“Μαύρα κουφέτα” του Ιερώνυμου Λύκαρη

Το πρώην Ανατολικό Μπλόκ και η μαφία που ξεπήδησε από αυτό είναι ένας καλός καμβάς, για να δούμε την παγκοσμιοποίηση του εγκλήματος και το παρασκήνιο μορφών γρήγορου πλουτισμού και πικρών εξαφανίσεων. 

 

 

Καφές με βότκα:

Ιερώνυμος Λύκαρης

“Μαύρα κουφέτα”

εκδόσεις Καστανιώτη

2013 

            Γιατί όχι μόνο ένα νουάρ μυθιστόρημα;

            Φυσικά είναι ένα ατμοσφαιρικό νουάρ που στήνει την υπόθεσή-του στην εξαφάνιση της Σόνια, μια Ρωσίδας καλλονής που εξελέγη Μις Ρωσία, ερωτεύτηκε έναν Ρώσο επιχειρηματία και ήλθε στην Ελλάδα για να παντρευτεί. Η γιαγιά-της, καθηγήτρια φιλοσοφίας στη Μόσχα, έρχεται στην Αθήνα και συναντά τον αφηγητή, παλιό φοιτητή-της, αριστερό, νυν δημοσιογράφο, που σε συνεργασία με τον φίλο-του Γουναρόπουλο, φτιαγμένο μεγαλοεπιχειρηματία, αναλαμβάνει να εξιχνιάσει το μυστήριο. Στην υπόθεση μπλέκονται άνθρωποι της νύχτας, η ρωσική και η γεωργιανή μαφία, ο ελληνικός υπόκοσμος, νυκτόβιοι και σωματοφύλακες, μπαρ, σεξ και εμπόριο λευκής σαρκός… Όλο το κλίμα ενός πέπλου που καλύπτει τη νυχτερινή ζωή των ύποπτων συναλλαγών, των προαγωγών και ενός εγκληματικού προλεταριάτου πείθει τον αναγνώστη ότι αυτός ο κόσμος είναι όντως η κρυφή πραγματικότητα πίσω από τη φωτεινή επιφάνεια που γνωρίζει.

            Γιατί όχι μόνο ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα με πλοκή;

            Η πλοκή στηρίζεται στις βασικές αρχές των αστυνομικών ιστοριών, που ξεκινάνε από έναν βασικό πυρήνα, ένα κέντρο, την εξαφάνιση δηλαδή της Σόνια, και απλώνεται σε διάφορες κατευθύνσεις. Ο αφηγητής κινητοποιεί τις γνωριμίες-του, από τον αδελφικό-του φίλο Ντουλαπίνο μέχρι τον αριστερό δικηγόρο Σεραφείδη, και μαθαίνει –συνεπικουρούμενος και από το διαδίκτυο- για τις ύποπτες έως παράνομες δραστηριότητες των μεγαλοεγκληματιών Αντρέγιεφ και Πλατόνοφ, στις οποίες εκούσα άκουσα εμπλέκεται και η Σόνια. Το ντόμινο των αποκαλύψεων καλά κρατεί και συνεχίζεται με μεθοδευμένα βήματα μέχρι το τέλος. Η αφηγηματική ακολουθία ενισχύεται από μια σειρά διπροσωπιών, πλαστοπροσωπιών, προσποιήσεων, αποκρύψεων, αλλαγών ταυτότητας, συνδέσεων και συσχετισμών, υπόγειων διαδρομών και διαμόρφωσης ποικίλων προφίλ κ.ο.κ. Η εκάστοτε ανακάλυψη της πραγματικής ταυτότητας των εμπλεκομένων προσώπων ανοίγει και τη δίοδο για το επόμενο στάδιο της έρευνας.

            Γιατί όχι μόνο ένα πολιτικό μυθιστόρημα;

            Η έναρξή-του ρίχνει τον αναγνώστη στα βιογραφικά χνάρια του Λεονίντ Μπρέζνιεφ, κυρίαρχου Γενικού Γραμματέα της Ε.Σ.Σ.Δ. τις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Βέβαια η σκιαγράφηση της προσωπικότητάς-του γίνεται με μια έμμεση και ενίοτε άμεση ειρωνεία, γεγονός που προϊδεάζει για την απόσταση με την οποία οι ίδιοι οι αριστεροί βλέπουν πλέον την μπρεζνιεφική και γενικά τη σοβιετική εφαρμογή του κομμουνισμού. Και επιπλέον σε όλο το έργο εξιστορούνται διάσπαρτα τα αριστερά βιώματα τόσο στην Ελλάδα, με τις αριστερές μάχες και τις κόντρες φιλοσοβιετικών και φιλομαοϊκών, όσο και στην Ανατολική Γερμανία με τις συντροφικές μαχαιριές και τις προσωπικές φιλοδοξίες.

            Γιατί, λοιπόν, καταφέρνει ο Λύκαρης να γράψει κάτι παραπάνω από ένα καλογραμμένο νουάρ με πολιτικό περιεχόμενο; Μα γιατί επιχειρεί να αναδείξει ότι τα αίτια όλων όσων διαδραματίζονται μέσα στο μυθιστόρημα ανάγονται στον τρόπο πραγματοποίησης της σοσιαλιστικής ιδέας στην Ε.Σ.Σ.Δ. και ακόμα περισσότερο στη μετάβαση -μετά την Περεστρόικα- στο καπιταλιστικό μοντέλο στο οποίο χύθηκαν οι πρώην αριστεροί ανά τον κόσμο.

Κλείνω με μια πικρή επισήμανση: η γλώσσα του κειμένου δεν προσέχτηκε ούτε από τον συγγραφέα ούτε από τον επιμελητή. Δεν βρήκα άπειρα λάθη, αλλά μερικά τόσο χτυπητά που αγανάκτησα να βλέπω τις κλήσεις του τηλεφώνου γραμμένες με γιώτα («κλίσεις»), το “διαρρέω” ως μεταβατικό («Διέρρευσα σε γνωστό μου») κ.ο.κ.

[Δημοσιεύτηκε στην πρώτη-του μορφή στον ιστότοπο In2life και δανείστηκε φωτογραφίες από: af11.wordpress.com, biz-russia.com, mafiatoday.com και news.kievukraine.info]

Η επόμενη ανάρτηση {εκτός κι αν μεσολαβήσει κάτι σημαντικό} θα αφορά στο εξαιρετικό βιβλίο του Μάκη Τσίτα “Μάρτυς μου ο Θεός” (εκδόσεις Κίχλη), για το οποίο γράφτηκαν -δικαιολογημένα- πολύ καλά λόγια.

Πατριάρχης Φώτιος