Sunday, January 12, 2014

“Η Γαλλίδα δασκάλα” του Ντίνου Γιώτη

Η ωραία Γαλλίς, ο άγουρος έφηβος, το καλοκαίρι εκείνο, μια νοσταλγία και ένας φόνος, μια πρώτη επαφή με το θήλυ και ο ανδρικός ανταγωνισμός, τον οποίο θα μπορούσε κανείς να διαβάσει με ψυχαναλυτικό τρόπο. Μεταξύ κλισέ ευπώλητου και ονειρικής αναπόλησης το βιβλίο του Γιώτη πηγαίνει πίσω για να δει το σήμερα με αναζήτηση γλυκών τραυμάτων. 
 
 
Ελληνικός γλυκός:
Ντίνος Γιώτης
“η Γαλλίδα δασκάλα”
εκδόσεις Ψυχογιός
2013 

            Το μοτίβο του νεαρού που ερωτεύεται –με αισθησιακό και ενστικτώδη τρόπο- τη μεγαλύτερη αλλά πάντα θελκτική δασκάλα δεν είναι νέο. Ανάλογα, το μοτίβο της παρέας των παιδιών που περνάνε στην εφηβεία και περιφέρονται αναζητώντας καινούργιες ηδονές είναι κι αυτό παλιό. Θυμάμαι πρόσφατα την ταινία “Ουράνια”, όπου η παιδική ηλικία ανάγεται σε μια νοσταλγική εποχή, όταν όλα ήταν αυθεντικά, χωριάτικα, ανόθευτα δηλαδή, παιδικά και ανέμελα, με την περιέργεια να σπρώχνει σε ανακαλύψεις, με τις αλλαγές που έρχονται να φαντάζουν κολοσσιαίες επαναστάσεις.
            Όλα αυτά χρησιμοποιεί ο Ντίνος Γιώτης στο τρίτο-του βιβλίο, το οποίο σημειωτέον θα γίνει ταινία, φαντάζομαι μια ονειροπόλα όσο και σκληρή ταινία που βλέπει τον κόσμο με τα μάτια ενός εφήβου. Είναι η δεκαετία του ’60, το ξύπνημα του σώματος και ο αέρας από τη Γαλλία, δηλαδή η θηλυκή και φινετσάτη πλευρά της γυναίκας, που έρχεται στο ράθυμο καλοκαίρι να αφυπνίσει τέσσερις νεαρούς. Κι αυτή η παρελθούσα οπτική γωνία εναλλάσσεται με την τωρινή επάνοδο του 59χρονου πλέον αφηγητή στο χωριό, προκειμένου να κλείσει τις εκκρεμότητες τις οποίες ενεργοποίησε ένα Κολτ 38άρι, που εμφανίστηκε από το πουθενά για να του θυμίσει ημιεπούλωτα τραύματα.
            Το έργο κινείται ανάμεσα στην ελαφρότητα του μπεστ-σέλλερ, αφού υπάρχουν όλα τα χαρακτηριστικά-του, ατμόσφαιρα, πλούσια οικογένεια, απιστία, η μοιραία γυναίκα, ένα σκάνδαλο, ένας φόνος κ.ο.κ., και στη στιβαρότητα ενός καλογραμμένου μυθιστορήματος. Κάποιος θα σταθεί ευλόγως στα απίθανα σημεία της πλοκής (κυρίως στο δικαστικό μέρος) και στη ροζ διάσταση του ονείρου που γίνεται πραγματικότητα κι άλλος στην καλογραμμένη υπόθεση που δεν αφήνει τον αναγνώστη επί ξύλου κρεμάμενο.
Ο Γιώτης όντως πετυχαίνει να εκτελέσει μια πολύ καλά δουλεμένη πλοκή, ακολουθώντας σταθερό ρυθμό, δίνοντας στον αναγνώστη λελογισμένες δόσεις της ιστορίας, αφήνοντας εντέχνως ερωτηματικά αλλά και υπαινιγμούς, ώσπου να δώσει τις απαντήσεις που ψάχνουμε, και δημιουργώντας ένα άρτιο αφηγηματικό πλαίσιο μέσα στο οποίο όλα, οι χαρακτήρες, η ατμόσφαιρα, τα γεγονότα, λειτουργούν σαν γρανάζια, ικανά να κινήσουν την αφηγηματική μηχανή.
            Η αλήθεια είναι ότι απόλαυσα το έργο μέσα σε λιγότερο από δύο μέρες, εναλλάσσοντάς-το με άλλα διαβάσματα και με τις καλοκαιρινές ενασχολήσεις. Θα μπορούσε να διαβαστεί απνευστί (έτσι δεν λένε οι θεριακλήδες της ανάγνωσης;), αφού το μυστήριο του φόνου, η ωραία φιλόδοξη Μπριζίτ που υπόσχεται πολλά και εντέλει δίνει περισσότερα απ’ όσα συνήθως δίνουν τέτοιες γυναίκες, οι διπλές ταυτότητες και η οπτική γωνία ενός παθιασμένου εφήβου προσδίδουν στην ανάγνωση έναν ταχύ καλπασμό. Το πεζογράφημα θα μπορούσε να θεωρηθεί «μυθιστόρημα μαθητείας», στο οποίο η ενηλικίωση, ερωτική κατά βάση, συνδέεται με την καλοκαιρινή ατμόσφαιρα και με το αστυνομικό μυστήριο και απηχεί θεοκρίτεια ειδύλλια και παπαδιαμαντικές παιδικές αναπολήσεις.
Η ζωή μπορεί να περάσει τον άνθρωπο από την παιχνιδιάρικη παιδικότητα στη φιλοπερίεργη εφηβεία αργά ή απότομα, όπως εδώ, σταδιακά ή ραγδαία, όπως στην περίπτωση του νεαρού Άγη. 

[Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο In2life στις 3/1/2014. Το υλικό που χρησιμοποίησα για διάκοσμο ελήφθη από: www.musiccorner.gr, www.pinterest.com, www.screensaver.com, www.greek-language.gr και humanoidebook.blogspot.com]

Πατριάρχης Φώτιος

5 comments:

anagnostria said...

Μου θύμισε το εξαιρετικό 'Η δασκάλα των Γαλλικών" του Πολωνού Άντονι Λιμπέρα. Τυχαία άραγε η τόση ομοιότητα;
http://anagnostria.blogspot.com/2006/07/blog-post_115401865077658795.html

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anagnostria,
δεν έχω διαβάσει τον Πολωνό
και γι' αυτό κατευθύνθηκα στην ανάρτησή-σου και πήρα μια γεύση.
Απ' όσο μπορώ να κρίνω (λίγο δηλαδή),
υπάρχει το κοινό θέμα,
σαν μοτίβο που το συναντάμε σε πολλά βιβλία,
αλλά οι ομοιότητες σταματάνε εκεί.
Ίσως αν κάποιος διαβάσει και τα δύο βιβλία,
θα μπορέσει να μας διαφωτίσει
αν υπάρχει ευθεία σύνδεση ή απλώς κοινός τόπος.
Πάντως η παρατήρησή-σου ανοίγει ορίζοντες:
ποιες άλλες δασκάλες κέρδισαν την αγάπη των μαθητών-τους (εννοώ φυσικά στη λογοτεχνία);
Π.χ. "Η δασκάλα του πιάνου" ή "Η πιανίστρια" στην ελληνική μετάφραση της Ελφρίντε Γέλινεκ
Πατριάρχης Φώτιος

anagnostria said...

Σεβαστέ μου, το θέμα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μένα, μια και υπήρξα κι εγώ δασκάλα, αν και όχι των Γαλλικών. Θα σπεύσω το συντομότερο να διαβάσω την ελληνική εκδοχή. Πάντως η Γαλλίδα του Λιμπέρα είναι από τα καλύτερα βιβλία που έχω διαβάσει. Σου το συνιστώ.

Unknown said...

Δεν γνωρίζω εάν υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ των δύο βιβλίων,ωστόσο είναι βέβαιον ότι εάν υπάρχουν, αυτές θα είναι τυχαίες, επειδή τυχαίνει να μην έχω διαβάσει τον Πολωνό συγγραφέα (μάλιστα δεν τον γνώριζα καν). Θα το κάνω όμως.
Πάντως, ευχαριστώ θερμά για το κριτικό ενδιαφέρον της ανάρτησής σας και σας εύχομαι καλή συνέχεια σε όσα κάνετε.

Με εκτίμηση
ΝΤΙΝΟΣ ΓΙΩΤΗΣ

Unknown said...

Δεν γνωρίζω εάν υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ των δύο βιβλίων,ωστόσο είναι βέβαιον ότι εάν υπάρχουν, αυτές θα είναι τυχαίες, επειδή τυχαίνει να μην έχω διαβάσει τον Πολωνό συγγραφέα (μάλιστα δεν τον γνώριζα καν). Θα το κάνω όμως.
Πάντως, ευχαριστώ θερμά για το κριτικό ενδιαφέρον της ανάρτησής σας και σας εύχομαι καλή συνέχεια σε όσα κάνετε.

Με εκτίμηση
ΝΤΙΝΟΣ ΓΙΩΤΗΣ