“Καφές με Ούλεν” της Χριστίνας Σωτηροπούλου

Η Μονεμβασιά κι η ζωή σε ένα μικρό μέρος της δεκαετίας του ’50 μεταφέρεται στο Λονδίνο της δεκαετίας του 2000 και από τη μία γενιά αναβιώνεται ο διαχρονικός έρωτας στα μονοπάτια της νέας εποχής. 

 

 

Καφές ναι και όχι:

Χριστίνας Σωτηροπούλου

“Καφές με Ούλεν”

εκδόσεις Κλειδάριθμος

2013

            Ο τίτλος φαίνεται σόλοικος, αλλά για το Βιβλιοκαφέ ήταν προκλητικός. Κι αν ανοίξεις να δεις τα περιεχόμενα με τίτλους όπως “Καφές με φύκια”, “Καφές με πρόσφορα” κ.ο.κ., δεν μπορείς παρά να μπεις στον πειρασμό να το εντάξεις στο μενού του ιστολογίου!

            Σοβαρά τώρα. Βγήκε κάτι καλό από αυτό το έργο μιας πρωτοεμφανιζόμενης συγγραφέως;

Ξεκινώντας από τα θετικά, δεν μπορώ να αγνοήσω τη στρωτή γλώσσα, χωρίς ιδιαίτερους υφολογικούς τρόπους, και τη σταθερή αφήγηση, που δεν κάνει κοιλιές, ούτε αφήνει τον αναγνώστη περιθώριο για αμηχανία και δισταγμό ως προς την ομαλότητα, δηλαδή τη φυσικότητα της αφηγούμενης πράξης. Ένα ακόμα θετικό σημείο είναι η διάρθρωση του μυθιστορήματος σε κεφάλαια με άξονα τον καφέ, όχι βέβαια αυτό καθεαυτό το γεγονός, αλλά περισσότερο η συνεχής εναλλαγή παρόντος παρελθόντος που φέρνει τα πρόσωπα σε διάφορες φάσεις της ζωής-τους, όχι με χρονολογική σειρά αλλά σαν έναν τεχνίτη που φτιάχνει το παζλ-του επιλέγοντας ποια κομμάτια θα βάλει και πότε.

            Είναι η γιαγιά Ελένη και η εγγονή-της Ιωάννα, των οποίων η ζωή καταγράφεται σε εποχές όπως το μακρινό 1950, όταν η νεαρή Ελένη αρνήθηκε το προξενιό που της έφεραν και έτσι αναγκάστηκαν να τη διώξουν από τη Μονεμβασιά, ή το τωρινό 2005 όταν η Ιωάννα σπουδάζοντας στην Αγγλία ερωτεύεται τον Ινδό Ναβίν. Ανάμεσα πηγαινοέρχονται διάφορες χρονολογίες, στις οποίες η ζωή κυρίως της Ελένης διασταυρώνεται με άλλους ανθρώπους και σχέσεις, ερωτικές, φιλικές, κοινωνικές κ.ο.κ.

            Τελικά, αξίζει το βιβλίο να διαβαστεί;

            Για να απαντήσω σ’ αυτήν την ερώτηση, πρέπει να απαντήσω πρώτα σε μερικές άλλες, που αφορούν γενικότερα τη λογοτεχνία, όπως ξεκίνησε η κουβέντα στο Γράμμα σ’ έναν νέο συγγραφέα. Γιατί, ας πούμε, μια νεαρή μεταφράστρια, μια κοπέλα με μόρφωση και ενδιαφέροντα νιώθει την ανάγκη να γράψει ένα βιβλίο; Μα για να εκφραστεί. Ναι, τι να εκφράσει όμως; Τη ζωή-της και τις σκέψεις-της για τις συγγενικές και ερωτικές σχέσεις; Να αντικατοπτρίσει τον μακρόκοσμο που μας περιβάλλει στον μικρόκοσμο γύρω-της; Με άλλα λόγια, ποιο το νόημα ενός καλογραμμένου μυθιστορήματος για την ιδιωτική ζωή, όσο κι αν αυτό είναι της μόδας τα τελευταία χρόνια. Αν δεν έχει περάσει κι αυτή, καθώς η λογοτεχνία ξαναγυρνά στο γενικό, στο ευρύ, στο συλλογικό.

 

Η αφήγηση του ιδιωτικού βίου δεν έχει πάψει να είναι της μόδας, αλλά, νομίζω, ο

μεμονωμένος άνθρωπος και η προσωπική-του ζωή ενδιαφέρει όλο και λιγότερο, αν δεν εντάσσεται σε γενικότερους προβληματισμούς. Ακόμα και στην τηλεόραση έχουν περιοριστεί οι εκπομπές που αναφέρονται στα προσωπικά των επωνύμων, ενώ η λογοτεχνία στρέφεται πάλι στο ιστορικό, στο πολιτικό, στο κοινωνικό. Έτσι, η ζωή και ο θάνατος της Ελένης, η κυκλοθυμία της Ιωάννας, οι έρωτες και οι γάμοι, που αποτελούν συνηθισμένες περιπτώσεις, έστω και αν κάποιος θα βρει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, δεν μπορούν να καταξιώσουν τη λογοτεχνία εκείνη που δεν έχει κάτι καινούργιο (ευρύτερης σύλληψης) να προσφέρει στον αναγνώστη.

[Οι φωτογραφίες αντλήθηκαν από: www.imerisia.gr, www.tampouloukia.gr, www.caretobedifferent.co.uk, www.theguardian.com και www.squidoo.com]

Πατριάρχης Φώτιος