Thursday, March 04, 2010

Καπουτσίνο σκέτος: “Τα τέσσερα μπαστούνια” της Τιτίνας Δανέλλη

Τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 είναι μια καλή σπίθα να γραφεί ένα βαθύ κοινωνικό μυθιστόρημα. Κάποιος άλλος θα έγραφε ένα μυθιστόρημα μαθητείας ή μια συλλογή διηγημάτων με ήρωες νέους διαφόρων τάσεων.

“Τα τέσσερα μπαστούνια”
εκδόσεις Καστανιώτη
2009

       Η Τιτίνα Δανέλλη προτίμησε να γράψει αστυνομικό μυθιστόρημα, όπως το υποτιτλίζει στο εξώφυλλο. Απ’ όσο είδα στο φτερό του βιβλίου η συγγραφέας έχει γράψει ένα-δυο κατασκοπικά μυθιστορήματα και έτσι εξηγείται ο συνδυασμός στο ανά χείρας έργο αστυνομικού μυστηρίου και δράσης μεταξύ μυστικών υπηρεσιών. Η ώσμωση μοιάζει δελεαστική κι εγώ σαν μύγα έπεσα στον ιστό της αράχνης.
        Τι αποτελέσματα εντέλει έχουμε; Από τη μια, η πεζογράφος, επειδή χρησιμοποιεί τα ίδια κεντρικά πρόσωπα (αν κατάλαβα καλά) και σε άλλα-της έργα, θεωρεί αυτονόητη την προσωπικότητά-τους και έτσι αποφεύγει να τα σκιαγραφήσει. Έτσι, «Τα τέσσερα μπαστούνια» χάνουν σε αυτοτέλεια, ενώ οι χαρακτήρες-τους φαίνονται ρηχοί, ασαφώς προσδιορισμένοι, αποσπασματικοί…
        Από την άλλη, οι δύο ιστορίες δεν δένουν επιτυχώς: η εξαφάνιση μιας Αγγλίδας κατασκόπου κινητοποιεί τον ανιψιό-της να την ψάξει σε Αφρική και Ελλάδα διασταυρώνεται αλλά δεν εφάπτεται με τις ενδοαστυνομικές κόντρες για την άσκηση εξουσίας και τις αρριβιστικές τάσεις. Η πρώτη ιστορία φτάνει σε ένα άνευρο τέλος, το οποίο δεν είχε προετοιμαστεί καθόλου, ο ένοχος αποκαλύπτεται μεταξύ συζήτησης και εξομολόγησης, χωρίς (επαναλαμβάνω) να έχουν ξεδιπλωθεί οι ενδείξεις και οι πλάνες γύρω από την εξαφάνισή-της. Στη δεύτερη ιστορία ο ένοχος, ένας αστυνομικός που ιδιοτελώς σπέρνει ψευδείς πληροφορίες, είναι εξ αρχής γνωστός, αλλά η δράση-του δεν διακρίνεται για την ένταση ή το σασπένς, ώστε ο αναγνώστης να τον παρακολουθεί με αυξανόμενο ενδιαφέρον.
        Σε άλλη περίπτωση, ίσως να σταματούσα την ανάγνωση στα μισά του βιβλίου. Μα και για χάρη του Βιβλιοκαφέ, επιμένω στα βιβλία στα οποία επένδυσα χρήμα και διάθεση, απωθώ τις πρώτες αναγνωστικές-μου εντυπώσεις και συνεχίζω, μέχρι να σχηματίσω την τελική εικόνα, εξηγμένη από όλο το έργο.
Πατριάρχης Φώτιος

15 comments:

Pellegrina said...

Καλημέρα. Τι είναι το "μυθιστόρημα μαθητείας";

Pellegrina said...

για το προηγούμενο: Ροβίνα Άλμπα, γράφω το "δικό μας".Επειδή δεν ξέρω πού να σε βρω, ρίξε μια αμτιά σε καμια΄βδομάδα (τελικα΄, ε...:)) στο μπλογκ μου!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
πρόκειται για μυθιστόρημα όπου ο νεαρός ήρωας παιρνάει περιπέτειες και εμπειρίες για να ενηλικιωθεί.
Λέγεται στας Ευρώπας Bildungsroman.
Πατριάρχης Φώτιος

Johnny Panic said...

Γεια και χαρά σας!
Πληροφοριακά,το bildungsroman θα το βρείτε στα ελληνικά και ως "μυθιστόρημα ενηλικίωσης" ή "μυθιστόρημα μόρφωσης"(με την έννοια της δια-μόρφωσης)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ετερώνυμε,
σ' ευχαριστούμε.
Πατριάρχης Φώτιος

Μρία said...

κυρία Πατριάρχη!
Διάβσα την κριτική σας στο στυνομικό μυθιστόρημα της κυρίας Τιτίνας Δανέλλη "τα τέσσερα μπαστούνια" και αυτομάτως μου δημιουργήθηκε η απορία: Γιατί τέτοιο ταλέντο να σπαταλιέται απολώς στην κριτική των άλλων και να μην επενδύεται πιο παραγωγικά;

Anonymous said...

για το μυθιστορημα «τέσσερα μπαστούνια»:Λυπάμαι για το ύφος της κριτικής και λυπάμει περισσότερο που θα απαντήσω στο ίδιο πνεύμα. Εάν δεν είχα διαβάσει το βιλίο μπορεί και να έβγαινα από το blog σας γιατί δεν μπορώ να σπαταλώ τον χρόνο μου σε κριτικές που στερούνται τεκμηρίωσης. Το βιβλίο το έχω διαβάσει και είναι από το πιο ενδιαφέροντα αστυνομικά που κυκλοφόρησαν πέρυσι. Μάλλον ο ανώνυμος πατριάρχης θα πρέπει να διαβάσει πρώτο όλο το βιβλίο _και αστυνομική λογοτενία_ και μετά να εκδόσει αφορισμό. Ενημερωτικά για τους αναγνω΄στες η κυρία Δανέλη γράφει αστυνομικά εδώ και πολλά χρόνια και την παρακολουθώ προσεκτικά. Και αυτό το λέω ενημερωτικά και ΜΟΝΟ και καθόλου καθοδηγούμενα. Προς αποφυγή «παρεξηγήσεων». Υπογράφω με ονοματεπώνυμο
Ελένη Χρήστου

Anonymous said...

για τα «τεσσερα μπαστούνια»

στην ηγουμένη, έγραψα την κυρία Δανέλλη με 1 «λ». Απαράδεκτο από μέρους μου. Επενέβη όμως ο δαίμων των blogs και τα δαιμόνια, λόγω πατριάρχη. Συγχώρεσον

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μαρία,
τι εννοείς "πιο δημιουργικά";
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ελένη,
όποιος διαβάζει και παρακολουθεί κριτικές εφημερίδων ή μπλογκ βλέπει συχνά, συχνότατα, τη δική-του γνώμη να έρχεται σε αντίθεση με τη γνώμη που έχει δημοσιευτεί αλλού.
Επομένως, δεν είναι καθόλου παράδοξο εγώ να βλέπω ελλείψεις και αδύναμα σημεία κι εσύ να βλέπεις ποιότητα.
Δυστυχώς, δεν άκουσα ούτε από εσένα τα επιχειρήματα υπέρ του βιβλίου που θα με έκαναν να ξανασκεφτώ την εκτίμησή-μου, αλλά ούτε και πείστηκα από καμιά κριτική που να μου δείξει όσα εγώ δεν είδα (κοίταξα τον Ριζοσπάστη και μια κριτική του Τ. Μιχαηλίδη στο Index, που δεν μου κάλυψε τις ερωτήσεις-μου).
Και τα δύο είναι ευπρόσδεκτα. Και φυσικά καταλαβαίνω ότι εσύ μπορεί να αξιολόγησες καλύτερα το βιβλίο, αλλά καλό είναι να μην κατηγορείς ότι δεν διάβασα όλο το βιβλίο ή ότι κινούμαι από ύποπτα κίνητρα. Είμαι το ίδιο υποκειμενικός όσο κι εσύ.
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Σεβασμιότατε Πατριάρχη, σεβαστή η άποψή σας, αλλά επιφανειακή και άδικη η κριτική σας για τα 4 Μπαστούνια, βιβλίο που διάβασα πρόσφατα. Αν γνωρίζατε την αστυνομική λογοτεχνία, θα είχατε μεγαλύτερη εξοικείωση με ήρωες που εμφανίζονται σε σειρές έργων και οι οποίοι δεν ξανασυστήνονται από την αρχή σε κάθε νέο βιβλίο. Άλλωστε, κατά τη γνώμη μου, σε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα μπορεί να αποβεί κουραστική και, ενίοτε, αποπροσανατολιστική η αναλυτική και ολόπλευρη παρουσίαση των χαρακτήρων. Κι αν κάτι θα ήθελα ιδιαίτερα να τονίσω για τα 4 Μπαστούνια είναι ότι δεν κουράζει καθόλου, δεν πάσχει από την αδυναμία της άσκοπης φλυαρίας που χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος της τελευταίας παραγωγής μυθιστορημάτων, ενώ κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, το οποίο χωρίς να μειώνεται από το γεγονός ότι ο ένοχος είναι γνωστός από την αρχή, αποζημιώνεται κιόλας από το μη αναμενόμενο τέλος.
Εγώ το σύστησα ανεπιφύλακτα σε όλους τους γνωστούς μου βιβλιόφιλους, όπως το ίδιο θα έκανα και στους επισκέπτες του blog σας.
E.Freedom

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ελένη,
πόσο ξέρω την αστυνομική λογοτεχνία είναι ένα ζήτημα που εμπίπτει σε όρους έπαρσης ή ταπεινοφροσύνης. Επομένως για να μη μιλήσω για τον εαυτό-μου, άφησέ-το...
Από την άλλη, δεν είμαι υποχρεωμένος να έχω διαβάσει άλλα βιβλία της συγγραφέως για να ξέρω τους χαρακτήρες. Κάθε έργο πρέπει να είναι αυτοτελές και αυτόνομο. Οφείλει συνεπώς να τους παρουσιάσει, όχι μόνο με ρητούς χαρακτηρισμούς, αλλά και μέσα από τη δράση. Ο Μάρκαρης το καταφέρνει αυτό λιτά και περιεκτικά.
Όσο για το ενδιαφέρον, προσωπικά δεν μου κινήθηκε όσο λες...
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Αγαπητή κυρία,
Είχα ακούσει για το βιβλιοκαφέ σας, αλλά δεν είχα την τύχη ούτε και τη γνώση να διεισδύσω στα άδυτα του, μέχρι απόψε. Διάβασα την κριτική σας με μεγάλη προσοχή και σας ομολογώ ότι μόνον η τελευταία πρόταση της με ενόχλησε. Κι αυτό γιατί διέκρινα μια απαξία στο ρήμα «επένδυσα». Στη θέα ενός βιβλίου, εγώ νιώθω μιαν ακατανίκητη επιθυμία, μια λαχτάρα να το αποκτήσω και ποτέ δεν είχα την αίσθηση ότι επενδύω... Λυπάμαι που χάσατε και χρόνο και χρήμα με τα Τέσσερα Μπαστούνια μου και αισθάνομαι την ανάγκη να σας αποζημιώσω με κάποιο τρόπο. Με ένα μπουκέτο λουλούδια, με κάποιο άλλο βιβλίο, με ένα σι ντι; Εσείς θα μου πείτε. Γράψτε μου, αν έχετε την καλοσύνη τη διεύθυνσή σας να σας τα στείλω. Σε κάθε περίπτωση σας καλώ στις 15 Μαρτίου στις 7 το απόγευμα στο θέατρο της Θεμιστοκλέους 104, στην παρουσίαση του βιβλίου μου. Είναι μια καλή ευκαιρία για να πείτε την άποψη σας δημόσια αλλά και για να γνωριστούμε από κοντά. Πιστέψτε με ότι η παρουσία σας θα μού έδινε μεγάλη χαρά.
Τιτίνα Δανέλλη Αγαπητή κυρία,
Είχα ακούσει για το βιβλιοκαφέ σας, αλλά δεν είχα την τύχη ούτε και τη γνώση να διεισδύσω στα άδυτα του, μέχρι απόψε. Διάβασα την κριτική σας με μεγάλη προσοχή και σας ομολογώ ότι μόνον η τελευταία πρόταση της με ενόχλησε. Κι αυτό γιατί διέκρινα μια απαξία στο ρήμα «επένδυσα». Στη θέα ενός βιβλίου, εγώ νιώθω μιαν ακατανίκητη επιθυμία, μια λαχτάρα να το αποκτήσω και ποτέ δεν είχα την αίσθηση ότι επενδύω... Λυπάμαι που χάσατε και χρόνο και χρήμα με τα Τέσσερα Μπαστούνια μου και αισθάνομαι την ανάγκη να σας αποζημιώσω με κάποιο τρόπο. Με ένα μπουκέτο λουλούδια, με κάποιο άλλο βιβλίο, με ένα σι ντι; Εσείς θα μου πείτε. Γράψτε μου, αν έχετε την καλοσύνη τη διεύθυνσή σας να σας τα στείλω. Σε κάθε περίπτωση σας καλώ στις 15 Μαρτίου στις 7 το απόγευμα στο θέατρο της Θεμιστοκλέους 104, στην παρουσίαση του βιβλίου μου. Είναι μια καλή ευκαιρία για να πείτε την άποψη σας δημόσια αλλά και για να γνωριστούμε από κοντά. Πιστέψτε με ότι η παρουσία σας θα μού έδινε μεγάλη χαρά
Τιτίνα Δανέλλη

Άρης said...

Εγώ από την άλλη δεν είμαι ούτε γνώστης της αστυνομικής λογοτεχνίας αλλά ούτε και με ενδιαφέρει ποιός έχει γράψει το βιβλίο που κρατάω στα χέρια μου κάθε φορά. Απλά μ' αρέσει να διαβάζω. Το συγκεκριμένο μυθηστόρημα έτυχε να το διαβάσω γιατί μου το έκανε δώρο ένας φίλος πριν λίγες μέρες και όχι γιατί το αγόρασα.
Λοιπόν καλοί μου φίλοι ξαφνιάστηκα. Το βρήκα ενδιαφέρον και συναρπαστικό,επικαιρο και βαθειά πολιτικό.
Μην μου πείς Πατριάρχη μου πως οι σκηνές του πατέρα μπάτσου με την κόρη του δεν ήταν συγκλονιστικές. Μην μου πεις πως δεν εξοργίστικες (έστω και λίγο) με τον αρχηγό της αστυνομίας. Οι ήρωες του βιβλίου βρίσκονται δίπλα μας. Έτσι δεν είναι; Μπορούμε να μιλάμε ώρες για αυτό το βιβλίο κι αυτό γιατί είναι βγαλμένο από την ζωή μας. Λογοτεχνικά δεν είμαι ο αρμόδιος να κρίνω το βιβλίο της κας Δανέλλη ούτε και τις κριτικές σας. 'Ομως σαν απλός αναγνώστης δεν μπορώ παρά να πω ένα μπράβο στην συγγραφέα που τόσο μαστόρικα ξεδίπλωσε μπροστά στα ματια μου το "μεγαλείο" και την "ξεφτίλα" της καθημερηνότητάς μας.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Αξιότιμη κυρία Δανέλλη,
ευχαριστώ για τη διάθεση ...αποζημίωσης αλλά δεν χρειάζεται καμία τέτοια. Πολλά βιβλία δεν ταιριάζουν με την ιδιοσυγκρασία-μας και για πολλούς -όπως ο Αρης- το βιβλίο-σας είναι καλογραμμένο και συναρπαστικό.
Επομένως, η αναγνωστική-μου ανταπόκριση και η συγγραφική-σας προσπάθεια απλώς δεν συνέπεσαν. Πέραν τούτου ουδέν. Αν μεθαύριο πέσω πάνω σε ένα άλλο σας βιβλίο, μπορεί να το κρίνω πολύ πιο θετικά. Ούτε τότε θα μου χρωστάτε κάτι...
Ελπίζω ότι οι αρνητικές κριτικές είναι το ίδιο ευπρόσδεκτες με τις θετικές.
Πατριάρχης Φώτιος