“Η Δρακοντιά” του Στάθη Κοψαχείλη

Η ύπαιθρος είναι ένας ολόκληρος κόσμος ανθρώπων και συνηθειών, που ενίοτε φαντάζουν εξωτικές, ακριβώς επειδή αυτή η θεματική ενδοχώρα είναι terra incognita για όλους όσοι ζουν στην πόλη.

Μακεδονικός με καϊμάκι: Στάθης Κοψαχείλης “Η Δρακοντιά” εκδόσεις Μελάνι 2015

          Πριν από μερικά χρόνια ο φίλος του Βιβλιοκαφέ Νώντας Τσίγκας μου έστειλε μια συλλογή διηγημάτων με έντονο μακεδονικό χρώμα. Ήταν τα “Παραμιλητά” του Στάθη Κοψαχείλη. Τώρα, ο συγγραφέας ξανακατεβαίνει στον λογοτεχνικό στίβο με αθηναϊκό εκδοτικό οίκο και δώδεκα νέα διηγήματα, και τον ευχαριστώ θερμά που είχε την καλοσύνη να μου αποστείλει το νέο-του έργο.

          Διαβάζοντάς-τα, θα αντιλαμβανόταν κανείς πάλι τα χαρακτηριστικά που είδα και στην προηγούμενη συλλογή. Τα κείμενα είναι κατά βάση περιστατικά που ο συγγραφέας επινόησε ή θυμήθηκε, βρήκε ως αφορμή και τα λογοτέχνισε, έζησε και τα ανέπλασε (δεν έχει σημασία) από τα μέρη του Ολύμπου, με τους κατοίκους και τα τοπία, με τις ιδιαιτερότητες του χωριού και τις τοπικές ιστορίες που γίνονται θρύλοι ή αναδεικνύουν το άλλο πρόσωπο της Ελλάδας.

          Το κλίμα της αφήγησης είναι ηθογραφικό. Στις αρχές του 21^ου αιώνα το χωριό εξακολουθεί να κρατά μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία, στηριγμένη στην κλειστή κοινωνία και στα τοπικά ήθη. Δεν μιλάω για σκοτεινές αντιλήψεις, για τόπους γεμάτους προκαταλήψεις ή για κατοίκους με προγονόπληκτες απόψεις. Μιλάω για χρώματα που δεν συναντάς στην πόλη και χαρακτηρίζουν διά μιας το τοπίο, λογοτεχνικό και μη, των ιστοριών.

          Κέντρο των περισσότερων διηγημάτων είναι οι ήρωές-τους, που δένουν απόλυτα με το χωριάτικο τοπίο: ο καθυστερημένος Κολιός και μονόχνοτος Βάιος, ο εμφυλιοπολεμικός Κόρακας, ο εμμονικός με τη γλώσσα Κώστας, ο χειροπράκτης Ξάπλας … Καθένας απ’ αυτούς κινητοποιεί τους μηχανισμούς της μνήμης συχνά σε έναν αφηγητή που βρέθηκε στα μέρη και είτε είδε ο ίδιος την παράξενη συμπεριφορά-τους είτε την άκουσε από άλλους. Μερικοί μάλιστα χάνονται στα βάθη του χρόνου, κατά βάση στον Εμφύλιο, ο οποίος άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη-του στα βουνά της Πιερίας.

          Δεν διαβάζει κανείς καινοφανή λογοτεχνία, αλλά απλές ιστορίες, που ωστόσο φωτίζουν στιγμιότυπα περιβεβλημένα από μια αγάπη για την ύπαιθρο και τους ανθρώπους-της, από μια καθαρότητα σαν να μην υπάρχει άλλη αλήθεια, από την πίστη ότι αυτά όλα πρέπει να διασωθούν και να μεταγγιστούν στις επόμενες γενιές. Κάθε διήγημα έχει μια μικρή ενδιαφέρουσα ιστορία, ενδεικτική νοοτροπιών, προβολέας τοπικών αντιλήψεων και συμπεριφορών και φαντάζομαι για τους κατοίκους της Μακεδονίας θα έχει και τοπικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, αφηγηματικά μένει στο ίδιο μήκος κύματος με την πρώτη συλλογή, ίσως πιο δουλεμένο, αλλά χωρίς τον καινοτόμο πειραματισμό και την ιδιαίτερη μαστορική.

[Ευχαριστώ τον συγγραφέα που είχε την καλοσύνη να μου στείλει το βιβλίο-του. Οι εικόνες που συνοδεύουν το κείμενό-μου είναι παρμένες από:  www.in2life.gr,  www.tripadvisor.nl,  www.sporfm.gr  και  www.kozanilife.gr]

Πατριάρχης Φώτιος