Monday, March 18, 2019

Πάνος Αμυράς, “Ο λιμός”


Αστυνομική λογοτεχνία μέσα στην Κατοχή. Αυτό σημαίνει γρίφος μέσα στους ιστορικούς όρους σε ένα μυθιστόρημα εποχής που διεκδικεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη.



Πάνος Αμυράς
“Ο λιμός”
εκδόσεις Διόπτρα -2018


Χαρά στον Έλληνα που ελληνοξεχνά …και στην Αθήνα μέσα ζει στη ξενιτιά (Μανώλης Ρασούλης – Βάσω Αλαγιάννη):
Αστυνομικό με γερές δόσεις μυθιστορήματος εποχής. Η Κατοχή, που δεν είναι πολύ προσφιλής στους συγγραφείς μας, συνδυάζεται με τον φόνο και την έρευνα. Γιατί όχι; Πάμε να δούμε τι θα βγει…

Αχ Ελλάδα σ’ αγαπώ και βαθιά σ’ ευχαριστώ, γιατί μ’ έμαθες και ξέρω
ν’ ανασαίνω όπου βρεθώ, να πεθαίνω όπου πατώ και να μη σε υποφέρω (Μανώλης Ρασούλης – Βάσω Αλαγιάννη):
Ο Γερμανός απεσταλμένος του Hitler λοχαγός Kraus δολοφονείται στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία και ρίχνεται στον δρόμο. Την υπόθεση αναλαμβάνει ο Υπαστυνόμος Β΄ Νίκος Αγραφιώτης, ενώ αντίστοιχα οι Γερμανοί, τους οποίους ενδιαφέρει ιδιαίτερα η υπόθεση, απλώνουν κι αυτοί τα δίχτυα τους όχι τόσο για τον ένοχο, αλλά για τον χαρτοφύλακα του λοχαγού, που έκρυβε όλα τα στοιχεία που συγκέντρωσε γύρω από τον μαυραγοριτισμό στην Ελλάδα. Η έρευνα, η οποία εξελίσσεται με πλείστες δυσκολίες λόγω του κρύου και της πείνας, λόγω της διαμάχης της Wehrmacht και των Waffen SS, λόγω των Ελλήνων που συνεργάζονται με τους Γερμανούς και επιχειρούν να πλουτίσουν μέσα στον πόλεμο, προχωρά βήμα βήμα. Ο Αγραφιώτης ανακαλύπτει το παρασκήνιο που εμπλέκει Έλληνες και Γερμανούς στην εξολόθρευση του επικίνδυνου απεσταλμένου του Βερολίνου.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο το βιβλίο ζωγραφίζει την αμείλικτη πείνα που βασάνιζε τους Αθηναίους και σκότωνε χιλιάδες στους δρόμους. Σε σκηνές, που μερικές φορές ξεφεύγουν ελαφρά από την κύρια υπόθεση, βλέπουμε τα παιδιά να λιμοκτονούν, τον Ερυθρό Σταυρό να μην μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά, τις τιμές να παίρνουν καθημερινά την ανηφόρα, τους εκβιασμούς, τα ξεπουλήματα περιουσιών για λίγο λάδι, τη μαύρη αγορά, τη μετακίνηση του χρήματος, τους Γερμανούς να δηλώνουν ως ένοχους τους Βρετανούς που δεν άφηναν να περάσουν φορτία!... Η κρύα Αθήνα του 1941 κι ο θανατηφόρος λιμός είναι εχθροί ίσως πιο απηνείς κι απ’ τους κατακτητές.

Τελικά προς τα πού γέρνει το μυθιστόρημα του Αμυρά; Αν λάβουμε υπόψη και τον αποκαλυπτικό τίτλο, ο στόχος δεν ήταν η αστυνομική υπόθεση, η οποία αποτέλεσε μάλλον το δόλωμα μιας καλοδουλεμένης αφήγησης, αλλά η πείνα και οι παρενέργειες του πολέμου. Η φρίκη της λιμοκτονίας και η απελπισία των ανθρώπων είναι πιο σημαντικά απ’ τον φόνο ενός αδιάφορου Γερμανού, αν και αυτή η δολοφονία σχετίζεται στενά με το πρόβλημα του επισιτισμού του πληθυσμού.

Η πιο γλυκιά πατρίδα είναι η καρδιά, Οδυσσέα γύρνα κοντά μου, που τ’ άγια χώματα της πόνος και χαρά (Μανώλης Ρασούλης – Βάσω Αλαγιάννη):
Κάπου αμυδρά …ο Αμυράς αφήνει υπονοούμενα για παραλληλισμούς μεταξύ της πείνας στην Κατοχή εξαιτίας των Γερμανών και της κρίσης τον 21ο αιώνα πάλι εξαιτίας τους. Όχι ότι το υποστηρίζει ρητά αλλά χαραμάδες ίσως υπονοούν μια τέτοια σύγκριση. Ούτως ή άλλως, το μυθιστόρημα κερδίζει επειδή α) στηρίζεται σε μια στιβαρή αστυνομική πλοκή, β) η ατμόσφαιρα της Αθήνας της εποχής είναι πειστική, αν και όχι απόλυτα καθηλωτική και γ) η κοινωνική προέκταση του λιμού εξακτινώνει τον γρίφο σε άλλες διαστάσεις.

In2life, 6/3/2019 


> Ο Πάνος Αμυράς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966 και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στην ΑΣΟΕΕ αλλά γρήγορα στράφηκε στη δημοσιογραφία. Ξεκίνησε την καριέρα του από την οικονομική εφημερίδα Εξπρές. Το 1994 εντάχθηκε στο δημοσιογραφικό δυναμικό του Ελεύθερου Τύπου, ενώ από το 2011 έχει αναλάβει τη διεύθυνση της εφημερίδας. Έχει εργαστεί στο ραδιόφωνο της ΕΡΑ (Α΄ Πρόγραμμα) και στον ραδιοφωνικό σταθμό City FM. Είναι παντρεμένος και πατέρας δύο παιδιών.
Πάπισσα Ιωάννα

No comments: