Καρολίνα Μέρμηγκα, “Κάτι κρυφό μυστήριο”

25η Μαρτίου σήμερα. Θυμόμαστε, σκεφτόμαστε, συναισθανόμαστε. Ποιος ήταν ο Καποδίστριας; Πώς μπορούμε να τον γνωρίσουμε; Είναι η μεγάλη πολιτική μορφή που όλοι έχουμε στον νου μας; Και αν η βιογραφία του είναι πολυπρισματική, είναι πιο αντικειμενική και πολύπλευρη; Τέλος, πώς μια βιογραφία μπορεί να δώσει λογοτεχνικά αποτελέσματα;

Καρολίνα Μέρμηγκα “Κάτι κρυφό μυστήριο” εκδόσεις Μελάνι 2019

Θυμόμαστε με πολύ έντονες εντυπώσεις τον “Συγγενή” της Μέρμηγκα και ήταν εύκολο να θελήσουμε να ξαναδιαβάσουμε κάτι δικό της.

>Η Καρολίνα Μέρμηγκα γεννήθηκε το 1957 στην Αθήνα. Τελείωσε τη Νομική Σχολή Αθηνών το 1979 και είναι δικηγόρος από το 1980. Έχει συνεργαστεί με διάφορα γυναικεία περιοδικά ("Marie Claire", "Γυναίκα", κ.ά.) και τα τέσσερα τελευταία χρόνια έχει σταθερή συνεργασία με το περιοδικό "Votre Beaute". Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων ("Ερωτευμένες", Εστία 2005 και "Σήμερα δεν θα πεθάνω", Μελάνι 2010), δύο μυθιστόρηματα ("Συγγενής", Μελάνι 2013 και "Ο Έλληνας γιατρός", Μελάνι 2016) και έχει μεταφράσει τα βιβλία "Το "Επαχθες" Χρέος της Ελλάδας" του J. Manolopoulos, Μελάνι 2012, "Η δεύτερη ευκαιρία του Χένρυ Τζέημς", Μελάνι 2014 και "Η μικρή κομμουνίστρια που δεν χαμογελούσε ποτέ", Μελάνι 2019.

Καταρχάς, ο τίτλος. Τον γκουγκλάρω και βλέπω ότι προέρχεται από το ποίημα του Σολωμού “Ο Κρητικός”. Δεν ξέρω το ποίημα, είναι και μεγάλο, κι αναρωτιέμαι πώς σχετίζονται τα δύο κείμενα βάσει του περιεχομένου τους. Μάλλον, ο στίχος δηλώνει στο μυθιστόρημα το βάθος κάτω από την επιφάνεια. Κι έπειτα το εξώφυλλο. Μέρη της προσωπογραφίας του Καποδίστρια τοποθετημένα σε διάφορες θέσεις. Δείχνει πιθανόν κάτι που θα καταλάβουμε μόλις ανοίξουμε το βιβλίο, ότι η βιογραφία του Κυβερνήτη είναι αποσπασματική.

Κι όντως η βιογραφία του Καποδίστρια δίνεται από διαφορετικές σκοπιές, από διαφορετικά πρόσωπα, από διαφορετικά σημεία. Πάνω στον χρονολογικό άξονα, παρουσιάζονται οι οπτικές γωνίες όσων τον έζησαν και καταθέτουν τον θαυμασμό τους. Από την άλλη, η συγγραφέας αξιοποίησε κείμενα του ίδιου του Κυβερνήτη, επιστολές και άλλα γραπτά του, ενώ σε άλλα κεφάλαια η τριτοπρόσωπη αφήγηση παρακολουθεί τα έργα και τις ημέρες του.

Ο Καποδίστριας παρουσιάζεται ως μεγάλη πολιτική φυσιογνωμία, με ευθυκρισία και διπλωματικές αρετές, που τις έτρεμε ακόμα κι ο πολύς Μέτερνιχ. Κι ενώ ήταν μεγαλειώδες πνεύμα, κινούνταν απλά, χωρίς να επιδεικνύεται και χωρίς να προκαλεί. Απ’ την άλλη, διακρίνεται από ύψιστη ανιδιοτέλεια, ταπεινότητα, φιλοπατρία πάνω από τις προσωπικές τιμές, αποφασιστικότητα και κοινωνική (και εθνική) συνείδηση. Η βιογραφία της Μέρμηγκα υψώνει έναν πολυπρισματικό θρόνο, για να εγκαταστήσει τον μεγαλύτερο πολιτικό της νεότερης Ελλάδας (αυτός ή ο Βενιζέλος, αδιάφορο). Χωρίς να αφήνει να μιλήσουν οι εχθροί του, παρά μόνο έμμεσα, χωρίς να μειώνει καθόλου τον Κυβερνήτη, αφήνοντας κατά μέρος τα λάθη του, η συγγραφέας εξιστορεί την αναρρίχηση στα ευρωπαϊκά πρώτα κι έπειτα στα ελληνικά πράγματα, μέχρι την δολοφονία του.

Θα ήθελα να υπάρχει μεγαλύτερη πολυφωνία ως προς το ύφος κάθε προσώπου που μιλάει, και να μην είναι όλα ίδια στο κλίμα του ρομαντισμού του 19ου αιώνα. Και θα ήθελα ακόμα να υπάρχει περισσότερη συγκίνηση στις κορυφώσεις, που θα έπρεπε να εμφανίζονται κατά καιρούς. Έμαθα πολλά για τον Καποδίστρια κι ως λογοτεχνικό ανάγνωσμα πιο πολύ με προβλημάτισε με μετέφερε στην εποχή και λιγότερο μου έδωσε το συναισθηματικό φορτίο που θα με ξεσήκωνε.

Πάπισσα Ιωάννα