Agatha Christie, “Ο άντρας με το καφέ κοστούμι”

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ -5. Ένας φόνος κι ένα ατύχημα παρακινεί τη νεαρή Anne να γίνει ερασιτέχνης detective, να ταξιδέψει έως τη Νότια Αφρική, να αναζητήσει τον ιθύνοντα νου μιας έρευνας για διαμάντια…

Agatha Christie “The Man in the Brown Suit” 1924 “Ο άντρας με το καφέ κοστούμι” μετ. Θ. Δαρβίρη εκδόσεις Ψυχογιός -2020

Αγαπημένη συγγραφέας, που βάζει τα πράγματα σε μια σειρά και δρομολογεί τις εξελίξεις. Έτσι, το μυαλό στην καλοκαιρινή ραστώνη αποκτά νερό για να κυλήσει τις μυλόπετρές του.

> Άγκαθα Κρίστι (1890-1976). Η βασίλισσα του εγκλήματος γεννήθηκε στο Torquay του Ντέβον της Αγγλίας με το όνομα Agatha Mary Clarissa Miller. Ο πατέρας της, Frederick Alvah Miller, ήταν ένας επιτυχημένος αμερικανός χρηματιστής και η μητέρα της, Clarissa Margaret Boehmer, κόρη αξιωματικού του βρετανικού στρατού. To 1914 παντρεύτηκε τον συνταγματάρχη Archibald Christie της βρετανικής βασιλικής αεροπορίας, με τον οποίο απέκτησαν μία κόρη, αλλά ο γάμος τους δεν ήταν ευτυχισμένος και τελικά χώρισαν το 1928. Είχε μεσολαβήσει μια σοβαρή κρίση κατάθλιψης της Άγκαθα, όταν έμαθε ότι ο άντρας της την απατούσε, αλλά και η έκδοση του πρώτου της μυθιστορήματος, "Το μυστήριο στο Στάιλς" ("The Mysterious Affair at Styles"), το 1920. Έγραψε πολυάριθμα αστυνομικά μυθιστορήματα και διηγήματα που μεταφράστηκαν σε όλες σχεδόν τις γλώσσες του κόσμου και υπολογίζεται ότι έχουν πουλήσει περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια αντίτυπα. Με το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου δημιούργησε τον Ηρακλή Πουαρό, τον μικρόσωμο, πανέξυπνο ντετέκτιβ. Ο Πουαρό, η Μις Μαρπλ και οι άλλοι ήρωές της έχουν κάνει την εμφάνιση τους σε κινηματογραφικές ταινίες, ραδιοφωνικές εκπομπές, τηλεταινίες και θεατρικά έργα βασισμένα στα βιβλία της. Η Άγκαθα Κρίστι συμμετείχε επίσης σε πολλές αρχαιολογικές αποστολές που διοργάνωσε ο δεύτερος, κατά δεκατέσσερα χρόνια νεώτερός της σύζυγος, ο επιφανής αρχαιολόγος Sir Max Mallowan, στη Μέση Ανατολή. Το 1971 τιμήθηκε με τον τίτλο της Λαίδης του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (Dame Commander of the British Empire, DBE).

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ αυτό της Αγγλίδας συγγραφέως είναι κατασκοπικό. Έτσι τουλάχιστον το ονομάζουν. Στην αρχή βέβαια μοιάζει ένα κανονικό αστυνομικό, αφού έχουμε δύο θανάτους: μία άγνωστη κυρία, ξένη μάλλον, βρίσκεται δολοφονημένη στο άδειο σπίτι του γερουσιαστή Eustace Pedler, ενώ ένας άγνωστος άνδρας πέφτει στις γραμμές του τρένου. Μάρτυρας ήταν η Anne Beddingfeld, μια παρατηρητική νέα, που θέλει να ζήσει την περιπέτεια, κι αναλαμβάνει ερασιτεχνικά και χωρίς να ξέρει ακριβώς πώς, να λύσει το μυστήριο.

ΑΥΤΟ ΠΟΥ θαυμάζω στην Christie είναι η ακρίβεια της αφήγησης που δεν αφήνει τίποτα να μοιάζει ξένο ή άτοπο με την υπόλοιπη ιστορία. Όλα είναι μελετημένα, ώστε να οδηγήσουν ομαλά στο τέλος. Ακόμα και η ηρωίδα της που επιβιβάζεται στο πλοίο “Kilmorden Castle” για το Cape Town, ακολουθώντας τα ίχνη του εγκλήματος, είναι απλή και άπειρη, αλλά καταλαβαίνουμε ότι τα λάθη της είναι αληθοφανή, έστω κι αν σταδιακά καταλαβαίνει και μαθαίνει να βρίσκει τον δρόμο του μυστηρίου.

ΣΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ μπλέκονται όλοι όσοι βρίσκονται πάνω στο πλοίο. Δυνάμει είναι ένοχοι για τον φόνο της γυναίκας στο σπίτι του Eustace Pedler: ο ίδιος ο γερουσιαστής, οι γραμματείς του Guy Pagett and Harry Rayburn, ο συνταγματάρχης Race, η χαρωπή Suzanne Blair, ο αιδεσιμότατος Edward Chichester κ.ο.κ. Τελικά αποδεικνύεται ότι κάποια ιθύνουσα αρχή, με το όνομα “Συνταγματάρχης” καθοδηγεί μυστικά τα πάντα με κέντρο τα χαμένα διαμάντια. Η νεαρή Anne μπαίνει ως ερασιτέχνης στο παιχνίδι, φαίνεται ότι θα πέσει ανυποψίαστη στα χέρια του “Συνταγματάρχη” κι αυτός θα την εκβιάσει: όμως το μυαλό της δουλεύει διπλά και εντέλει παγιδεύει τον θύτη της.

ΔΕΝ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ πολύ αυτό το έργο της Christie. Νομίζω ότι το βασικό πρόβλημα στις προσδοκίες μου είναι ότι δεν υπήρχε μια detectivική γραμμή αλλά όλα κινούνταν ρευστά και απροσδιόριστα. Δεν είχαμε υποψίες για έναν ή άλλον αλλά όλοι είναι ύποπτοι, όλοι είναι θύματα αλλά και θύτες, όλοι παίζουν παιχνίδια κι όλοι είναι άλλο απ’ αυτό που δείχνουν. Όλα αυτά θα έπρεπε να με κάνουν να αγαπήσω το έργο, αλλά…

Πατριάρχης Φώτιος