“Ο θάνατος της Μπέλλ” του Ζορζ Σιμενόν

Ο φόνος δεν είναι μόνο αίνιγμα και οι υποψίες δεν είναι μόνο multiple choice. Είναι και ένα βαθύτερο, ψυχολογικό σύμπλεγμα που μπορεί να οδηγήσει έναν απλό φιλήσυχο ανθρωπάκο σε ακραίες πράξεις.   

 

 

Γαλλικός με άρωμα καρύδα:

Georges Simenon

“La mort de Belle”

1952

Ζορζ Σιμενόν

“Ο θάνατος της Μπελλ”

μετ. Β. Χατζάκη

εκδόσεις Άγρα

2012 

            Αυτό που σε μαγεύει στον τρόπο γραφής του Γάλλου συγγραφέα είναι η αβίαστη ροή της αφήγησης, αφήγησης που κάνει τα πάντα να φαίνονται φυσικά, σαν να μην είναι γραμμένα στις σελίδες ενός βιβλίου αλλά να εμφανίζονται αμεσολάβητα μπροστά-μας.

            Η υπόθεση εξιστορείται σε τρίτο πρόσωπο αλλά παντού είναι κυρίαρχη η οπτική γωνία του Σπένσερ Άσμπυ, στο σπίτι του οποίου βρέθηκε δολοφονημένη η νεαρή Μπελλ. Η κοπέλλα ήταν κόρη της φίλης της γυναίκας-του, της Κριστίν, η οποία τη φιλοξενούσε. Εκείνο το βράδυ ήταν στο σπίτι μόνος ο Σπένσερ κι, ενώ δούλευε στον τόρνο, η Μπελλ επιστρέφει από την έξοδό-της και, παρόλο που όλοι πίστεψαν ότι κατευθύνθηκε στο κρεβάτι-της, την άλλη μέρα τη βρίσκουν νεκρή.

            Η κυρίαρχη εστίαση που μας παρουσιάζει τις σκέψεις και τις αβεβαιότητες του Σπένσερ παίζει πολύ καλά το παιχνίδι της γνώσης και της άγνοιας. Ο πρωταγωνιστής, ανασφαλής και ανήξερος, αμήχανος που οι υποψίες πέφτουν έμμεσα και πάνω-του, σφιγμένος και κλονισμένος από το απρόοπτο, αναρωτιέται πολλά, βλέπει και ακούει τους υπεύθυνους να διερευνούν την υπόθεση, αντιμετωπίζει την επιφυλακτικότητα των συντοπιτών-του που δεν ξέρουν αν πρέπει να τον ενθαρρύνουν ή να προφυλαχτούν.

Έτσι, ο Σιμενόν κατορθώνει να αποδώσει ψυχολογικά το αίσθημα της κοινωνικής καχυποψίας να πέφτει πάνω-σου και ένα είδος ρατσισμού από ανθρώπους που μέχρι χθες συμβίωναν με αρμονία μαζί-σου να επελαύνει, αθόρυβα και ανεπαίσθητα, αλλά με τα βαριά-του βήματα, εναντίον-σου. Ο ύποπτος, ο οποίος ανησυχεί για ό,τι συνέβη στο σπίτι-του και συνάμα να έχει να αντιμετωπίσει τον βουβό δισταγμό που εγείρεται ακόμα κι από την ίδια τη γυναίκα-του, βλέπει ή ψυχανεμίζεται τους γύρω-του να τον κοιτάζουν με άλλο τρόπο.

Το μυθιστόρημα του Ζορζ Σιμενόν δεν είναι αστυνομικό. Αν και εστιάζει σε έναν φόνο ο οποίος διερευνάται από τις αρχές, αν και υπάρχουν ενδείξεις και ύποπτος, το τέλος κάνει μια στροφή σε μια ποιοτική αναγωγή του απλού μοτίβου “φόνος – έρευνα - αποκάλυψη” σε μια ψυχολογικού τύπου εκτίναξη. Ο κύριος ύποπτος Σπένσερ Άσμπυ, παρόλο που δεν είναι, απ’ ό,τι φαίνεται ένοχος, εισπράττει τη ρατσιστική αντιμετώπιση της μικρής κοινωνίας στην οποία ζει, με αποτέλεσμα να εσωτερικεύει την ενοχή ως σύνδρομο και να φτάνει σε μια πράξη, που ποτέ (λόγω του συνεσταλμένου χαρακτήρα-του) δεν θα έκανε υπό άλλες συνθήκες.

Ο Σιμενόν κατέχει πολύ υψηλή θέση στην αστυνομική λογοτεχνία, όχι μόνο επειδή στήνει καλογρασαρισμένες μηχανές αναζήτησης, όχι μόνο επειδή γράφει ποιοτικά, βαθιά, ουσιαστικά, με έγνοια στη γλώσσα και στην αφήγηση, αλλά και επειδή εμβάθυνε το κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα με στοιχεία που το ανάγουν σε μια καθαρά αισθητική σφαίρα.

[Δημοσιεύτηκε στο In2life στις 23/8/2013. Το φωτογραφικό υλικό αντλήθηκε από: www.alfavita.gr, aiakosrex.blogspot.com, www.oneoffplaces.co.uk, istologio.org και www.fan-de-cinema.com]

Πατριάρχης Φώτιος