Colson Whitehead, “Τα αγόρια του Νίκελ”

 

Η έννοια του εσώκλειστου παιδιού, που τη συναντάμε σε ορφανοτροφεία, αναμορφωτήρια, κολλέγια, παιδουπόλεις, έρχεται κι εδώ να αναδείξει την Αμερική του ’60.

Colson Whitehead “The Nickel Boys” 2019 “Τα αγόρια του Νίκελ” μετ. Μ. Γκανά εκδόσεις Ίκαρος 2020

Στην αρχή νόμιζα ότι είναι ένα βιβλίο για τον ρατσισμό σε βάρος των Αφροαμερικανών, αφού κι ο ίδιος ο συγγραφέας είναι μαύρος. Τελικά είναι κάτι ευρύτερο.

 

> Ο Colson Whitehead (Κόλσον Γουάιτχεντ) γεννήθηκε το 1969 και μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη, όπου ζει. Αφού αποφοίτησε από το Χάρβαρντ, άρχισε να εργάζεται για την εφημερίδα Village Voice, γράφοντας κριτικές για τηλεοπτικές εκπομπές, βιβλία και μουσική. Άρθρα και δοκίμιά του έχουν δημοσιευτεί στα New York Times, The New Yorker, New York Magazine, Harper's και Granta. Έχει γράψει επτά μυθιστορήματα, τα οποία έχουν αποσπάσει πολλά βραβεία. To βιβλίο "Υπόγειος σιδηρόδρομος" (Ψυχογιός, 2018) τιμήθηκε με τα βραβεία US National Book Award 2016, Pulitzer 2017, Carnegie Medal 2017 και Indies Choice Book Award 2017· ήταν επίσης υποψήφιο για το Βραβείο Booker 2017. Το βιβλίο "Τα αγόρια του Νίκελ" (Ίκαρος, 2020) απέσπασε τα βραβεία Pulitzer 2020 και Kirkus Prize 2019, βρέθηκε στη μακρά λίστα του US National Book Award 2019 και διακρίθηκε ως ένα από τα δέκα σημαντικότερα μυθιστορήματα της δεκαετίας σύμφωνα με το περιοδικό Time.

Ο Colson Whitehead έχει τιμηθεί με το MacArthur Fellowship, το Guggenheim Fellowship, το Βραβείο Whiting και το Βραβείο Dos Passos. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον, στο Κολούμπια, στο Μπρούκλιν, στο Κολέγιο Χάντερ, στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, στο Πρίνστον και στο Γουέσλιαν.

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣ είναι ο Elwood Curtis, μαύρος έφηβος που δούλευε σε ένα καπνοπωλείο, ήταν εργατικός κι έξυπνος, ήθελε να σπουδάσει… Χωρίς πολλές εξηγήσεις, πέρα απ’ το ότι έκλεψε ένα αυτοκίνητο, τον βρίσκουμε στο αναμορφωτήριο-“σχολείο” του Nickel. Εκεί οι επιδόσεις στα μαθήματα δεν πολυμετράνε, αλλά με ένα ιδιότυπο point system κερδίζει κανείς θετικούς πόντους κι ελπίζει να αποφυλακιστεί νωρίτερα. Όποιος πάρει αρνητικούς πόντους, βρίσκεται με βουρδουλιές στα πόδια να αναρρώνει στην κλινική, όπως ο Elwood που μπήκε στη μέση σε μια πράξη bullying και την πλήρωσε κι ο ίδιος.

Η ΜΙΚΡΗ κοινωνία του Nickel είναι μια φυλακή χωρίς ουσία αναμόρφωσης αλλά μόνο επιβίωσης και βιτρίνας προς τα έξω. Οι σχέσεις με τους επόπτες, οι σχέσεις των παιδιών, η μικρή ζούγκλα, η ψυχολογία του καθενός, οι νόμοι γραφτοί και άγραφοι… Η αφήγηση δεν είναι γεμάτη ζοφερά χρώματα, αλλά πιο πολύ επιμένει στο καθημερινό που γίνεται ενίοτε αποτρόπαιο. 

ΔΥΟ ΣΗΜΕΙΑ αξίζουν περισσότερη προσοχή. Η αφήγηση ξεκινά με μια έρευνα που διεξήγαν αρχαιολόγοι στο έδαφος πίσω από το Nickel, όπου βρήκαν χύμα κόκαλα παιδιών! Η τιμωρία, ο σωφρονισμός κ.ο.κ. οδηγούσε μερικές φορές στον θάνατο, ενώ προς τα έξω διέδιδαν ότι ο έφηβος δραπέτευσε. Το δεύτερο σημείο είναι το τέλος, όπου αντί για τον Elwood μιλά ο φίλος του ο Turner, τρόφιμος κι αυτός του αναμορφωτηρίου, ο οποίος αποφάσισε να μιλήσει για να αποκαλύψει, αφού το Nickel έχει ήδη κλείσει, την αλήθεια.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ δεν μιλάει για τον ρατσισμό, αφού μέσα στο σχολείο υπήρχαν τόσο λευκοί όσο και μαύροι. Κι οι δύο ομάδες βίωναν τη σκληρή συμπεριφορά ως τρόπο δράσης στις ΗΠΑ του ’60, τον απάνθρωπο τρόπο συμμόρφωσης, την απουσία σωφρονιστικών μεθόδων που θα ταίριαζαν για τα μικροπταίσματα των παιδιών. Ωστόσο δεν λείπουν και οι ρατσιστικές πλευρές μια άδικης κοινωνίας που δεν ξέρει τον εαυτό της.

Πάπισσα Ιωάννα