Χυμός μανταρίνι: ανάπλαση ή κατασκευή

Fantasyworld by mysticist_2007

         Τρεις τρόπους (ρεαλιστικής) μυθιστορηματικότητας έχει στη διάθεσή-του ο συγγραφέας για να περάσει το μήνυμά-του:

        1. Βιώνει, όπως ο καθένας-μας, τη ζωή-του, αντλεί από αυτήν θέματα και φτιάχνει μια αληθοφανή ιστορία, που θα μπορούσε κάλλιστα να έχει συμβεί, θα μπορούσε να είναι είδηση στα δελτία ειδήσεων ή άρθρο σε μια εφημερίδα. Στην ουσία προεκτείνει την πραγματικότητα με τα υλικά-της.

       2. Ξεκινά έρευνα για ένα θέμα ειδικότερο, που άπτεται της επιστήμης, της τεχνολογίας, μιας κλειστής κοινωνίας, που χρειάζεται γνώσεις πάνω σε έναν συγκεκριμένο τομέα ή σε μια άλλη εποχή, γράφει πανεπιστημιακό μυθιστόρημα ή κατασκοπικό, ή δικαστικό κ.ο.κ., στο οποίο, εφόσον δεν έχει ο ίδιος βιωματική σχέση με το περιβάλλον εύκολα μπορεί να εξοκείλει και να μην καταφέρει να αποτυπώσει με πειστικότητα το κλίμα, πέρα από τα επιμέρους σημεία. Εκεί χρειάζεται γερή έρευνα και μύηση σε έναν χώρο που πρέπει να μαθευτεί σημείο προς σημείο.

3.  Φτιάχνει εξ αρχής ένα πλαστό σύμπαν, έναν μυθιστορηματικό κόσμο, που θα μπορούσε ίσως να ευσταθεί σε ένα άλλο παράλληλο επίπεδο, κατασκευάζει εκ του μηδενός (;) μια πραγματικότητα που στέκεται μόνο και μόνο από τη συνέπεια με τον εαυτό-της. Γίνεται ένας μικρός θεός-δημιουργός, εφόσον με τα όπλα της φαντασίας και του λόγου στήνει το μυθοπλαστικό σκηνικό του (όχι μόνο ως τόπο αλλά και ως χρόνο, κλίμα, κοινωνικές συντεταγμένες) και μέσα εκεί δοκιμάζει την τύχη των ηρώων-του.

         Τα τρία αυτά είδη τα κατέγραψα εν τάχει με τη σειρά δυσκολίας στον τρόπο χειρισμού-τους. Το να περνάς βιώματα παραλλαγμένα είναι πιο εύκολο από το να ψάχνεις να μάθεις συγκεκριμένα πεδία προβληματισμού και ακόμα πιο εύκολο από το να κατασκευάζεις εξολοκλήρου μυθοπλαστικά σύμπαντα. Αυτό δεν σημαίνει όμως και ότι η ποιότητα είναι ανάλογα κλιμακούμενη, αν και οι δύο τελευταίες κατηγορίες δείχνουν πόσο μαστοριά μπορεί να δώσει ο συγγραφέας –είναι σαν τον ηθοποιό που αναδεικνύει το ταλέντο του όταν παίζει έναν κόντρα ρόλο, έναν ρόλο που δεν ταυτίζεται ούτε κατ’ ελάχιστον με τον εαυτό-του.

         Γιατί τα σκέφτηκα όλα αυτά; γιατί διαβάζοντας το καλοκαίρι ποικίλα έργα, Ελλήνων και ξένων, στάθηκα πολύ στο πόσο άρτια, συνεπή με τον εαυτό-τους, συμπαγή και πειστικά μπορεί να είναι. Αν σκεφτεί κανείς ένα «εύκολο» στη συνταγή μπεστ-σέλερ, ένα δουλεμένο στις λεπτομέρειές του ιστορικό λ.χ. μυθιστόρημα, ή ένα έργο ολικής φαντασίας, επιστημονικής ή μη, θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να εκτιμήσει και άλλες κατασκευαστικές δυνατότητες. Κι αν κανείς πει ότι ο συγγραφέας έχει την απεριόριστη ελευθερία να ονομάσει τον ήρωά-του Γιάννη ή Πέτρο ή Χανς ή Βάγγο και να τον κάνει καθηγητή ή σκουπιδιάρη ή αστυνόμο ή αστροναύτη, πρέπει να σκεφτεί πόσες προεκτάσεις αφήνει κάθε επιλογή και πόσα πρέπει να δέσουν με αυτήν για να φανεί εντέλει το σύνολο πλήρες και σφαιρικά ολοκληρωμένο, χωρίς κενά, χωρίς αντιφάσεις προς τα άλλα επιμέρους σημεία και προς την όποια περικείμενη πραγματικότητα.

           Το συγγραφιλίκι είναι μια δύσκολη δουλειά. Σας το λέω εγώ που δεν γράφω…, ακριβώς για τις δυσκολίες αυτές!!!

Πατριάρχης Φώτιος