Alejandro Zambra, “Τεστ δεξιοτήτων”

Πέμπτο κείμενο ισπανόφωνης λογοτεχνίας στο mini αφιέρωμά μας σ’ αυτήν που τρέχει απ’ τις αρχές Σεπτεμβρίου. Κι ο Zambra μάς παρουσιάζει, αντί για συνεχές κείμενο, ερωτήσεις multiple choice πάνω σε μορφές αφήγησης. Αντί για ιστορία, πολλά στιγμιότυπα, που ζητάνε απ’ τον αναγνώστη δυναμικές ερμηνείες. Πείραμα ή φούσκα;

Alejandro Zambra “Facsimil” 2014 “Τεστ δεξιοτήτων” μετ. Α. Κυριακίδης εκδόσεις Ίκαρος -2018

Maybe I'm foolish, Maybe I'm blind, Thinking I can see through this:

Διαβάσαμε πριν από 2 χρόνια τον Χιλιανό αυτόν συγγραφέα. Το “Τρόποι να γυρίζεις σπίτι” αναφέρεται στην παιδική ηλικία. Ωστόσο, δεν το θυμάμαι καλά, δεν έμεινε στο μυαλό μου ως κάτι πολύ καλό.

Don't ask my opinion, Don't ask me to lie:

Έρχομαι τώρα στο καινουργιομεταφρασμένο βιβλίο του. Είναι ένα πείραμα, που δεν στηρίζεται στην αφήγηση, αλλά στις λεκτικές ακροβασίες, σαν αυτές που έκανε η OuLiPo. Τι είναι η OuLiPo;

Το OuLiPo [Ouvroir de Litterature Potentielle (Εργαστήριο Δυνητικής Λογοτεχνίας)], ένα από τα πιο συναρπαστικά και κυριολεκτικώς ψυχαγωγικά λογοτεχνικά κινήματα του 20ού αιώνα, γεννήθηκε στη Γαλλία, το 1960, από τους Raymond Queneau και Francois Le Lionnais, και γρήγορα στρατεύτηκαν στις τάξεις του σημαντικοί συγγραφείς και καλλιτέχνες, Γάλλοι και μη, ανάμεσα στους οποίους εξέχουσα θέση κατέχουν ο Jacques Roubaud, ο Jacques Bens, o Marcel Benabou, o Marcel Duchamp, o Αμερικανός Harry Mathews, ο Ιταλός Italo Calvino και, εξοχότερος όλων, ο Αναγεννησιακός Georges Perec. Το OuLiPo, μότο του οποίου θα μπορούσε να είναι η φράση του Robert Louis Stevenson"Η λογοτεχνία είναι παιχνίδι, αλλά πρέπει να παίζεται με τη σοβαρότητα την οποία αποδίδουν στο παιχνίδι τους τα παιδιά", έδωσε στην παγκόσμια γραμματεία αριστουργήματα όπως το πολυσονέτο του Queneau "Εκατό τρισεκατομμύρια ποιήματα", το πολυδαίδαλο "Αν μια νύχτα του χειμώνα ένας ταξιδιώτης..." του Calvino και, κορυφαίο, το πολυμυθιστόρημα "Ζωή οδηγίες χρήσεως" του Perec. (“Παίζουμε λογοτεχνία;”, Opera 2016)

Το βιβλιαράκι αποτελείται από ερωτήσεις κλειστού τύπου που ανοίγονται σε πολλαπλές απαντήσεις (multiple choice). Έτσι, η όλη προσπάθεια είναι ένα παιχνίδι επιλογών και ένα παιχνίδι γλώσσας (δύσκολη ίσως η μετάφραση). Ο αναγνώστης καλείται να συμ-μετέχει, αφού είναι αυτός που επιλέγει την τάδε δυνατότητα ή τη δείνα.

I'm only human, That's all it takes, To put the blame on me:

Πείραμα; Παιχνίδι; Διερεύνηση των ορίων της λογοτεχνίας; Αναζητώ τα όρια ανάμεσα στο έξυπνο και στο εξυπνακίστικο. Ανάμεσα στο δοκιμαστικό που βγάζει καρπούς και στο καινοτόμο που μένει μια φούσκα. Ο Zambra μού έδωσε τη νέα μορφή, η οποία κλονίζει την παραδοσιακή. Αλλά δεν μου έδωσε τη νέα ματιά και τη νέα συγκίνηση. 

> Ο Αλεχάντρο Σάμπρα γεννήθηκε στο Σαντιάγκο της Χιλής το 1975. Έχει δημοσιεύσει δυο ποιητικές συλλογές και εργάζεται ως κριτικός λογοτεχνίας στο χιλιανό Τύπο. Διδάσκει λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Ντιέγο Πορτάλες. Το "Μπονσάι" είναι το πρώτο του μυθιστόρημα και γνώρισε εγκωμιαστική υποδοχή από τους κριτικούς και το αναγνωστικό κοινό. Το 2007 κυκλοφόρησε το δεύτερο μυθιστόρημα του, κατά έναν τρόπο συνέχεια του "Μπονσάι", με τον τίτλο "Η ιδιωτική ζωή των δέντρων".

Πάπισσα Ιωάννα