Pierre Louÿs, “Η γυναίκα και το νευρόσπαστο”

Η ταινία με τη Brigitte Bardot, η οποία κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου, είναι αρκετή για να γνωρίσουμε τον κόσμο του Γάλλου συγγραφέα.

Pierre Louÿs “La Femme et le pantin” 1898 “Η γυναίκα και το νευρόσπαστο” μετ. Κλαιρ Νεβέ, Εύη Σιούγγαρη εκδόσεις Μεταίχμιο -2019

Όλη η ζωή του ένας παραπονιάρης μύθος τυλιγμένος / στου νου του την ανέμη και στου ονείρου την απόχη / κι αυτός στ’ άλογο με τα όπλα του στο στήθος φορτωμένος / περνάει κι όλοι γιουχάρουν "Δον Κιχώτη" (Sadahzinia):

Στο πλαίσιο του κύκλου αναγνωσμάτων μου με θέμα τις “Γυναίκες, ωραίες ερωμένες και femmes fatales” διάβασα ένα δείγμα (μετα)ρομαντικής γραφής του 19^ου αιώνα.

Αυτό ζητάει η καρδιά του ν’ αλαφρώσει. / Να φέρει ανάσκελα το κόσμο από τη βάση (Sadahzinia):

Ο Γάλλος συγγραφέας μεταφέρει τη δράση του στη Sevilla την εποχή των αποκριών του 1896. Αυτό του δίνει το περιθώριο να αφήσει πιο ελεύθερα τα ήθη και να τοποθετήσει στο κέντρο της ιστορίας του μια μικρή, ωραία και μοιραία γυναίκα, την Conchita Perez. Ο Γάλλος André Stévenol συναντά τυχαία και ερωτεύεται τη νεαρή Ανδαλουσιανή, της στέλνει ραβασάκι κι αυτή ανταποκρίνεται, παρόλο που είναι παντρεμένη. Πριν πάει όμως στο ραντεβού τους, ρωτά πληροφορίες τον Ισπανό φίλο του Mateo Diaz, ο οποίος του αποκαλύπτει ότι είχε ερωτευτεί κι αυτός την ίδια κοπέλα, όταν ήταν 18 χρονών. Η διπλή της όψη και η μοιραία φύση της ύπαρξής της ήταν καθοριστικά για τη ζωή του…

Η μικρή Concha είναι παρθένα, αλλά φλερτάρει ναζιάρικα, προβάλλει την ομορφιά της, σαγηνεύει τον άνδρα, αλλά δεν αφήνει περιθώρια για περαιτέρω κινήσεις, υπόσχεται αλλά και αναβάλλει. Είναι στο ναι αλλά και στο όχι. Αφήνει ελπίδες αλλά συνάμα τρελαίνει με την αιδημοσύνη της που δεν επιτρέπει παρεκτροπές. Το παιχνίδι της σαγήνης και της απόρριψης προωθεί την υπόθεση και δημιουργεί το διφορούμενο πεδίο για να αναπτυχθεί η ανασφάλεια, η αμφιθυμία και εντέλει η απογοήτευση του Mateo. Έλξη και απώθηση μαζί. Μαγνητισμός και άρνηση. Είναι μια λολίτα προ Nabokov, μια παιχνιδιάρα της Decadence, μια γυναίκα που δείχνει τα ιανικά της πρόσωπα…

Η γη το παραμύθι λέει του ταξιδιώτη / (που `χε αγάπη την ωραία, την πριγκιπέσσα την κρυφή τη Δουλτσινέα) (Sadahzinia):

Το βιβλίο έγινε πέντε φορές ταινία! Οι πιο αξιοπρόσεκτες εκδοχές είναι η Cet obscur objet du désir (1977) του Luis Buñuel, αλλά και η προηγούμενη διασκευή του Julien Duvivier (1959), με πρωταγωνίστρια την Brigitte Bardot.

Ανάλαφρο ανάγνωσμα, αν και προς το τέλος μάς παρασέρνει στην απελπισία του Mateo, με τον οποίο ταυτιζόμαστε στην παρανοϊκή διπροσωπία της ερωμένης του. Έτσι, όπως παίζει με τον εραστή της η Conchita, έτσι παίζει και με τον αναγνώστη ο συγγραφέας που δείχνει τη γυναίκα δίβουλη, υποκρίτρια και διπλωμάτισσα μέχρι σημείου τρέλας.

In2life, 27.3.2019 

> Γάλλος συγγραφέας και ποιητής (1870-1925), που συνδύασε, στα περισσότερα έργα του, νεοκλασικά και αισθησιακά στοιχεία με έναν στυλιστικό τρόπο γραφής. Κυριότερα έργα του είναι τα: "Astarte" ("Αστάρτη", ποιήματα εμπνευσμένα από την ελληνική αρχαιότητα, 1893), "Les Chansons de Bilitis" (ποιήματα, 1894, από τα οποία εμπνεύστηκε τρεις συνθέσεις ο Claude Debussy), "Aphrodite, moeurs antiques" ("Αφροδίτη", μυθιστόρημα, 1896), "La Femme et le pantin" ("Η γυναίκα και το νευρόσπαστο", μυθιστόρημα, 1898, πάνω στο οποίο βασίστηκε η ταινία του Λουί Μπουνουέλ "Το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου"), "Psyche" ("Ψυχή", ημιτελές μυθιστόρημα), "Les Aventures du roi Pausole" (ελευθεριακό αφήγημα στο ύφος του 18ου αιώνα, 1901), "Conchita" (θεατρικό μελόδραμα, παίχτηκε το 1911 σε σκηνοθεσία Zingarini - Vaucaire και μουσική Richard Zandonai), "Pervigilium mortis" (εκτενής ποιητική σύνθεση, 1916), κ.ά. Διάφορα άλλα ερωτικά έργα, μεταξύ των οποίων το "Trois filles de leur mere" ("Τρία κοριτσάκια της μαμάς τους"), με τολμηρότερη γραφή, δεν εκδόθηκαν ποτέ όσο ζούσε.

Πάπισσα Ιωάννα