Georges Simenon, “Γράμμα στον δικαστή μου”

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ -3. Ένας γιατρός δολοφονεί την ερωμένη του, δικάζεται και καταδικάζεται, αλλά νιώθει την ανάγκη να εξηγήσει πιο αναλυτικά απ’ τη μια το εμπρόθετο της πράξης του κι απ’ την άλλη τις ψυχικές τεκτονικές πλάκες που τον έκαναν να φτάσει σ’ αυτόν τον “αναίτιο” φόνο.

Georges Simenon “Lettre à mon juge” 1947 “Γράμμα στον δικαστή μου” εκδόσεις Άγρα -2021

Ο Πατριάρχης Φώτιος μάς μύησε στη λατρεία του Simenon με τα αστυνομικά του έργα. Κακώς αγάπησε πιο πολύ αυτά, αφού η πραγματική μαεστρία του Βέλγου συγγραφέα είναι τα ψυχολογικά του μυθιστορήματα, όπου το έγκλημα πηγάζει από το βάθος της ανθρώπινη ψυχής.

> Ο Ζωρζ Σιμενόν γεννήθηκε στη Λιέγη του Βελγίου στις 13 Φεβρουαρίου 1903. Έπειτα από σπουδές στους Ιησουίτες έγινε, το 1919, μαθητευόμενος ζαχαροπλάστης, έπειτα υπάλληλος βιβλιοπωλείου, και τελικά στα δεκαέξι του χρόνια έγινε δημοσιογράφος στη "Γκαζέτ ντε Λιέζ". Το πρώτο του μυθιστόρημα, που το υπέργραψε με το ψευδύνυμο George Sim, με τίτλο "Στο γεφύρι του Αρς" εκδόθηκε το 1921 και τότε ο Σιμενόν έφυγε απ' τη Λιέγη για το Παρίσι. Παντρεύτηκε το 1923 με τη ζωγράφο Ρεζ ιν Ρανσόν στο Παρίσι, όπου έγραψε ιστορίες και μυθιστορήματα σε σειρές, κάθε λογοτεχνικού είδους. Το 1924 εξέδωσε, με ψευδώνυμο, το πρώτο "λαϊκό" του μυθιστόρημα, "Το μυθιστόρημα μιας δακτυλογράφου". Ως το 1930, δημοσίευσε διηγήματα και μυθιστορήματα σε πολλούς εκδότες. Το 1931, άρχισε τις έρευνές του ο περίφημος ήρωας του, ο επιθεωρητής Μαιγκρέ. Έγραφε τα βιβλία του, ταξίδευε, έστελνε ρεπορτάζ κι άφησε τις εκδόσεις "Φαγιάρ" για να πάει στις εκδόσεις "Γκαλλιμάρ", όπου συνάντησε τον Αντρέ Ζιντ. Στο πόλεμο ήταν υπεύθυνος των Βέλγων προσφύγων στη Λα Ροσέλ και κατοικούσε στη Βανδέα. Το 1945 μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά το διαζύγιό του εγκαταστάθηκε ξανά στην Ευρώπη. Η δημοσίευση των απάντων του (72 τόμοι) άρχισε το 1967. Από το 1972 αποφάσισε να σταματήσει το γράψιμο. Αφοσιώθηκε έκτοτε στις εικοσιδύο "Υπαγορεύσεις" του και κατόπιν συνέταξε τα ογκώδη απομνημονεύματα "Memoires intimes" (1981). Ο Ζωρζ Σιμενόν πέθανε στη Λωζάννη το 1989. Πολλά μυθιστορήματά του έχουν διασκευαστεί για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

Ο ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟΣ δολοφόνος Charles Alavoine γράφει στον δικαστή του, όχι για να αλαφρύνει τη θέση του αλλά για να δείξει ότι τη δολοφονία την έκανε συνειδητά. Γιατρός ο ίδιος στο La Roche-sur-Yon παντρεύεται, αλλά η πρώτη του γυναίκα πεθαίνει, αφήνοντάς του δυο παιδιά, που αναλαμβάνει να μεγαλώσει η δεύτερη γυναίκα του Armande. Γρήγορα καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι αυτή το θύμα, αφού εμφανίστηκε στο δικαστήριο. Επομένως, η σκέψη μας μεταφέρεται στην ερωμένη του Martine Englebert, η οποία απέσπασε για πρώτη φορά την πραγματική του αγάπη.

Ο ΙΔΙΟΣ ο αποστολέας του γράμματος ξεδιπλώνει πλήρως τη ζωή αλλά κυρίως τη σκέψη και την ψυχολογία του, μέχρι να φτάσει στο έγκλημα. Συμβατικός σε πολλά δεν χάνει ευκαιρία για σεξουαλικές σχέσεις, ελευθερίας ή απιστίας, με αποκορύφωμα τη Martine, την οποία έβαλε στο ιατρείο του ως γραμματέα κι έπειτα έφυγε μαζί της από το σπίτι του. Κάποια στιγμή όμως αυτή η σφοδρή αγάπη μετατρέπεται σε χειροδικία, μετατροπή που δεν εξηγείται λογικά αλλά ως αποτέλεσμα συναισθηματικών εντάσεων. Ο Simenon πείθει συνεχώς ότι όσα λέγονται είναι μια βαθιά τομή του Alavoine, όσο κι αν καταλαβαίνουμε συχνά ότι παρουσιάζει τα πράγματα από την υποκειμενική του σκοπιά, μερικές φορές ωραιοποιημένα, δικαιολογημένα, ψυχοαναγκαστικά σωστά…

 

ΕΙΝΑΙ η ζήλια;

Η αίσθηση της ιδιοκτησίας που δεν μπορεί να είναι αιώνια;

 Είναι η διαταραχή που επέφερε η ερωμένη στην πρότερη ζωή;

Είναι βαθιά απωθημένα που εξωτερικεύτηκαν;

 

ΣΚΕΦΤΟΜΟΥΝ καθώς διάβαζα το βιβλίο ότι ο αφηγητής κρύβει και αποκαλύπτει έμμεσα πολλά. Κρύβει μέσω της ωραιοποίησης και της αναξιοπιστίας της υποκειμενικότητάς του τις αλήθειες που έβλεπαν οι άλλοι, η μάνα του ή η γυναίκα του, ενώ αυτός τις υποτιμά και μεταφέρει το βάρος της σκέψης του στη συναισθηματική του πίεση. Παράλληλα, αποκαλύπτει όχι μόνο το εμπρόθετο της πράξης του, αλλά και πίσω από τα λόγια πόσο γυναικάς, πόσο ιδιοτελής, πόσο αναίσθητος για τις κόρες του ήταν. Από την άλλη, αναδεικνύεται η δική του πίεση σε έναν γάμο που του “επιβλήθηκε” όχι από αγάπη, πίεση που τον οδήγησε (δικαιολογημένα) στην απιστία, προκειμένου να καλυφθεί συναισθηματικά.

Πατριάρχης Φώτιος