“Γυμνός σε κοινή θέα” του Χρήστου Ναούμ

ΕΝΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΔΙΗΓΗΜΑ (4) (ή μήπως δύο;): Ο έρωτας μπορεί να οδηγήσει σε ελπίδες αλλά και σε απελπισία, σε αναμονές αλλά και σε κινήσεις φρούδες, σε χτυποκάρδια αλλά και σε επιθετικότητα. Κι ο έρωτας, αδηφάγος και ασυγκράτητος, σπάει φράγματα και κλονίζει ισορροπίες. Εκεί κάπου καραδοκεί κι ο θάνατος…

Εσπρέσο με μια σταγόνα γάλα: Χρήστος Ναούμ “Γυμνός σε κοινή θέα” εκδόσεις Καστανιώτη 2016

          Κεντρικό θέμα στα διηγήματα της συλλογής είναι ο έρωτας που συχνά παίζει κρυφτό με τον θάνατο. Θα μου πείτε “πολυφορεμένο”. Ο έρωτας πάντα ήταν και θα είναι θέμα της λογοτεχνίας, ακριβώς επειδή είναι η ακραία συναισθηματική ένωση δύο ανθρώπων, που μπορεί να οδηγήσει σε πάθη αλλά και σε μίση. Οι μικρές ιστορίες του Ναούμ είναι ευανάγνωστες, πιάνουν μια συγκεκριμένη πτυχή και την αναπαριστούν, φωτίζουν ψυχές και δράσεις, αναδεικνύουν πόθους και απογοητεύσεις. Κάθε μικρό διήγημα ξεδιπλώνει με γερή αρμοδεσιά την ιστορία-του, καθώς η πλοκή κρίνεται καλοθεμελιωμένη, τα γεγονότα συναρμόζονται με επάρκεια, με σχοινιά που δεν αφήνουν λάσκα όσα δένουν.

          Θα σταθώ ωστόσο σε δύο κείμενα, που ξεχωρίζουν για το κάτι παραπάνω που με έκαναν να νιώσω έναν παραπάνω σφυγμό στην αναγνωστική περιπέτεια.

          Το ομότιτλο της συλλογής πρώτο διήγημα “Γυμνός σε κοινή θέα” ξεχωρίζει εξ αρχής για τη ζωντανή γλώσσα με την οποία η αφηγήτρια βομβαρδίζει τον κατάκοιτο ασθενή. Σε σχέση με τα υπόλοιπα διηγήματα που είναι ουδετερόγλωσσα, μιας σχετικά τετριμμένης υφολογικής επιλογής και άνευρα, αυτό παρασέρνει με τον προφορικό λόγο, που είναι λίγο ελλειπτικός λίγο διαλεκτικός, που μονολογεί ενώ συνάμα δραματουργεί, που απευθύνεται με το δεύτερο ενικό στον κλινήρη αδελφό αραδιάζοντας παρελθόντα και παρόντα σε έναν παραπονεμένο απολογισμό. Κι ενώ βγάζει με γκρίνια, με σιχτίρισμα, με αιτιάσεις έμμεσες και άμεσες όλα τα απωθημένα για τον αδελφό-του και τις γυναίκες-του, από τις οποίες καμία ουσιαστικά δεν τον νοιάστηκε και δεν του συμπαραστάθηκε, ξαμολάει στο τέλος πως η μόνη που τον αγαπά πραγματικά είναι …η ίδια. Ό,τι καταλάβατε, καταλάβατε.

          Το “Λικέρ από βατόμουρα” είναι ένα άλλου είδους κείμενο, όπου δεν σε γραπώνει η γλώσσα ούτε σε υποψιάζει η πλοκή. Αντίθετα, θα έλεγα ότι σε κοιμίζει δημιουργώντας έναν αναμενόμενα νωθρό ρυθμό, που θα οδηγήσει λογικά σε μια ερωτική έλξη άτοπη και μυστηριώδη, αλλά εφικτή. Η ηλικιωμένη γυναίκα ζει μόνη, ώσπου της χτυπά την πόρτα ένας άνδρας που έμεινε με το αμάξι-του δίπλα στο απομονωμένο σπίτι-της. Σαν σε ταινία του Χόλυγουντ περιμένεις ένα ειδύλλιο, αν και ο μουσαφίρης φαντάζει κίνδυνος για τη μοναχική γυναίκα. Η ίδια εκφράζει έμμεσα τις ανησυχίες-της και την επιφυλακτικότητά-της, ώσπου σταδιακά αυτές αίρονται. Το αποτέλεσμα θα έλθει αντιστρέφοντας την τάξη των προσδοκιών-μας.

          Γενικά η συλλογή, ενώ έχει καλά στοιχεία, αφήνει μια μέτρια εντύπωση, εκτός από τα δύο αυτά διηγήματα, όπου στο μεν πρώτο διαμορφώνονται όροι αισθητικής και στο δεύτερο οδηγείται η ιστορία σε απρόσμενο τέλος. Εκεί η κορύφωση κάνει τον αναγνώστη να κρατήσει στο κόσκινό-του δυο καλές αναγνώσεις.

[Οι εικόνες που συνοδεύουν το κείμενο είναι παρμένες από: www.stillnessspeaks.com,  www.medicalnewstoday.com  και  www.popartdecoration.com]

Πατριάρχης Φώτιος