Ευτυχία Γιαννάκη, “Η νόσος του μικρού θεού”

Αρχαιοκαπηλία και έρωτας, παρελθόν και παρόν, ήσυχη Πάρος και κρυφά μυστικά, αστυνομικοί και επιχειρηματίες, όλα μπαίνουν σε ένα blender υποψιών και ενδείξεων προς την τελική εξιχνίαση του φόνου.

 

Ευτυχία Γιαννάκη “Η νόσος του μικρού θεού” εκδόσεις Ίκαρος 2020

  

Πρώτο της αστυνομικό το “Στο πίσω κάθισμα” που το διαβάσαμε σαν κάτι καινούργιο. Δεν είναι μόνο η αστυνομική πλοκή (παρά τα όποια φάουλ), αλλά κυρίως το θέμα της οικογένειας που κρύβει θανάσιμα μυστικά αλλά και συνταρακτικές τραγωδίες. Ξαναδιαβάσαμε Γιαννάκη: “Πόλη στο φως”, όπου τα κοινωνικά αποστήματα, που πυορροούν, αντικατοπτρίζουν όλο το κρυφό πρόσωπο της κοινωνίας που ζητά χρήμα και δόξα.

> Η Ευτυχία Γιαννάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976. Σπούδασε πληροφορική, μουσική τεχνολογία και επικοινωνία και εργάστηκε για αρκετά χρόνια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το 2000 εξέδωσε με το ψευδώνυμο Αλέκα Λάσκου το μυθιστόρημα "Χάρντκορ" (Ωκεανίδα, 2000) που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Ντένη Ηλιάδη. Το πρώτο της αστυνομικό μυθιστόρημα, με τίτλο "Στο πίσω κάθισμα" (εκδ. Ίκαρος, 2016), κέρδισε το βραβείο Public του 2017 για το καλύτερο ελληνικό μυθιστόρημα της χρονιάς, σύμφωνα με τις ψήφους του κοινού.

ΕΠΟΜΕΝΩΣ, περιμένω κάτι ανάλογο και στο τελευταίο της. Ιδανικό για την καραντίνα, χωρίς υπερβολές ή ελλείψεις, χωρίς σκληρή πλοκή ή ρηχά νοήματα. Κι όμως λίγο εκπλήσσομαι. Αφενός βλέπω ότι η γλώσσα κάνει μερικές πιρουέτες που σηκώνουν την αστυνομική ιστορία σε μια πιο προβληματισμένη λογοτεχνία. Δεν θυμάμαι αν το είχε από παλιά ή αν το ανέπτυξε τώρα.

ΑΦΕΤΕΡΟΥ η ιστορία ξεχύνεται σε τρία (ή και παραπάνω) ξεχωριστά μονοπάτια. Ο Μπίλιας είναι μεγαλοστέλεχος του Λαγγούση αλλά και ερωμένος της γυναίκας του. Ο αστυνόμος Κόκκινος έχει πάρει άδεια άνευ αποδοχών και περνά αγρανάπαυση στο χωριό του στην Πάρο, όπου φιλοξενεί για λίγο τη φίλη τραβεστί Τζέλα. Ο αστυνομικός Αλμπάνης, γκομενιάρης και αλανιάρης, βρίσκει το πτώμα της Πέτρα Λαγγούση μέσα στο γιοτ της. Και μια ιστορία από το μακρινό 1985, όταν ο Λαγγούσης σκότωσε σε φάση άμυνας τον προδότη-φίλο του και συνεταίρο στην αρχαιοκαπηλία Πανταζόπουλο.

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ξεδιπλώνονται παράλληλα, αλλά σταδιακά πρόσωπα της μιας διασταυρώνονται με πρόσωπα της άλλης. Και ο φόνος του 1985 είναι το κλειδί που θα ξεκλειδώσει την τωρινή δολοφονία. Το ευρύτερο θέμα είναι η αρχαιοκαπηλία, έστω κι αν τυλίγεται με έρωτες, απιστίες, συμφέροντα, τοπικές έχθρες. Κι από συζητήσεις μού άναψε flash: το αστυνομικό μυθιστόρημα ανέκαθεν (ειδικά στην Ελλάδα) περιτριγύριζε το θέμα: ο Γιάννης Μαρής στον “Ίλιγγο” το 1961 και το “Το χαμόγελο της Πυθίας”, o Ανδρέας Αποστολίδης στο “Βουντού. X-Men εναντίον ανθρώπων της σκιάς” (πρόχειρη αναζήτηση στη biblionet). Γιατί, ενώ η υπόλοιπη κοινωνία δεν πολυασχολείται με το φαινόμενο, η αστυνομική λογοτεχνία το αναδεικνύει; Πιθανόν, επειδή βασίζει σ’ αυτό μια ευρύτερη προβληματική ως προς το οργανωμένο έγκλημα, ως προς τα συμφέροντα που ξεπερνάνε το άτομο κι ανάγονται σε βαθύτερες συνιστώσες της κοινωνίας. Ίσως επειδή το παρασκήνιο της κλοπής και εμπορίας αρχαιοτήτων μπορεί να αντέξει ένα έγκλημα και όλα όσα δεν θα ερχόντουσαν ποτέ στο φως.

ΩΣΤΟΣΟ, όσο τα πολλά ποταμάκια συμβάλλουν στον κοινό ποταμό της έρευνας εκ μέρους του σταθερού στο σύμπαν της Γιαννάκη αστυνόμου Κόκκινου, τόσο το βάρος μεταφέρεται από την αρχαιοκαπηλία στον έρωτα, τον μικρό φτερωτό θεό. Τα κίνητρα είναι το κέρδος αλλά και ο έρωτας, εφικτός ή αποτυχημένος, ο πλούτος αλλά και η εκδίκηση, ο αριβισμός αλλά και η τιμή. Το παρελθόν είχε κυοφορήσει εν αγνοία όλων το αυγό του φιδιού που τριάντα τρία χρόνια μετά γεννά το ερπετό που θα οδηγήσει στον φόνο της Πέτρα.

Η ΓΙΑΝΝΑΚΗ μάς πείθει ότι ξέρει να χειρίζεται το αστυνομικό μυθιστόρημα. Φτιάχνει έντεχνα ένα καλοραμμένο κοστούμι με ποικίλα νήματα, όπου οι μικρές ψηφίδες καλύπτουν τα κενά, συνδέονται βήμα βήμα κι οδηγούν στη συνολική εικόνα του παζλ, που θα εξηγήσει ποιος είναι ο δράστης και ποια τα κίνητρά του. Ο υποψιασμένος αναγνώστης έχει καταλάβει από τη μέση περίπου, όταν δηλώνονται ρητά οι σχέσεις των προσώπων το μακρινό 1985, οι οποίες θα δείξουν ενοχές και αίτια, ποιοι δύο είναι οι πιθανοί δολοφόνοι, αδιάφορο ποιος τελικά θα φορτωθεί την ποινική ευθύνη. Αυτό όμως κρίνεται στα θετικά του μυθιστορήματος, γιατί αφήνει άκρες και επιβραβεύει τον συνειδητοποιημένο αναγνώστη.

ΚΑΙ ΔΕΝ θέλω να παραλείψω τους ολοκληρωμένους χαρακτήρες, από τον αστυνόμο Κόκκινο με όλα τα τρωτά του σημεία έως την σπαρταριστή στον λόγο της τραβεστί Τζέλα κι από τους αστυνόμους/αστυνομικούς μέχρι τους κατοίκους της Πάρου. Αυτοί σαν κολόνες στηρίζουν το οικοδόμημα του μυθιστορήματος και υποστηρίζουν τη δράση ως φορείς νοοτροπιών και τάσεων.

Πάπισσα Ιωάννα