Ματ Χέιγκ, “Μεσάνυχτα στη βιβλιοθήκη”

Δεν είμαστε ευχαριστημένοι με τη ζωή μας και αναζητάμε, φιλοσοφικά και ιδεατά, μια άλλη ζωή, που θα προέκυπτε από την αλλαγή πορείας σε μια φάση των προηγούμενων ετών. Κι αν μπορούσαμε να ξαναεπιλέξουμε, θα βρίσκαμε τον ιδανικό βίο;

Matt Haig “The Midnight Library” 2020 Ματ Χέιγκ “Μεσάνυχτα στη βιβλιοθήκη” μετ. Α. Παπασταύρου εκδόσεις Ψυχογιός -2021

Το μάτι μου έπεσε πάνω στο “Βιβλιοθήκη” του τίτλου, καθώς περιδιάβαινε πάνω στον πάγκο του βιβλιοπωλείου. Και σαν καλή βιβλιόφιλη, δεν μπόρεσα να αντισταθώ στην ιδέα μιας βιβλιοθήκης μέσα στο μυθιστόρημα.

> Ο Matt Haig γεννήθηκε το 1975 στο Sheffield της Αγγλίας. Το πρώτο του μυθιστόρημα, "The Last Family in England" (βασισμένο στον Ερρίκο Δ', Α' μέρος του Σαίξπηρ) έγινε αμέσως μεγάλη επιτυχία, ενώ τα κινηματογραφικά του δικαιώματα έχει αγοράσει η εταιρεία παραγωγής του Brad Pitt Plan Β. Ακολούθησαν τα "The Dead Fathers Club", μια διασκευή του "Άμλετ" στηριγμένη πάνω σε ένα εντεκάχρονο αγόρι, και το "The Possession of Mr Cave", μια ιστορία τρόμου για έναν υπερπροστατευτικό πατέρα (υπό κινηματογραφική μεταφορά από την Parallel Films), που μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Οι "Ράντλεϋ" πρωτοκυκλοφόρησαν το 2010 και μεταφράζονται σε περισσότερες από 29 γλώσσες, ενώ ετοιμάζεται η κινηματογραφική τους μεταφορά από τον Alfonso Cuaron (Τα παιδιά των ανθρώπων, Ο Χάρι Πότερ και ο αιχμάλωτος του Αζκαμπάν}. 0 Matt Haig ζει στο York με τη συγγραφέα Andrea Semple και τα δύο παιδιά τους.

Η ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΡΙΑ Nora Seed στα τριάντα πέντε της νιώθει πλήρως αποτυχημένη και θέλει να αυτοκτονήσει. Λέει χαρακτηριστικά: “Δεν έγινα κολυμβήτρια στους Ολυμπιακούς. Δεν έγινα παγετολόγος. Δεν έγινα γυναίκα του Νταν. Δεν έγινα μάνα. Δεν έγινα βασική τραγουδίστρια των Labyrinths. Δεν κατάφερα να γίνω ένα καλό ή ένα πραγματικά ευτυχισμένο άτομο. Δεν κατάφερα να φροντίσω τον Βολταίρο [τον γάτο της]”. Και τότε, μεταξύ ζωής και θανάτου, βρίσκεται σε μια τεράστια βιβλιοθήκη με όλα τα διαφορετικά σενάρια που θα μπορούσε να είχε επιλέξει και δεν επέλεξε.

ΤΟ ΕΡΓΟ παίρνει μορφή φαντασίας κι αυτό με χαλάει ως προς την ευκολία της εξέλιξης. Αλλά απ’ την άλλη η εναλλακτική Ιστορία, αυτή δηλαδή που μελετά τι θα γινόταν αν…, παίρνει εδώ υπαρξιακό χαρακτήρα, γίνεται μέρος της ζωής μας, όλων εμάς, κι έτσι ξεδιπλώνει μια καλή μυθιστορηματική συνθήκη. Η βιβλιοθήκη των άγραφων ζωών ενός ανθρώπου, που όντως είναι άπειρες, ευαγγελίζεται και διακλαδώσεις ή και επαναγραφές.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ των Τύψεων της παρουσιάζει τις μικρές και μεγάλες στιγμές για τις οποίες είχε μετανιώσει, κι αυτή αποφασίζει να κάνει πράξη το όνειρο του φίλου της Dan, να ανοίξουν μια pub, όνειρο που άλλοτε αυτή η ίδια είχε απορρίψει. Κι έπειτα μια ήσυχη ζωή με τον γάτο της, ή η παραμονή της στη μακρινή Αυστραλία με τη φίλη της την Isi, ή η καταξίωσή της στους Ολυμπιακούς κολυμβητικούς αγώνες, όπου η επιτυχία δεν ταυτίζεται αναγκαστικά με την ευτυχία, ή η ενασχόληση με τους παγετώνες της Νορβηγίας, ή η επιτυχία με το νεανικό της συγκρότημα τους Labyrinths, ή η δουλειά στο καταφύγιο σκύλων

ΚΑΘΕ νέα ζωή, που ντύνεται και ξεντύνεται, ψάχνοντας να βρει την ιδανική, την οποία είχε αρνηθεί στην πραγματική της ζωή, είναι και μια αποτυχία. Τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι όπως τα φανταζόταν, οι άνθρωποι με τους οποίους ήθελε να είναι μαζί δεν εξελίσσονται ενθαρρυντικά, αφού οι επιλογές, ακόμα και οι σωστές, δεν σημαίνει κα αίσια έκβαση των ιστοριών. Το βιβλίο βασίζεται στη φιλοσοφία του Θορώ κι ακόμα περισσότερο στη γάτα του Σρέτινγκεν, όπου η γάτα είναι και νεκρή και ζωντανή μαζί. Στην ουσία διερευνά λογοτεχνικά τα παράλληλα σύμπαντα, που μπορούν να βρίσκονται ταυτόχρονα σε εξέλιξη, αλλά και τον νόμο των πιθανοτήτων, κατά τον οποίο όποια επιλογή κάνει ο άνθρωπος ανοίγει πολυάριθμες αν όχι άπειρες κατευθύνσεις.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ έρχεται ομαλά κι αναμενόμενα. Καμία ζωή, ακόμα κι αυτή που τη βρίσκει να διδάσκει φιλοσοφία (Θορώ), να έχει άντρα τον χειρουργό Ας και μια κόρη τη Molly, ένα ωραίο σκυλί και μια φιλήσυχη καθημερινότητα, καμία ζωή δεν είναι η τέλεια. Έτσι, η Nora, έχοντας απορρίψει όλες τις βιωμένες ζωές που κάπου χώλαιναν, αλλά κι αυτή που πήγαινε καλά, συνειδητοποιεί σε ένα μάθημα αυτογνωσίας πως μία είναι η πραγματικά εφικτή και πετυχημένη πορεία, να ζήσει και να μην αυτοκτονήσει, να παλέψει εκεί που προηγουμένως θεωρούσε βέβαιη την ήττα.

ΩΣ ΙΔΕΑ ήταν ένα ευφυές βιβλίο. Ως εκτέλεση μια έξυπνη πραγμάτωση. Ως φιλοσοφία μια έμπρακτη απόδειξη θεωριών και παράλληλων πραγματικοτήτων. Ως λογοτεχνία επιφυλάσσομαι, καθώς η γλώσσα, οι ήρωες και το βάθος της σκέψης μένει σε ένα επιφανειακό επίπεδο, κάνοντας και όλα τα άλλα να φαίνονται …λούτρινα.  

Πατριάρχης Φώτιος