Georges Simenon, “Ο Μαιγκρέ και ο νεκρός του” & “Ο ένοικος”

Τα αστυνομικά και τα ψυχολογικά μυθιστορήματα του Simenon. Στα μεν, κλασική αστυνομική λογοτεχνία. Κι ο Simenon θεός σε μια κοινωνία θνητών. Κλασικός γρίφος αλλά με πολλά λογοτεχνικά στοιχεία. Αλλού επικρατεί ο πρώτος κι αλλού μας δελεάζουν τα δεύτερα. Στα δε, ο ψυχισμός του ανθρώπου και το απύθμενο αλλά λογικό βάθος του.

Georges Simenon “Maigret et son mort” 1948 “Ο Μαιγκρέ και ο νεκρός του” μετ. Α. Μακάρωφ εκδόσεις Άγρα -2018

Georges Simenon “Le locataire” 1934 “Ο ένοικος” μετ. Α. Μακάρωφ εκδόσεις Άγρα -2018

Maybe I'm foolish, Maybe I'm blind, Thinking I can see through this:

Δεν είμαι fan της αστυνομικής λογοτεχνίας, αλλά ο Πατριάρχης Φώτιος μ’ έχει κάνει να αγαπήσω τον Simenon. Γιατί; Μα γιατί μπορώ να καταφύγω σ’ αυτόν όταν θέλω να διαβάσω κάτι ενδιαφέρον (μυστήριο) με λογοτεχνικές όμως αξιώσεις. Κάθε του βιβλίο είναι μια αγαστή ένωση έρευνας και ψυχολογίας! We love Simenon.

Don't ask my opinion, Don't ask me to lie:

Ένας άγνωστος άνθρωπος τηλεφωνεί, επανειλημμένα σε μια μέρα, στον Maigret, για να του πει ότι θα τον δολοφονήσουν. Κι ο αστυνόμος δεν τον θεωρεί τρελό ούτε farceur, αλλά παραδόξως τον πιστεύει. Απλώς, παρά τις προσπάθειές του, δεν καταφέρνει να τον σώσει. Ο άγνωστος ανθρωπάκος βρίσκεται τελικά νεκρός με μια μαχαιριά στην Place de la Concorde, στην καρδιά του Παρισιού.

Το ένα μαγικό που κάνει ο Simenon είναι ότι κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον, όπως κάνουν τα καλά αστυνομικά. Αυτό φυσικά δεν είναι καινοφανές. Όμως ο Βέλγος συγγραφέας κάνει και άλλα… Όλοι ξέρουν τον επιθεωρητή Maigret που είναι ο φιλήσυχος αστυνόμος, ο οποίος δεν γεμίζει το μάτι. Το παίζει συχνά ανήμπορος και περιορισμένων δυνατοτήτων, για να ξεγελάσει τα θύματά του. Εδώ απολαμβάνουμε τον διάλογο με τον ανακριτή που θέλησε να τον πιέσει κι ο αστυνόμος υποκρίθηκε τον άρρωστο, τον ήρεμο άνθρωπο που κάθεται σπίτι του, αλλά απ’ την άλλη κάνει πολύπλοκους συλλογισμούς, άλλους με νόημα κι άλλους χωρίς, θολώνοντας τα νερά και αυτοσχεδιάζοντας, ώστε να παρασύρει τον άλλο στα νερά του.

Σ’ αυτή τη σκηνή αχνοφαίνεται ένα μειδίαμα στο πρόσωπο του κύριου και της κυρίας Maigret, αλλά κι οι αναγνώστες γελάμε με τον ποιοτικό τρόπο που διάλεξε ο συγγραφέας να στέλνει τα …έντομα στο στόμα του βάτραχου. Το humor φαίνεται και σε μια άλλη σκηνή, όπου ο Maigret μαζί με έναν δυο άλλους της αστυνομίας αναλαμβάνουν ένα bistro ώστε να κόψουν κίνηση και να συλλέξουν πληροφορίες για τον νεκρό πλέον ιδιοκτήτη του!

I'm only human, That's all it takes, To put the blame on me:

Από ένα σημείο και μετά όλα υποτάσσονται στον ύψιστο νόμο του αστυνομικού μυθιστορήματος που είναι η πλοκή. Όλα δηλαδή παίρνουν το χρώμα της έρευνας και γίνονται κρίκοι στην αλυσίδα της. Ο επιθεωρητής σκέφτεται το θέμα ακόμα και στον ύπνο του, συνδέει λεπτομέρειες, ξανασκέφτεται λανθάνοντα στοιχεία, διερευνά αθέατες πτυχές.

Απ’ την άλλη, “Ο ένοικος” δεν είναι αστυνομικό έργο, αλλά ανήκει στα λεγόμενα “σκληρά μυθιστορήματα”. Ξεκινά μ’ ένα έγκλημα, αλλά το βάρος δεν πέφτει στο ποιος είναι ο ένοχος, ούτε στη διαδικασία ανακάλυψής του. Ξέρουμε εξαρχής τον φονιά και τον παρακολουθούμε στην ήσυχη ζωή που προσπαθεί να ζήσει, ώστε να εξαφανιστεί και να μην τον ανακαλύψει κανείς. Θύμα ένας πλούσιος χρηματιστής από την Ολλανδία. Θύτης ο πορτογαλοεβραίος Eli Nazear, που ζούσε προηγουμένως στην Κωνσταντινούπολη. Συνένοχός του η χορεύτρια σε νυχτερινά μαγαζιά Sylvie, η οποία τον στέλνει μέχρι να κοπάσει ο ντόρος στο Charleroi, όπου η μητέρα της νοικιάζει δωμάτια. Έτσι βρίσκεται ένοικος στο σπίτι των Baron (κύριος και κυρία με την κόρη τους Antoinette) μαζί με έναν Πολωνό, τον Dobe, έναν φτωχό Πολωνοεβραίο φοιτητή, τον Moise Kaler, έναν γυναικά Ρουμάνο, τον Velasco…

Η ψυχολογία των εμπλεκομένων, κυρίως του Eli που αρρωσταίνει απ’ το βάρος της δίωξης, αλλά και της Sylvie, που κυνικά δρα και μιλά στους αστυνομικούς, όπως και των άλλων ενοίκων του σπιτιού. Δυστυχώς δεν το χάρηκα, γιατί αφενός η ψυχολογία κάνει άλματα (δεν καλοεξηγείται γιατί σκότωσε, όσο κι αν το χρήμα ήταν δέλεαρ, αφού δεν είχε ξανακάνει κάτι τέτοιο) κι αφετέρου γιατί μόνη της η ψυχολογία του ενόχου δεν αρκεί για να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον και ν’ αφήσει κάτι για μετά το τέλος της ανάγνωσης.

> Ο Ζωρζ Σιμενόν γεννήθηκε στη Λιέγη του Βελγίου στις 13 Φεβρουαρίου 1903. Έπειτα από σπουδές στους Ιησουίτες έγινε, το 1919, μαθητευόμενος ζαχαροπλάστης, έπειτα υπάλληλος βιβλιοπωλείου, και τελικά ρεπόρτερ στη "Γκαζέτ ντε Λιέζ". Το πρώτο του μυθιστόρημα, με τίτλο "Στο γεφύρι του Αρς" εκδόθηκε το 1921 και τότε ο Σιμενόν έφυγε απ' τη Λιέγη για το Παρίσι. Παντρεύτηκε το 1923 με την "Τιζύ" και δημοσίευσε διηγήματα και νουβέλες σε πολλές εφημερίδες. Το 1924 εξέδωσε, με ψευδώνυμο, το πρώτο "λαϊκό" του μυθιστόρημα, "Το μυθιστόρημα μιας δακτυλογράφου". Ως το 1930, δημοσίευσε διηγήματα και μυθιστορήματα σε πολλούς εκδότες. Το 1931, άρχισε τις έρευνές του ο περίφημος ήρωας του, ο επιθεωρητής Μαιγκρέ. Έγραφε τα βιβλία του, ταξίδευε, έστελνε ρεπορτάζ κι άφησε τις εκδόσεις "Φαγιάρ" για να πάει στις εκδόσεις "Γκαλλιμάρ", όπου συνάντησε τον Αντρέ Ζιντ. Στο πόλεμο ήταν υπεύθυνος των Βέλγων προσφύγων στη Λα Ροσέλ και κατοικούσε στη Βανδέα. Το 1945 μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά το διαζύγιό του εγκαταστάθηκε ξανά στην Ευρώπη. Η δημοσίευση των απάντων του (72 τόμοι) άρχισε το 1967. Από το 1972 αποφάσισε να σταματήσει το γράψιμο. Αφοσιώθηκε έκτοτε στις είκοσι δύο "Υπαγορεύσεις" του και κατόπιν συνέταξε τα ογκώδη απομνημονεύματα "Memoires intimes" (1981). Ο Ζωρζ Σιμενόν πέθανε στη Λωζάννη το 1989. Πολλά μυθιστορήματά του έχουν διασκευαστεί για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

Το πρώτο από τα δύο βιβλία παρουσιάστηκε στις 13/8/2018 στην in2life.

Πάπισσα Ιωάννα