“Μάρτυς μου ο Θεός” του Μάκη Τσίτα

Ένας ήρωας αντιήρωας, ένας αφηγητής αυτοϋπονομευόμενος, μια αφήγηση που γυρίζει μπούμερανγκ κι ένας λόγος αυτοειρωνικός που αποκαλύπτει συνεχώς αλήθειες. 

 

 

Espresso:

Μάκης Τσίτας

“Μάρτυς μου ο Θεός”

εκδόσεις Κίχλη

2013 

            Λίγα βιβλία στηρίζονται κατ’ εξοχήν σε έναν χαρακτήρα, που με το βάρος ή την ιδιαιτερότητά-του, με το στίγμα-του, καλό ή κακό, και με την αυτονομία-του δεσπόζει σε όλο το βιβλίο. Κι ακόμα πιο σπάνιο είναι αυτός ο χαρακτήρας να είναι αντιηρωικός, να αφηγείται την ιστορία-του και ταυτόχρονα να την υπονομεύει, να προβάλλει τις αλήθειες-του, οι οποίες άμα τη γενέσει-τους αποδεικνύονται τζούφιες. Μου έρχεται στον νου ο Καπάνταης στη “Φανταστική περιπέτεια” του Αλέξανδρου Κοτζιά και ο Σ.Π. στον “Εξώστη” του Νίκου Καχτίτση.

            Ανάλογη περίπτωση είναι ο Χρυσοβαλάντης του Μάκη Τσίτα. Πενήντα δύο χρονών, υπέρβαρος, με προβλήματα υγείας, με έναν μονήρη βίο, τον οποίο θέλει να σπάσει με γάμο, αλλά δεν μπορεί, με μια ανερμάτιστη ζωή που αυτή τη στιγμή τον βρίσκει άνεργο και με οικονομικές δυσχέρειες. Ακόμα χειρότερα, είναι αγράμματος, με μεγάλα ποσοστά αφέλειας και αγαθοσύνης, και προσκολλημένος στην εκκλησία, χωρίς ωστόσο να δείχνει αυτοσυγκράτηση και να ακολουθεί τις χριστιανικές αξίες. Από τη μια, πιστεύει στον Θεό, έχει περί πολλού το Άγιο Όρος, συναναστρέφεται ιερείς και εξομολογείται, κι από την άλλη ηδονοθήρας συχνάζει σε οίκους ανοχής, τσιλημπουρδίζει γενικώς με αφερέγγυα γύναια, τρώει αν και έχει σάκχαρο, είναι λίγο ρατσιστής κ.ο.κ. Κι όλα αυτά μεταφράζονται σε ψυχολογικά προβλήματα, που τα αντιμετωπίζει με συχνές επισκέψεις σε γιατρούς.

            Ο λόγος-του είναι αγλάισμα, όχι τόσο ασυναρτησιών και σολοικισμών, όσο αφελών αντιλήψεων και απλοϊκών σκέψεων, μεγάλων θεωριών και αβάσιμων συλλογισμών. Ο Χρυσοβαλάντης είναι η περίπτωση θύματος που δεν διαθέτει τις ηθικές δυνάμεις να αντισταθεί τόσο στους δικούς-του πειρασμούς όσο και στις απαιτήσεις των άλλων, από το πρώην αφεντικό-του, το οποίο τον εκμεταλλευόταν ασύστολα, μέχρι και των διάφορων ερωμένων-του, που τον περιέπαιζαν συνεχώς. Μέσα στην αφήγησή-του φυτρώνουν λουλούδια άδολου χιούμορ, δέντρα (αυτο)ειρωνείας που δεν την καταλαβαίνει ο ίδιος ο αφηγητής, θάμνοι τραγικότητας και κωμικότητας, που αναφύονται δίπλα δίπλα, ένα τεράστιο πλέγμα λειχήνων που κάνουν την ανάγνωση να απλώνεται δροσερή και μειδιώσα.

            Ο αντι-ήρωας του Μάκη Τσίτα δεν είναι το θύμα μιας κακεντρεχούς κοινωνίας, απλό δείγμα κάθε ανθρώπου που οι μοχθηροί άλλοι και το αδηφάγο σύστημα καταφέρνουν να εκμεταλλευτούν. Δεν είναι ο απλός μέσος όρος που “αντιμετωπίζει από κάθε πλευρά την εχθρότητα και τον κυνισμό”, ο ίδιος αθώος και η κοινωνία εκτρωματική και αποτρόπαια. Αν αυτό ήθελε να πετύχει ο συγγραφέας, τότε μάλλον αστόχησε. Αν όμως επιδίωξε να πλάσει έναν άνθρωπο, ο οποίος φταίει γιατί έπλασε μια διαστρεβλωμένη εικόνα του κόσμου, έγινε υποτακτικός και άβουλος, είδε τη θρησκεία ως καταφύγιο αλλά όχι ως ηθικό σύστημα, αδυνατούσε να αρνηθεί και να αποκρούσει τις επιβουλές των άλλων, τότε, ναι, έπλασε έναν αυθεντικό μυθιστορηματικό χαρακτήρα, που στέκεται αυτόνομος και ζωντανός μπροστά-μας!  

[Το φωτογραφικό υλικό αντλήθηκε από: aloftyexistence.wordpress.com, crystalsharriss.blogspot.com, syontix.com και chubibo.com]

Η επόμενη ανάρτηση {εκτός κι αν μεσολαβήσει κάτι σημαντικό} θα αφορά στο βιβλίο του Ίνγκο Σούλτσε “Αδάμ και Έβελιν” (εκδόσεις Καστανιώτη), το οποίο αναφέρεται στην Πτώση του Τείχους και στην αίσθηση ενός κόσμου που αλλάζει.

Πατριάρχης Φώτιος