Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης, “Το χιόνι των Αγράφων”

Ο απλός άνθρωπος που αλέθεται στις μυλόπετρες της Ιστορίας, που έχει ιδανικά και πολιτικά πιστεύω, αλλά καταπλακώνεται από την εξουσία, από τους προύχοντες της ιδεολογίας του και τελικά προδίδεται.

Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης “Το χιόνι των Αγράφων” εκδόσεις Κίχλη -2021

 

Παρακολουθώ τον Χατζημωυσιάδη, επειδή τα βιβλία του προσπαθούν να σηκώσουν ένα βάρος ανθρωπισμού: “Καλά μόνο να βρεις”, “Το παραμύθι του ύπνου”, “Αστοχία υλικού”, “Ζώνη πυρός”.

 

> Ο Παναγιώτης Σ. Χατζημωυσιάδης γεννήθηκε το 1970 στο Δυτικό Πέλλας. Εργάζεται ως φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση.
Έχουν εκδοθεί τα εξής βιβλία του: Τρεις μνήμες και δύο ζωές (διηγήματα), Μεταίχμιο, 2005· Καλά μόνο να βρεις (νουβέλα), Κέδρος, 2006· Το παραμύθι του ύπνου (μυθιστόρημα), Μεταίχμιο, 2008· Αστοχία υλικού (μυθιστόρημα), Μεταίχμιο, 2010· Ζώνη πυρός (διηγήματα), Μεταίχμιο, 2014· Η ιδιωτική μου αντωνυμία (μικρά πεζά), Κίχλη, 2018· Έξοδα νοσηλείας (μυθιστόρημα), Ενύπνιο, 2020.

 

ΕΙΧΑ ΓΡΑΨΕΙ πέρυσι για το “Τζίντιλι” του Χριστόπουλου ότι “Το πρόβλημα με τέτοια έργα είναι η ιδεοκρατία που τα διακρίνει. Με άλλα λόγια στο μυαλό του συγγραφέα υπάρχουν ιδέες και ιδεολογίες, μεγάλα κομμάτια σκέψης και πρίσματα ανάλυσης της πραγματικότητας, αγνές αξίες και μεγάλα οράματα. Αυτά είναι μια γνήσια παρακαταθήκη, ώστε να γράψει κανείς λογοτεχνία. Απομένει όμως ένα βασικό βήμα. Να γίνουν κείμενο. Ο Χριστόπουλος επιλέγει να τα ντύσει με λέξεις, σχήματα, συνδηλώσεις, λειασμένες επιφάνειες και πονεμένες εκφράσεις. Ως λογο-τέχνης επιμένει στη γλώσσα. Πιστεύει πολύ στη δύναμή της και προωθεί τον σύνδεσμο “ιδέες + λέξεις”. αυτή η επιλογή όμως, όταν δεν συνοδεύεται από στιβαρή πλοκή και κορυφώσεις, αποδεικνύεται έωλη. Η ιδεοκρατία μένει ψηλά στο μίγμα, δεν ανακατεύεται με τα άλλα στοιχεία της λογοτεχνικής κατασκευής και φαίνεται τόσο έξεργη, τόσο φορτωμένη…”

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ κατηγορία ιδεοκρατικών συγγραφέων θα ενέτασσα και τον Χατζημωυσιάδη, όπως τον διάβασα στα προηγούμενα βιβλία του. Νομίζω όμως σθεναρά ότι “Το χιόνι των Αγράφων” αλλάζει ριζικά τον τρόπο της γραφής του, αφού οι ιδέες του υποτάσσονται και απορρέουν από την αφήγηση, τους χαρακτήρες, τη δράση. Το μυθιστόρημά του πλέον έχει παραστατική υπόθεση και στρωτή ιστορία, που εκπέμπει ιδέες αλλά δεν τις πετάει κατάμουτρα στον αναγνώστη.

ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ του είναι η πορεία της Ταξιαρχίας Αόπλων Ρούμελης υπό την ηγεσία του Γούσια, που ξεκίνησε από τα Άγραφα, πέρασε από τη Θεσσαλία και κατέληξε στη Μακεδονία, ώστε να ενωθεί με τον Δημοκρατικό Στρατό το 1948. Βρισκόμαστε λοιπόν μέσα στους κόλπους των κομουνιστών, που μάχονται με τη φύση, τον χειμώνα και τον κυβερνητικό στρατό μέσα στις 37 μέρες της πορείας τους. Το βασικό πλαίσιο είναι πλήρως ιστορικό και υπαρκτό:

H πορεία αόπλων της Ρούμελης πραγματοποιήθηκε από τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ) τον Φεβρουάριο του 1948 με κύριο σκοπό τη μετάβαση στις περιοχές του Γράμμου, που έλεγχε ο ΔΣΕ, 1.300 περίπου νεαρών νεοσύλλεκτων μελών του για να εξοπλιστούν, να εκπαιδευτούν και να στελεχώσουν τις μάχιμες μονάδες του ΔΣΕ. Οι νεοσύλλεκτοι προέρχονταν κυρίως από επιστράτευση που έχει πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβρη του 1947 και τον Γενάρη του 1948. Για την πραγματοποίηση της πορείας, οι άοπλοι μαχητές μαζί με ένοπλα συνοδευτικά τμήματα του ΔΣΕ συγκρότησαν μια ταξιαρχία, που έμεινε γνωστή ως «Ταξιαρχία αόπλων Ρούμελης» και η οποία είχε ως επικεφαλής τον υποστράτηγο του ΔΣΕ Γιώργη Γούσια.

Η φάλαγγα ξεκίνησε στα μέσα Φεβρουαρίου του 1948 και ακολούθησε διαφορετική διαδρομή από αυτή που είχαν ακολουθήσει αντίστοιχες φάλαγγες με μαχητές του ΔΣΕ. Η φάλαγγα ακολούθησε πορεία μέσω του βουνού Όθρυς, του θεσσαλικού κάμπου, της λίμνης Κάρλα, των βουνών Κίσσαβος, Όλυμπος και Πιέρια για να καταλήξει στον Γράμμο μέσω Χασίων στις 25 Μάρτη του 1948. Από το ξεκίνημα της πορείας η φάλαγγα είχε γίνει αντιληπτή από τις κυβερνητικές δυνάμεις που σε όλη τη διάρκεια της πορείας προσπάθησαν να τη διαλύσουν, έχοντας σύμμαχο τις πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες που δυσκόλευαν την πορεία της ταξιαρχίας του ΔΣΕ. Μετά από μεγάλο αριθμό μαχών, χωρίς τρόφιμα και με τεράστιες απώλειες σε έμψυχο και   άψυχο υλικό, η φάλαγγα έφτασε στον Γράμμο έχοντας όμως απολέσει (νεκροί, τραυματίες, αιχμάλωτοι και λιποτάκτες) τα τρία τέταρτα των μελών της.

(Κύρια πηγή: Μαργαρίτης Γιώργος, Ιστορία του ελληνικού εμφυλίου πολέμου 1946-1949, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2001-2002, Τόμος 1, σελίδες 482-487)

(https://www.greekhistoryrepository.gr/archive/item/9973)

και https://www.rizospastis.gr/story.do?id=3681855

Ο ΧΑΤΖΗΜΩΥΣΙΑΔΗΣ έχει να χειριστεί το εξής δίλημμα. Να υποστηρίξει την αριστερή πλευρά και να θυματοποιήσει τους Άοπλους, που τελικά ξεκληρίστηκαν μέχρι ένα μικρό ποσοστό να φτάσει στον Γράμμο ή να ακολουθήσει τη σύγχρονη ματιά που δεν χωρίζει σε άσπρο μαύρο τον ΔΣΕ και τον Κυβερνητικό Στρατό; Στην πρώτη περίπτωση κινδυνεύει να φανεί μονόπλευρα κομματικός. Στη δεύτερη να στοιχηθεί με μια politically correct γραμμή, που ισομοιράζει χλωρά και ξερά στην παράταξη των κομουνιστών. Τι τελικά κάνει;

ΓΡΑΦΕΙ ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα όπου σε έξι κεφάλαια παρακολουθεί την πορεία από την οπτική γωνία ισάριθμων συμμετεχόντων. Η διάκριση δεν είναι πλέον οι κακοί δεξιοί (που ακούγονται αμυδρά ως Μάυδες, Χίτες, μοναρχοφασίστες κ.ο.κ.), αλλά ο απλός λαός, που επιστρατεύεται θέλοντας και μη, και η ηγεσία στο πρόσωπο του Γούσια. Ο τελευταίος παρουσιάζεται από διάφορες πλευρές ως η ελίτ ηγεσία που καλοπερνούσε με ιδιαίτερα γεύματα και ανέσεις, ενώ ταυτόχρονα δεν μπορούσε να οργανώσει σωστά την πορεία για να έχει τις ελάχιστες δυνατές απώλειες. Τα μεγαλοστελέχη του ΚΚΕ –μια έμμεση νύξη στην ΕΣΣΔ ή αλλού;- διαχωρίζουν τη θέση τους από τους κατώτερους και πιο ίσοι από τους άλλους (κατά την έκφραση του George Orwell) κοιτάνε ιδιοτελώς το ατομικό τους συμφέρον.

ΠΟΛΛΑ άλλα καταγγέλλονται μέσα από τη δράση. Η αρνητική στάση των κομουνιστών κατά της ομοφυλοφιλίας, η επιστράτευση ακόμα και με το ζόρι νεαρών αγοριών και κοριτσιών, οι εσωτερικές έριδες που οδηγούν αυταρχικά και κατευθυνόμενα στην εξόντωση των αντιφρονούντων ή των απείθαρχων, η αδυναμία στην οργάνωση, η αδιαφορία για τις ανάγκες των απλών επίδοξων στρατιωτών κ.ο.κ. Ένας απλός έφηβος που κατατάχτηκε εθελοντικά αλλά κατηγορήθηκε άδικα, ο επικεφαλής των μαγείρων που δεν μπορεί να βρει τρόφιμα για τόσο κόσμο, ένας αξιωματικός που βάλλεται μέχρι εκτέλεσης από τον Γούσια, πολλοί καταθέτουν την άποψή τους και τις εμπειρίες τους για όλα όσα υπέστησαν, χωρίς να δικαιολογούν την παράταξή τους.

ΦΥΣΙΚΑ δίπλα σε όλα αυτά δεν πλήττεται η ιδεολογία που οραματίζεται μια άλλη Ελλάδα, που θέλει δικαιοσύνη και ειρήνη, που καταδικάζει τους συνεργάτες των Γερμανών ή τους σατράπες πατεράδες που βιάζουν τις κόρες τους. Η αριστερή ιδεολογία δεν παύει να κρατιέται στο εικονοστάσι όσων την ασπάστηκαν. Το πρόβλημα είναι η εφαρμογή της και οι αυθαίρετοι ηγέτες που επιβάλλουν, δικάζουν, ορίζουν το σωστό (το δικό τους) από τους άλλους σε φατριασμούς και αυταρχικές συμπεριφορές.

In2life, 21/3/2022

Πατριάρχης Φώτιος

 

Georges Simenon, “Ο Μαιγκρέ και η νεκρή κοπέλα”

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΑ -7. Μια ασήμαντη κοπέλα γιατί να δολοφονηθεί; Μα μόνο αν αποκτήσει κάποια αξία και εξαιτίας αυτής της σημασίας γίνει στόχος για όποιον θέλει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση.

Georges Simenon “Maigret et la jeune mort” 1954 “Ο Μαιγκρέ και η νεκρή κοπέλα” μετ. Α. Μακάροφ εκδόσεις Άγρα -2021

Κάνω μια λίστα με τα έργα του Simenon που έχω διαβάσει, σαράκι που μου το κληροδότησε ο Πατριάρχης Φώτιος, έργα που συνδυάζουν μυστήριο, λογική και ψυχολογία. Εδώ έχω κάνει μια προηγούμενη λίστα με τα βιβλία του κι έτσι, όταν ο Π.Φ. μου δανείζει το νέο έργο του Βέλγου συγγραφέα, ξέρω ότι θα περάσω ώρες απόλαυσης μέχρι να το ρουφήξω.

> Ο Ζωρζ Σιμενόν γεννήθηκε στη Λιέγη του Βελγίου στις 13 Φεβρουαρίου 1903. Έπειτα από σπουδές στους Ιησουίτες έγινε, το 1919, μαθητευόμενος ζαχαροπλάστης, έπειτα υπάλληλος βιβλιοπωλείου, και τελικά στα δεκαέξι του χρόνια έγινε δημοσιογράφος στη "Γκαζέτ ντε Λιέζ". Το πρώτο του μυθιστόρημα, που το υπέργραψε με το ψευδύνυμο George Sim, με τίτλο "Στο γεφύρι του Αρς" εκδόθηκε το 1921 και τότε ο Σιμενόν έφυγε απ' τη Λιέγη για το Παρίσι. Παντρεύτηκε το 1923 με τη ζωγράφο Ρεζ ιν Ρανσόν στο Παρίσι, όπου έγραψε ιστορίες και μυθιστορήματα σε σειρές, κάθε λογοτεχνικού είδους. Το 1924 εξέδωσε, με ψευδώνυμο, το πρώτο "λαϊκό" του μυθιστόρημα, "Το μυθιστόρημα μιας δακτυλογράφου". Ως το 1930, δημοσίευσε διηγήματα και μυθιστορήματα σε πολλούς εκδότες. Το 1931, άρχισε τις έρευνές του ο περίφημος ήρωας του, ο επιθεωρητής Μαιγκρέ. Έγραφε τα βιβλία του, ταξίδευε, έστελνε ρεπορτάζ κι άφησε τις εκδόσεις "Φαγιάρ" για να πάει στις εκδόσεις "Γκαλλιμάρ", όπου συνάντησε τον Αντρέ Ζιντ. Στο πόλεμο ήταν υπεύθυνος των Βέλγων προσφύγων στη Λα Ροσέλ και κατοικούσε στη Βανδέα. Το 1945 μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά το διαζύγιό του εγκαταστάθηκε ξανά στην Ευρώπη. Η δημοσίευση των απάντων του (72 τόμοι) άρχισε το 1967. Από το 1972 αποφάσισε να σταματήσει το γράψιμο. Αφοσιώθηκε έκτοτε στις εικοσιδύο "Υπαγορεύσεις" του και κατόπιν συνέταξε τα ογκώδη απομνημονεύματα "Memoires intimes" (1981). Ο Ζωρζ Σιμενόν πέθανε στη Λωζάννη το 1989. Πολλά μυθιστορήματά του έχουν διασκευαστεί για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ Maigret αναλαμβάνει τη διαλεύκανση του φόνου μιας εικοσάχρονης κοπέλας, που αποκαλύπτεται ότι ονομαζόταν Louise Laboine. Φτωχή, υπενοικιάστρια σε ένα σπίτι, με μόνο ένα ρούχο στην κατοχή της, νοικιάζει ένα μπλε φόρεμα, αλλά ελάχιστα άλλα στοιχεία είναι γνωστά. Το μυστήριο ξεδιπλώνεται με μικρές πληροφορίες που προσθέτουν με το σταγονόμετρο νέα δεδομένα.

Η ΕΞΙΧΝΙΑΣΗ του φόνου είναι φυσικά η κινητήριος δύναμη του μυθιστορήματος, που με κάνει να περιμένω το πώς θα εξελιχθεί η ιστορία. Αλλά πάντα θα λέω ότι ο Simenon δεν είναι συγγραφική διάνοια επειδή στήνει καλά το αστυνομικό αίνιγμα, αλλά επειδή επιμελείται όλα τα γύρω γύρω, λες και δεν πρέπει τίποτα να φανεί ξένο ή αφύσικο. Κι εκεί που απογειώνεται είναι ο τρόπος με τον οποίο σκιαγραφεί ψυχολογικά τα δευτερεύοντα άτομα. Π.χ. ο τοπικός επιθεωρητής Lognon μοιάζει συνεχώς να νιώθει αδικημένος, ότι του παίρνουν την υπόθεση ενώ του ανήκει, ότι είναι ένα μικρό γρανάζι που δεν ζητά πολλά αλλά αξίζει περισσότερα. Ή η γηραιά κυρία Cremiere, που νοίκιαζε ένα δωμάτιο στη νεαρή Louise, κυρία που ναι μεν ήθελε τα χρήματα, αλλά όχι να ξεβολεύεται, που επέτρεπε να μαγειρεύουν μέσα στο σπίτι, να πλένουν τα ρούχα τους, να…, μια ιδιότροπη σπιτονοικοκυρά που ήθελε να ξέρει τα πάντα, ψαχούλευε τα πράγματα των δεσποινίδων οι οποίες έμεναν κατά καιρούς σ’ αυτήν, αλλά εδώ δεν μπόρεσε να μάθει τίποτα σπουδαίο. Αυτές οι πινελιές του Βέλγου συγγραφέα είναι καθοριστικές για το κλίμα του έργου, που δείχνουν εκτός των άλλων και τη μεγάλη του στόφα.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ αυτή καθαυτή δεν προβάλλει κάτι περισσότερο από μια καλογραμμένη υπόθεση. Όμως, η ανάγνωση, το τέλος, η εξιχνίαση ενός εγκλήματος δείχνει πώς σκέφτεται ο Maigret, πώς δηλαδή με τα “φαιά κύτταρά του” να κάνουν τις συνάψεις των στοιχείων και να αποκαλύψει ταχυδακτυλουργικά ότι η αστυνομική λογοτεχνία είναι μια σειρά από χαρτιά, που πρέπει κάποιος να τα βάλει στη σωστή σειρά.

Πατριάρχης Φώτιος

Πάνος Αμυράς, “Το φιλί του Δεκέμβρη”

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ -6. Τα Δεκεμβριανά και η μετακατοχική εποχή, οι δωσίλογοι και ο Εμφύλιος που ξεσπά, παρά τις εκατέρωθεν προσπάθειες, είναι ο καμβάς όπου η αστυνομική έρευνα και τα ιστορικά δεδομένα παίζουν σκάκι.

 

Πάνος Αμυράς “Το φιλί του Δεκέμβρη” εκδόσεις Διόπτρα -2021

Ωραίος τίτλος. Έχει κάτι το απειλητικό από χειμώνα, κάτι το ερωτικό από φιλί και κάτι το στενά συνυφασμένο με τα Δεκεμβριανά της μετακατοχικής Αθήνας.

> Ο Πάνος Αμυράς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966 και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στην ΑΣΟΕΕ αλλά γρήγορα στράφηκε στη δημοσιογραφία. Ξεκίνησε την καριέρα του από την οικονομική εφημερίδα Εξπρές. Το 1994 εντάχθηκε στο δημοσιογραφικό δυναμικό του Ελεύθερου Τύπου, ενώ από το 2011 έχει αναλάβει τη διεύθυνση της εφημερίδας. Έχει εργαστεί στο ραδιόφωνο της ΕΡΑ (Α΄ Πρόγραμμα) και στον ραδιοφωνικό σταθμό City FM. Είναι παντρεμένος και πατέρας δύο παιδιών.

ΙΣΩΣ το πιο καλό βιβλίο του Αμυρά. Όχι, δεν άλλαξε ύφος σε σχέση με τα προηγούμενα, ούτε ατμόσφαιρα. Όπως στον “Λιμό” και τα “Λύτρα”, χώρος και χρόνος είναι η Αθήνα της Κατοχής (εδώ μετατοπιζόμαστε ελαφρά στον Δεκέμβριο μετά την απελευθέρωση) και πρωταγωνιστής ο σημαδεμένος Νίκος Αγραφιώτης. Όχι, δεν ξέφυγε από τον αφηγηματικό λόγο, που δεν δρέπει δάφνες λογοτεχνικού ύφους, ούτε εγκατέλειψε το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται. Ίσως, ξαναλέω, είναι το πιο καλό, επειδή ο ιστορικός χρόνος προσφέρεται για τη μυθιστορηματική αμφιταλάντευση που κάνει τον αστυνομικό γρίφο πιο μυστηριώδη.

ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ γεγονός της απώλειας φακέλων δικογραφίας την περίοδο εκείνη δίνει το έναυσμα. Μέσα τους, λένε, βρισκόταν και ένα αρχείο με ονόματα δωσιλόγων, τα οποία ήταν περιζήτητα. Οι μεν κυβερνητικοί ήθελαν να τα ξαναβρούν για να προχωρήσουν την κάθαρση, οι δε Αριστεροί για να εκτελέσουν όσους συνεργάστηκαν με τους Ναζί. Κι ο Αγραφιώτης, με παρακίνηση του εισαγγελέα Σπαθιώτη, κάνει τις δικές του έρευνες, επειδή το όνομά του βρισκόταν στο αρχείο, καθώς (όπως είχαμε δει στα “Λύτρα”) είχε αναγκαστεί για να ψαρέψει πληροφορίες να ενταχθεί στη φιλογερμανική Ειδική Ασφάλεια!

ΚΕΝΤΡΟ της απώλειας είναι ο υπάλληλος των δικαστηρίων Τσεδάρης, ο οποίος εξαφανίστηκε μαζί με τα έγγραφα. Και γύρω του κυβερνητικοί πράκτορες, αστυφύλακες, αριστεροί αντάρτες, Βρετανοί και Ινδοί αξιωματικοί και στρατιώτες, έμποροι ναρκωτικών, τραγουδίστριες σε καμπαρέ, αδερφές νοσοκόμες, γιατροί του Ερυθρού Σταυρού κ.ο.κ. Η αστυνομική έρευνα ακολουθεί τα δύσκολα βήματα της εμφυλιακής ατμόσφαιρας με βόμβες, οδομαχίες και αδέσποτα πυρά. Ωστόσο, καταφέρνει να φέρει αποτελέσματα, αφού η μία πληροφορία οδηγεί ομαλά στην άλλη, καθώς τα πτώματα σωριάζονται είτε από τον πόλεμο είτε από την προσπάθεια πολλών να καλύψουν τα νώτα τους. Αλλά το αστυνομικό, όπως ο Αμυράς έχει επιλέξει, τέμνεται με το ιστορικό, όσο τα γεγονότα του Δεκέμβρη αναπλάθονται, με βάση τις εφημερίδες της εποχής, κι έτσι η μυθιστορηματική πλοκή επαγωγικά οδηγείται στην πολιτική διαμάχη, με ζωντανές πινελιές και πανοραμικές τοιχογραφίες.

ΠΕΡΑ λοιπόν από τα αστυνομικά μυστήρια και το ιστορικό ψηφιδωτό, που ξεδιπλώνεται μπροστά μας, το πολιτικό διακύβευμα σίγουρα αφήνει θετικές εντυπώσεις. Όλοι σφάζονται για τη λίστα με τους δωσίλογους, περισσότερο από ιδεολογικοκομματικό και προσωπικό συμφέρον, αλλά κι όλοι είναι έτοιμοι να την πουλήσουν σε όποιον δίνει περισσότερα. Και τελικά, όπως είναι αναμενόμενο, πολλοί από αυτούς θα τη γλιτώσουν φτηνά. Αλήθεια, έγιναν δίκες την εποχή εκείνη που καταδίκασαν προδότες;

In2life, 16/5/2022 

Πατριάρχης Φώτιος

Agatha Christie, “Ο άντρας με το καφέ κοστούμι”

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ -5. Ένας φόνος κι ένα ατύχημα παρακινεί τη νεαρή Anne να γίνει ερασιτέχνης detective, να ταξιδέψει έως τη Νότια Αφρική, να αναζητήσει τον ιθύνοντα νου μιας έρευνας για διαμάντια…

Agatha Christie “The Man in the Brown Suit” 1924 “Ο άντρας με το καφέ κοστούμι” μετ. Θ. Δαρβίρη εκδόσεις Ψυχογιός -2020

Αγαπημένη συγγραφέας, που βάζει τα πράγματα σε μια σειρά και δρομολογεί τις εξελίξεις. Έτσι, το μυαλό στην καλοκαιρινή ραστώνη αποκτά νερό για να κυλήσει τις μυλόπετρές του.

> Άγκαθα Κρίστι (1890-1976). Η βασίλισσα του εγκλήματος γεννήθηκε στο Torquay του Ντέβον της Αγγλίας με το όνομα Agatha Mary Clarissa Miller. Ο πατέρας της, Frederick Alvah Miller, ήταν ένας επιτυχημένος αμερικανός χρηματιστής και η μητέρα της, Clarissa Margaret Boehmer, κόρη αξιωματικού του βρετανικού στρατού. To 1914 παντρεύτηκε τον συνταγματάρχη Archibald Christie της βρετανικής βασιλικής αεροπορίας, με τον οποίο απέκτησαν μία κόρη, αλλά ο γάμος τους δεν ήταν ευτυχισμένος και τελικά χώρισαν το 1928. Είχε μεσολαβήσει μια σοβαρή κρίση κατάθλιψης της Άγκαθα, όταν έμαθε ότι ο άντρας της την απατούσε, αλλά και η έκδοση του πρώτου της μυθιστορήματος, "Το μυστήριο στο Στάιλς" ("The Mysterious Affair at Styles"), το 1920. Έγραψε πολυάριθμα αστυνομικά μυθιστορήματα και διηγήματα που μεταφράστηκαν σε όλες σχεδόν τις γλώσσες του κόσμου και υπολογίζεται ότι έχουν πουλήσει περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια αντίτυπα. Με το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου δημιούργησε τον Ηρακλή Πουαρό, τον μικρόσωμο, πανέξυπνο ντετέκτιβ. Ο Πουαρό, η Μις Μαρπλ και οι άλλοι ήρωές της έχουν κάνει την εμφάνιση τους σε κινηματογραφικές ταινίες, ραδιοφωνικές εκπομπές, τηλεταινίες και θεατρικά έργα βασισμένα στα βιβλία της. Η Άγκαθα Κρίστι συμμετείχε επίσης σε πολλές αρχαιολογικές αποστολές που διοργάνωσε ο δεύτερος, κατά δεκατέσσερα χρόνια νεώτερός της σύζυγος, ο επιφανής αρχαιολόγος Sir Max Mallowan, στη Μέση Ανατολή. Το 1971 τιμήθηκε με τον τίτλο της Λαίδης του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (Dame Commander of the British Empire, DBE).

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ αυτό της Αγγλίδας συγγραφέως είναι κατασκοπικό. Έτσι τουλάχιστον το ονομάζουν. Στην αρχή βέβαια μοιάζει ένα κανονικό αστυνομικό, αφού έχουμε δύο θανάτους: μία άγνωστη κυρία, ξένη μάλλον, βρίσκεται δολοφονημένη στο άδειο σπίτι του γερουσιαστή Eustace Pedler, ενώ ένας άγνωστος άνδρας πέφτει στις γραμμές του τρένου. Μάρτυρας ήταν η Anne Beddingfeld, μια παρατηρητική νέα, που θέλει να ζήσει την περιπέτεια, κι αναλαμβάνει ερασιτεχνικά και χωρίς να ξέρει ακριβώς πώς, να λύσει το μυστήριο.

ΑΥΤΟ ΠΟΥ θαυμάζω στην Christie είναι η ακρίβεια της αφήγησης που δεν αφήνει τίποτα να μοιάζει ξένο ή άτοπο με την υπόλοιπη ιστορία. Όλα είναι μελετημένα, ώστε να οδηγήσουν ομαλά στο τέλος. Ακόμα και η ηρωίδα της που επιβιβάζεται στο πλοίο “Kilmorden Castle” για το Cape Town, ακολουθώντας τα ίχνη του εγκλήματος, είναι απλή και άπειρη, αλλά καταλαβαίνουμε ότι τα λάθη της είναι αληθοφανή, έστω κι αν σταδιακά καταλαβαίνει και μαθαίνει να βρίσκει τον δρόμο του μυστηρίου.

ΣΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ μπλέκονται όλοι όσοι βρίσκονται πάνω στο πλοίο. Δυνάμει είναι ένοχοι για τον φόνο της γυναίκας στο σπίτι του Eustace Pedler: ο ίδιος ο γερουσιαστής, οι γραμματείς του Guy Pagett and Harry Rayburn, ο συνταγματάρχης Race, η χαρωπή Suzanne Blair, ο αιδεσιμότατος Edward Chichester κ.ο.κ. Τελικά αποδεικνύεται ότι κάποια ιθύνουσα αρχή, με το όνομα “Συνταγματάρχης” καθοδηγεί μυστικά τα πάντα με κέντρο τα χαμένα διαμάντια. Η νεαρή Anne μπαίνει ως ερασιτέχνης στο παιχνίδι, φαίνεται ότι θα πέσει ανυποψίαστη στα χέρια του “Συνταγματάρχη” κι αυτός θα την εκβιάσει: όμως το μυαλό της δουλεύει διπλά και εντέλει παγιδεύει τον θύτη της.

ΔΕΝ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ πολύ αυτό το έργο της Christie. Νομίζω ότι το βασικό πρόβλημα στις προσδοκίες μου είναι ότι δεν υπήρχε μια detectivική γραμμή αλλά όλα κινούνταν ρευστά και απροσδιόριστα. Δεν είχαμε υποψίες για έναν ή άλλον αλλά όλοι είναι ύποπτοι, όλοι είναι θύματα αλλά και θύτες, όλοι παίζουν παιχνίδια κι όλοι είναι άλλο απ’ αυτό που δείχνουν. Όλα αυτά θα έπρεπε να με κάνουν να αγαπήσω το έργο, αλλά…

Πατριάρχης Φώτιος

Raymond Chandler, “Ο μεγάλος ύπνος”

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ -4. Κλασικό έργο. Διασκευασμένο και σε ταινία. Σκληρός γαλαξίας, καπνοί και εκβιασμοί. Αλλά και τόσο εμφανή πρόσωπα που αναζητάν την αλήθεια και στηρίζονται σε ένα είδος μπέσας.

Raymond Chandler “The Big Sleep” 1939 “Ο μεγάλος ύπνος” μετ. Φ. Χρυσόπουλος εκδόσεις Κέδρος -2020

 

Αστυνομικό της αμερικάνικης σχολής: είναι η ευκαιρία να δω και την άλλη όψη της λογοτεχνίας, στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, έξω από την Αγγλία και τη Γαλλία, αλλά και την Ελλάδα.

> Ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας, ο Raymond Chandler γεννήθηκε στο Σικάγο το 1888. Ασχολήθηκε με το γράψιμο και δούλεψε σε αρκετές εφημερίδες ως ρεπόρτερ, αρθρογράφος, βιβλιοκριτικός. Το 1912 επέστρεψε στην Αμερική και κατέληξε στο Λος Άντζελες, όπου άρχισε να εργάζεται ως λογιστής. Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου υπηρέτησε στον Καναδικό Στρατό, λαμβάνοντας μέρος σε φονικές μάχες στη Γαλλία, το 1918, μεταξύ Αράς και Κομπρέ, ασχολήθηκε με επιχειρήσεις και έγινε ανώτερο στέλεχος της πετρελαϊκής εταιρίας Dabnay στην Καλιφόρνια. Το 1924 παντρεύτηκε την κατά 18 χρόνια μεγαλύτερή του Cissy Pascal, την οποία γνώρισε ενώ ήταν ήδη παντρεμένη. Εξαιτίας της οικονομικής κρίσης των αρχών της δεκαετίας του '30, χάνει τη δουλειά του και στρέφεται οριστικά στη συγγραφή, στέλνοντας ιστορίες στο περιοδικό "Black Mask" των H.L. Mencken, G.L. Nathan και αργότερα του Joseph Shaw (πρώτη εμφάνιση με τη νουβέλα "Blackmailers Don't Shoot", 1933). Ως το 1938 είχε δημοσιεύσει δεκαέξι ιστορίες και δούλευε το πρώτο του μυθιστόρημα, "The Big Sleep", που κυκλοφόρησε το 1939. Την ίδια επιτυχία με το πρώτο του μυθιστόρημα γνώρισαν και τα άλλα έξι που έγραψε όλα κι όλα: "Farewell, My Lovely" (1940), "The High Window" (1942), "The Lady in the Lake" (1943), "The Little Sister" (1949), "The Long Good-Bye" (1954) και "Playback" (1958). Σε όλα πρωταγωνιστεί ο ντετέκτιβ Φίλιπ Μάρλοου. Το 1950 εξέδωσε 12 από τα διηγήματά του που δεν ανέπτυξε, στη συνέχεια, σε μυθιστορήματα, σε δύο τόμους ("Trouble is My Business", "The Simple Art of Murder" -τα υπόλοιπα οκτώ εκδόθηκαν μετά το θάνατό του, στον τόμο "Killer in the Rain", 1964). Το νήμα της ζωής του κόπηκε από πνευμονία, τον Μάρτιο του 1959, στη Λα Γιόλα της Καλιφόρνια.

ΜΕΤΑ την Agatha Christie πήρε σειρά ο άλλος κλασικός της αστυνομικής λογοτεχνίας. Αμερικάνος. Χωρίς τη λεπτή ατμόσφαιρα της Αγγλίδας ομότεχνής του. Με το σκληρό κλίμα του αμερικάνικου μεσοπολέμου. Με όπλα, ουίσκι, νύχτα. Και φυσικά τον σκληρό detective Philip Marlowe.

Η ΥΠΟΘΕΣΗ που αναλαμβάνει αφορά στον στρατηγό Sternwood, ο οποίος του αναθέτει το έργο να βρει και να διαπραγματευθεί με τον Arthur Geiger. Ο τελευταίος ζητά λεφτά για τα χρέη χαρτοπαιξίας της ανόητης εικοσάχρονης κόρης του στρατηγού Carmen. Και μαζί ένας παλιός εκβιασμός από έναν Joe Brody.  Παράλληλα, η μεγαλύτερη κόρη του Vivian αναζητεί τον άντρα της Rusty Regan, που ξαφνικά εξαφανίστηκε πριν από έναν μήνα. Δυο παράλληλες πορείες που φυσικά θα συγκλίνουν, δυο έρευνες που σε πρώτη φάση θα στρώσουν πάμπολλα πτώματα, σε ένα γαϊτανάκι φόνων.

Η ΠΡΩΤΗ υπόθεση λύνεται σχετικά γρήγορα, αλλά η δεύτερη, που δεν είναι επίσημη, μπερδεύει. Τελικά, όπως ήταν φυσικό, κι αυτή συνδέεται με την πρώτη, αν και η έρευνα οδηγεί στη λύση της με μια ζινγκ-ζανγκ πορεία.

ΤΕΛΙΚΑ τι είναι ο Chandler και το αμερικάνικο αστυνομικό που εκπροσωπεί; Είναι φυσικά ο detective Philip Marlowe: σκληρός, αδίστακτος, ριψοκίνδυνος, ανένδοτος, με τον δικό του κώδικα ηθικής αλλά και δράσης, tough guy που λένε στην Αμερική, που δεν αφήνει κενά στην πανοπλία του, όσο κι αν αυτό δεν τον εμποδίζει να κάνει λάθη. Ζει στον υπόκοσμο, ζει μάλλον μεταξύ ανθρώπων του υποκόσμου, φέρεται και μιλά ανάλογα, δεν κωλώνει εύκολα, δεν σκέφτεται όμως και εμφανώς τόσο πολύ όσο π.χ. ο Πουαρό. Είναι άνθρωπος της δράσης παρά της σκέψης, όσο κι αν δεν παύει να υπολογίζει υπόρρητα όσα θα κάνει. Με ένα ένστικτο μάλλον παρά με μια ευθύγραμμη πορεία στη λογική του.

ΟΛΟΙ οι ήρωες του Chandler είναι σκληροί. Οι άντρες με όπλα, καπνούς, καμπαρντίνες, ποτά, απότομα λόγια, ντόμπρες σκέψεις, σκληρή συμπεριφορά, μπέσα, αν και πολλοί δείχνουν ύπουλοι. Οι γυναίκες femme fatale, ωραίες, μοιραίες, γατούλες ή αδίστακτες, με τζόγο στα χαρτιά, στο καζίνο ή στον έρωτα, υποχθόνιες, υποκρίτριες…

Ο ΚΟΣΜΟΣ του Αμερικάνου συγγραφέα είναι αδυσώπητος. Γι’ αυτό και η υπόθεση δεν ακολουθεί μια σημείο προς σημείο πορεία. Αντίθετα, το παιχνίδι της μπλόφας παίζεται με ξεκάθαρους όρους, τα πολλά σκόρπια δεδομένα καθορίζουν και τη σύνδεσή τους, πιο πολύ μέσω του κλίματος, της υπόγειας ψυχολογίας των προσώπων, της νυχτερινής ατμόσφαιρας παρά των συλλογισμών. Μοιάζει πιο πολύ κινηματογραφικής σύλληψης και γι’ αυτό έχει διασκευαστεί σε ταινία, όχι μόνο αυτό το μυθιστόρημα αλλά και όλο το σύμπαν του Chandler με μεσοπόλεμο, ποτοαπαγόρευση και παιχνίδια υποκόσμου.

ΤΕΛΙΚΑ, μου φάνηκε πολύ σκληρός ο κόσμος αυτός. Δεν ξέρω αν αυτό οφείλεται στο ότι είμαι γυναίκα και όλο αυτό το κλίμα με αφήνει απέξω.

Πατριάρχης Φώτιος

Georges Simenon, “Γράμμα στον δικαστή μου”

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ -3. Ένας γιατρός δολοφονεί την ερωμένη του, δικάζεται και καταδικάζεται, αλλά νιώθει την ανάγκη να εξηγήσει πιο αναλυτικά απ’ τη μια το εμπρόθετο της πράξης του κι απ’ την άλλη τις ψυχικές τεκτονικές πλάκες που τον έκαναν να φτάσει σ’ αυτόν τον “αναίτιο” φόνο.

Georges Simenon “Lettre à mon juge” 1947 “Γράμμα στον δικαστή μου” εκδόσεις Άγρα -2021

Ο Πατριάρχης Φώτιος μάς μύησε στη λατρεία του Simenon με τα αστυνομικά του έργα. Κακώς αγάπησε πιο πολύ αυτά, αφού η πραγματική μαεστρία του Βέλγου συγγραφέα είναι τα ψυχολογικά του μυθιστορήματα, όπου το έγκλημα πηγάζει από το βάθος της ανθρώπινη ψυχής.

> Ο Ζωρζ Σιμενόν γεννήθηκε στη Λιέγη του Βελγίου στις 13 Φεβρουαρίου 1903. Έπειτα από σπουδές στους Ιησουίτες έγινε, το 1919, μαθητευόμενος ζαχαροπλάστης, έπειτα υπάλληλος βιβλιοπωλείου, και τελικά στα δεκαέξι του χρόνια έγινε δημοσιογράφος στη "Γκαζέτ ντε Λιέζ". Το πρώτο του μυθιστόρημα, που το υπέργραψε με το ψευδύνυμο George Sim, με τίτλο "Στο γεφύρι του Αρς" εκδόθηκε το 1921 και τότε ο Σιμενόν έφυγε απ' τη Λιέγη για το Παρίσι. Παντρεύτηκε το 1923 με τη ζωγράφο Ρεζ ιν Ρανσόν στο Παρίσι, όπου έγραψε ιστορίες και μυθιστορήματα σε σειρές, κάθε λογοτεχνικού είδους. Το 1924 εξέδωσε, με ψευδώνυμο, το πρώτο "λαϊκό" του μυθιστόρημα, "Το μυθιστόρημα μιας δακτυλογράφου". Ως το 1930, δημοσίευσε διηγήματα και μυθιστορήματα σε πολλούς εκδότες. Το 1931, άρχισε τις έρευνές του ο περίφημος ήρωας του, ο επιθεωρητής Μαιγκρέ. Έγραφε τα βιβλία του, ταξίδευε, έστελνε ρεπορτάζ κι άφησε τις εκδόσεις "Φαγιάρ" για να πάει στις εκδόσεις "Γκαλλιμάρ", όπου συνάντησε τον Αντρέ Ζιντ. Στο πόλεμο ήταν υπεύθυνος των Βέλγων προσφύγων στη Λα Ροσέλ και κατοικούσε στη Βανδέα. Το 1945 μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά το διαζύγιό του εγκαταστάθηκε ξανά στην Ευρώπη. Η δημοσίευση των απάντων του (72 τόμοι) άρχισε το 1967. Από το 1972 αποφάσισε να σταματήσει το γράψιμο. Αφοσιώθηκε έκτοτε στις εικοσιδύο "Υπαγορεύσεις" του και κατόπιν συνέταξε τα ογκώδη απομνημονεύματα "Memoires intimes" (1981). Ο Ζωρζ Σιμενόν πέθανε στη Λωζάννη το 1989. Πολλά μυθιστορήματά του έχουν διασκευαστεί για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

Ο ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟΣ δολοφόνος Charles Alavoine γράφει στον δικαστή του, όχι για να αλαφρύνει τη θέση του αλλά για να δείξει ότι τη δολοφονία την έκανε συνειδητά. Γιατρός ο ίδιος στο La Roche-sur-Yon παντρεύεται, αλλά η πρώτη του γυναίκα πεθαίνει, αφήνοντάς του δυο παιδιά, που αναλαμβάνει να μεγαλώσει η δεύτερη γυναίκα του Armande. Γρήγορα καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι αυτή το θύμα, αφού εμφανίστηκε στο δικαστήριο. Επομένως, η σκέψη μας μεταφέρεται στην ερωμένη του Martine Englebert, η οποία απέσπασε για πρώτη φορά την πραγματική του αγάπη.

Ο ΙΔΙΟΣ ο αποστολέας του γράμματος ξεδιπλώνει πλήρως τη ζωή αλλά κυρίως τη σκέψη και την ψυχολογία του, μέχρι να φτάσει στο έγκλημα. Συμβατικός σε πολλά δεν χάνει ευκαιρία για σεξουαλικές σχέσεις, ελευθερίας ή απιστίας, με αποκορύφωμα τη Martine, την οποία έβαλε στο ιατρείο του ως γραμματέα κι έπειτα έφυγε μαζί της από το σπίτι του. Κάποια στιγμή όμως αυτή η σφοδρή αγάπη μετατρέπεται σε χειροδικία, μετατροπή που δεν εξηγείται λογικά αλλά ως αποτέλεσμα συναισθηματικών εντάσεων. Ο Simenon πείθει συνεχώς ότι όσα λέγονται είναι μια βαθιά τομή του Alavoine, όσο κι αν καταλαβαίνουμε συχνά ότι παρουσιάζει τα πράγματα από την υποκειμενική του σκοπιά, μερικές φορές ωραιοποιημένα, δικαιολογημένα, ψυχοαναγκαστικά σωστά…

 

ΕΙΝΑΙ η ζήλια;

Η αίσθηση της ιδιοκτησίας που δεν μπορεί να είναι αιώνια;

 Είναι η διαταραχή που επέφερε η ερωμένη στην πρότερη ζωή;

Είναι βαθιά απωθημένα που εξωτερικεύτηκαν;

 

ΣΚΕΦΤΟΜΟΥΝ καθώς διάβαζα το βιβλίο ότι ο αφηγητής κρύβει και αποκαλύπτει έμμεσα πολλά. Κρύβει μέσω της ωραιοποίησης και της αναξιοπιστίας της υποκειμενικότητάς του τις αλήθειες που έβλεπαν οι άλλοι, η μάνα του ή η γυναίκα του, ενώ αυτός τις υποτιμά και μεταφέρει το βάρος της σκέψης του στη συναισθηματική του πίεση. Παράλληλα, αποκαλύπτει όχι μόνο το εμπρόθετο της πράξης του, αλλά και πίσω από τα λόγια πόσο γυναικάς, πόσο ιδιοτελής, πόσο αναίσθητος για τις κόρες του ήταν. Από την άλλη, αναδεικνύεται η δική του πίεση σε έναν γάμο που του “επιβλήθηκε” όχι από αγάπη, πίεση που τον οδήγησε (δικαιολογημένα) στην απιστία, προκειμένου να καλυφθεί συναισθηματικά.

Πατριάρχης Φώτιος

 

Agatha Christie, “Γάτα ανάμεσα στα περιστέρια” (ή «Στον αστερισμό της Παρθένου»)

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ -2. Ένα παρθεναγωγείο, άρα πάλι ένας κλειστός χώρος, όπου γίνονται τρεις δολοφονίες και μια απαγωγή. Ωστόσο οι ύποπτοι μπορεί να επεκταθούν κι έξω από αυτό, στο ισλαμικό ας πούμε Ραμάτ. Τελικά, όλα ξεκαθαρίζουν μέσα στο σχολείο.

Agatha Christie “Cat Among the Pigeons” 1959 “Γάτα ανάμεσα στα περιστέρια” μετ. Μ-Ρ. Τραϊκόγλου εκδόσεις Ψυχογιός -2021

 

Προ καιρού είχα γεμίσει τα κενά της καραντίνας με αστυνομικά της πηγής, δηλαδή της Agatha Christie. Δεν το μετάνιωσα κι είπα και το καλοκαίρι να ξαναβουτήξω στα νερά της.

 

> Άγκαθα Κρίστι (1890-1976). Η βασίλισσα του εγκλήματος γεννήθηκε στο Torquay του Ντέβον της Αγγλίας με το όνομα Agatha Mary Clarissa Miller. Ο πατέρας της, Frederick Alvah Miller, ήταν ένας επιτυχημένος αμερικανός χρηματιστής και η μητέρα της, Clarissa Margaret Boehmer, κόρη αξιωματικού του βρετανικού στρατού. To 1914 παντρεύτηκε τον συνταγματάρχη Archibald Christie της βρετανικής βασιλικής αεροπορίας, με τον οποίο απέκτησαν μία κόρη, αλλά ο γάμος τους δεν ήταν ευτυχισμένος και τελικά χώρισαν το 1928. Είχε μεσολαβήσει μια σοβαρή κρίση κατάθλιψης της Άγκαθα, όταν έμαθε ότι ο άντρας της την απατούσε, αλλά και η έκδοση του πρώτου της μυθιστορήματος, "Το μυστήριο στο Στάιλς" ("The Mysterious Affair at Styles"), το 1920. Έγραψε πολυάριθμα αστυνομικά μυθιστορήματα και διηγήματα που μεταφράστηκαν σε όλες σχεδόν τις γλώσσες του κόσμου και υπολογίζεται ότι έχουν πουλήσει περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια αντίτυπα. Με το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου δημιούργησε τον Ηρακλή Πουαρό, τον μικρόσωμο, πανέξυπνο ντετέκτιβ. Ο Πουαρό, η Μις Μαρπλ και οι άλλοι ήρωές της έχουν κάνει την εμφάνιση τους σε κινηματογραφικές ταινίες, ραδιοφωνικές εκπομπές, τηλεταινίες και θεατρικά έργα βασισμένα στα βιβλία της. Η Άγκαθα Κρίστι συμμετείχε επίσης σε πολλές αρχαιολογικές αποστολές που διοργάνωσε ο δεύτερος, κατά δεκατέσσερα χρόνια νεώτερός της σύζυγος, ο επιφανής αρχαιολόγος Sir Max Mallowan, στη Μέση Ανατολή. Το 1971 τιμήθηκε με τον τίτλο της Λαίδης του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (Dame Commander of the British Empire, DBE).

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ αυτό της Αγγλίδας συγγραφέως διαφέρει από τα άλλα. Και γι’ αυτό ξενίζει. Απ’ τη μία, ο πρίγκιπας Αλί Γιουσούφ, επειδή κινδυνεύει από τους επαναστάτες στο αραβικό κρατίδιό Ramat, παραδίδει κοσμήματα αμυθήτου αξίας στον πιλότο του, ο οποίος βρίσκει τρόπο να τα φυγαδεύσει στο εξωτερικό, πριν πεθάνουν κι οι δυο σε αεροπορικό ατύχημα (ή σαμποτάζ). Απ’ την άλλη, το φημισμένο σχολείο θηλέων Meadowbank συγκλονίζεται από τον φόνο δύο καθηγητριών, πρώτα της γυμνάστριας Grace Springer και, λίγες μέρες μετά, της υπεύθυνης Eleanor Vansittart. Κι οι δύο δολοφονούνται στο Αθλητικό Περίπτερο του σχολείου…

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ, για μεγάλο διάστημα, παρακολουθεί τις σκέψεις και τις σχέσεις των καθηγητριών, ειδικά όσο η διευθύντρια και ψυχή του σχολείου Honoria Bulstrode είναι σε σκέψη σε ποια να παραδώσει τα ηνία όταν θα συνταξιοδοτηθεί. Ο πρώτος φόνος δεν συγκλονίζει την αταραξία του σχολείου, αλλά ο δεύτερος είναι πιο ισχυρό σοκ. Παρόλο που ο επιθεωρητής Kelsey διεξάγει έρευνες, η ατμόσφαιρα του έργου δεν θυμίζει πολύ τα υπόλοιπα αστυνομικά της Agatha Christie. Υποψιαζόμαστε πώς ο δολοφόνος αναζητά στο παρθεναγωγείο τα κοσμήματα, αλλά χωρίς τον Ηρακλή Πουαρό, που εντέλει θα κληθεί να δράσει, όλα φαίνονται να σκιαγραφούν το κλίμα του σχολείου, των κοριτσιών της υψηλής κοινωνίας, των καθηγητριών που έχουν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες κ.ο.κ.

ΑΠΟ ΕΝΑ σημείο και μετά οι ενδείξεις αρχίζουν να δένουν, το πολιτικό σκηνικό να συνδέεται με το αστυνομικό, η κατασκοπία με το περιβάλλον στο σχολείο. Όταν πειθόμαστε ότι ο δολοφόνος είναι κάποιος μέσα από το προσωπικό (και λιγότερο πιθανόν από τις μαθήτριες), τότε μπορούμε να συγκλίνουμε τη σκέψη μας στο πεδίο του Meadowbank και να παρακολουθήσουμε πιο ευθύβολα τον Πουαρό επί το έργο.

ΘΕΩΡΩ ότι δεν ήταν απ’ τα καλά έργα της Αγγλίδας συγγραφέως, όχι επειδή είχε ατέλειες και κενά, αλλά επειδή δεν οργανώθηκε εξ αρχής σε μια σειρά, σε μια αλυσίδα σκέψεων, αλλά η λογοτέχνιδα δοκίμασε σκόρπια σημεία που κατάφερε τελικά να τα οδηγήσει σε ένα πειστικό τέλος. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν το ευχαριστήθηκα σε μια σειρά Αγκαθακριστικών αναγνώσεων.

Πατριάρχης Φώτιος