Έχετε διαβάσει ποτέ βραβευμένο βιβλίο και απογοητευτήκατε; Προφανώς φταίτε εσείς που δεν μπορείτε να εκτιμήσετε την υψηλή τέχνη και την καταξιωμένη λογοτεχνία!
Έχετε ποτέ αγοράσει βιβλίο που προβάλλεται κατά κόρον από εφημερίδες και έγκριτους κριτικούς και αγανακτήσατε με την επιλογή-σας; Αρχίσατε να σκέφτεστε τι διαπλοκές και τι συνωμοσίες συμβαίνουν στο παρασκήνιο που καταλήγουν σε ημέτερους και ευνοούμενους; Άντε καλέ!
Έχετε ποτέ διαβάσει βιβλίο φορτωμένο με Νόμπελ ή Booker, εγχώρια κρατικά ή άλλα βραβεία και απαυδήσατε με τη χαμηλή-του ποιότητα;
Στην προηγούμενη ψηφοφορία που διεξήχθη το Πάσχα, ένας φίλος πρότεινε να γίνει νέα δημοσκόπηση όπου θα απονεμηθούν τα ΧΡΥΣΑ ΒΑΤΟΜΟΥΡΑ της λογοτεχνίας. Με άλλα λόγια, να τολμήσουμε να στιγματίσουμε έργα που προτάθηκαν ως αξιόλογα, που βραβεύτηκαν ως σημαντικά, που προβλήθηκαν ως αξιανάγνωστα και τελικά, σύμφωνα βέβαια με τη δική-μας αναγνωστική κρίση, αποδείχθηκαν κατώτερα, μα πολύ κατώτερα των περιστάσεων. Και φυσικά υπάρχουν βιβλία που αναδείχθηκαν για την πρωτοποριακή-τους τεχνική, για την ιστορική-τους αξία, για την πανανθρώπινη ιδεολογία-τους και άλλες τέτοιες πομφόλυγες, αλλά σ’ εμάς προσωπικά φαίνονται ατελή και ανάξια λόγου.
Ο περισσότερος κόσμος έχει ήδη φύγει ή φεύγει σταδιακά. Το Βιβλιοκαφέ ερημώνει, τα τραπεζάκια-του αδειάζουν, το γκαρσόν θέλει να πάει στο χωριό του στη Λέσβο, η μαγείρισσα θα αράξει στο εξοχικό-της στην Επίδαυρο κι ο ιδιοκτήτης θα πετάξει για μια εβδομάδα στην Κωνσταντινούπολη.
Σ’ αυτό το διάστημα διακοπών θα τολμήσουμε λοιπόν να τρέξουμε την ψηφοφορία για τα Βατόμουρα των αναγνώσεών-μας .
1. Επιλέγουμε βιβλία που έχουν προβληθεί ως σπουδαία. Καλό να εξηγήσουμε γιατί θεωρούνται σημαντικά· πήραν Νόμπελ ή άλλο βραβείο; Έχουν προταθεί στις λίστες του Βιβλιοκαφέ ως εξέχοντα έργα της ελληνικής ή της παγκόσμιας λογοτεχνίας; Άλλος λόγος;
2. Ψηφίζουμε χαρίζοντας το ΜΙΚΡΟ Βατόμουρο (1 πόντος) σε όσα πιστεύουμε ότι είναι κατώτερα των περιστάσεων, ότι υπερεκτιμήθηκαν, ότι θεωρούνται άριστα ενώ είναι καλά ή απλώς μέτρια.
3. Ψηφίζουμε δίνοντας το ΜΕΓΑΛΟ Βατόμουρο (2 πόντοι) σε όσα πιστεύουμε ότι είναι ανέλπιστα κακά, αλλά αναδείχθηκαν επειδή εκμεταλλεύθηκαν συνθήκες και περιστάσεις, ανέβηκαν και εξακολουθούν αν επιπλέουν, προβλήθηκαν επειδή η εποχή έχει συγκεκριμένα στρεβλά κριτήρια κ.ο.κ.
4. Μπορούμε να ψηφίσουμε όσα βιβλία θέλουμε. Καλό όμως είναι να δικαιολογούμε τις απαρέσκιές-μας, είτε με επιχειρήματα γενικού χαρακτήρα ή με προσωπικά βιώματα και …τραύματα.
5. Με άλλα λόγια ρίχνουμε ελεύθερα ΧΟΛΗ.
Δεν βάζω όρια για να μιλήσουμε ελεύθερα. Η διαδικασία θα διαρκέσει όλον τον Αύγουστο και, με το καλό, την 1η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ θα ανοίξουμε την κάλπη και θα συγκεντρώσουμε τα αποτελέσματα.
ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
Πατριάρχης Φώτιος
59 comments:
Μια διευκρίνηση: Αν δεν κάνω λάθος Νόμπελ παίρνουν οι συγγραφείς και όχι συγκεκριμένα έργα τους. Έτσι μπορούμε να μιλάμε μόνο για έργα Νομπελίστα συγγραφέα κι όχι για ένα βιβλίο που έχει πάρει το βραβείο Νόμπελ.
Ν.,
η διευκρίνισή-σου είναι απόλυτα σωστή. Οπότε καταψηφίζουμε βραβευμένα έργα ή έργα Νομπελιστών συγγραφέων ή...
Καλό καλοκαίρι
Πατράρχης Φώτιος
Απορία: υπάρχουν ειδολογικοί περιορισμοί στην ψηφοφορία; Μπορούμε λ.χ. να ψηφίσουμε και διηγήματα και θεατρικά έργα;
Ακόμη,τι συμβαίνει όταν δε μας φταίει ούτε το εκδοτικό σύστημα ούτε η κριτική ούτε η εποχή ούτε τίποτα πέρα από τον εαυτό μας; Δηλαδή στην περίπτωση που νιώσουμε ότι απλώς εμείς σταθήκαμε "λίγοι"; Το ρίχνουνε το βατόμουρο;
Ενα βιβλίο με ιλιγγιώδεις πωλήσεις ανά τον κόσμο, ένα βιβλίο-θρύλος της λογοτεχνικής παραγωγής του 20ου αιώνα. Σημερα βεβαια εντάσσεται μαλλον στη 'ροζ" (με την πλατιά ας πουμε έννοια) λογοτεχνία, αλλά οταν κυκλοφόρησε αντιμετωπίστηκε με μεγάλη σοβαρότητα. Ετσι την πατησα και το διάβασα! Μάλιστα εντάχθηκε και στη διαδακτέα ύλη της Μέσης εκπάιδευσης, με αποτέλεσμα να εχω μαρτυρήσει με πολλες διδακτικές ώρες αφόρητης κοινοτοπίας, όπου ήμουν αναγκασμένη να συζητάω με τους μαθητές το -ελαχιστα ενδιαφέρον και άλλωστε ψευδές- θέμα της .."ευτυχίας":
"Ο Αλχημιστής" του Πάολο Κοέλιο.
Το βιβλίο δεν ειναι απλώς λογοτεχνικά κακό (ανοητος, προχειρος συγκρητισμός "φιλοσοφιών" και ¨θρησκειών" και με απίστευτα φτωχό , σε σκανδαλώδη βαθμό, λεξιλόγιο)αλλά κατά τη γνωμη μου ειναι ανηθικο: ειναι το αφελές και προχειρογραμμένο ευαγγέλιο του "φιλελευθερισμού" και του ακρατου, αμοραλιστικού α τομικισμού, γι αυτο και πέτυχε άλλωστε. Πολύ απλά, "όταν θελεις πολυ κατι, το ΄συμπαν συνωμοτει να το πετύχεις' (Αν θελεις πχ να γινεις ο υπ αριθμόν ένα φονιάς της Μαφίας, και το θέλεις ΠΟΛΥ, μεινε στο στόχο σου και θα τον πετύχεις). Οι μεταφορές του είναι όλες από το ..εμπόριο΄(συνέχεια και συνέχεια), η γυναίκα ειναι απλώς ενα επεισόδιο, ο ..πειρασμός που σε βγάζει από το στόχο και δεν υπάρχει ιχνος ανθρωπινων σχεσεων και συναισθηματων.
υγ: ο ιδιος ο Κοέλιο ειχε πει σε συνεντευξη του οτι εγραφε χρονια και κανεις δνε τον ειχε προσεξει. Απηυδισε κι εγραψε σε ..15 μερες αυτή την προχειροτητα (περιπου αυτο ειναι το νοημα) κι εμεινε κατάπληκτος από την επιτυχία. Από τοτε, ακολουθησε τον ιδιο δρομο αλλα δεν ξερω ποσο καλά, γιατι δεν τον ξαναδιάβασα. Το βιβλιο αποτλεέι ευαγγέλιο και "δινει δυναμη" σε χιλια΄δες ανερμα΄τιστα παιδάκια ανα τον κοσμο και μην το γελάτε, εχω διαβασει διαλόγους στο fb οτι "χαρις στον Κοέλιο ζούμε" Ο ολοκληρωτισμός με τη μορφη΄της λούμπεν λογοτεχνίας δεν χτυπάει την πόρτα, ειναι μ ε σ α. (και η ευθυνη των καλοπροαίρετων και ουσιαστικών μεν, αλλά γραφόντων ακαταλαβιστικα, μεγάλη)
Pellegrina,αυτή την αηδία μάς την είχε προτείνει ενθουσιωδώς ο φιλόγογος στην Γ Λυκείου! Μάλιστα ανέφερε ευλαβώς το περίφημο τσιτάτο με το σύμπαν,προτρέποντάς μας: "να πιστεύετε στα όνειρά σας και τότε αυτά θα γίνουν πραγματικότητα,παιδιά μου"(αναγούλα).Αυτό κι αν είναι ψυχικό τραύμα! Πέρα από τα όσα σωστά λες,εγώ θλίβομαι με το εξής φαινόμενο: να αναπαράγεται επιδημικά και να αποθεώνεται μαζικά ένα σλόγκαν το οποίο μπορεί να κατακρημνιστεί πανεύκολα με την πιο απλή χρήση της κοινής λογικής! Κάτι σε φίλτρο,κανείς; ΟΧΙ! Περνάει, εγκαθίσταται και ριζώνει.Ίσως να έχει τέτοια ανθεκτικότητα ακριβώς επειδή απευθύνεται όχι στο μυαλό,στην ευαισθησία κλπ,αλλά καθαρά στο ένστικτο ατομικής επικράτησης και ισχύος,αυτό που λες κι εσύ δηλαδή,ατομικισμός και μάλιστα επιχρυσωμένος.Γνωστοί μου με έχουν κατηγορήσει ότι αδικώ αυτο το φιλοσοφικό(!!!) βιβλίο εμμένοντας σε αυτή τη φράση.Λάθος.Δεν είναι η φράση από τη μια και το βιβλίο από την άλλη.Η φράση αυτή ΕΙΝΑΙ το βιβλίο.
Φίλε Johhny,
δεν βάζω κανέναν περιορισμό για να μιλήσουμε ελεύθερα, αν και όσον αφορά στα θεατρικά έργα μάλλον περνάμε στο επίπεδο της παραστασιολογίας (που μας δίνει το αποτέλεσμα) και όχι του κειμένου, παρόλο που φυσικά πολλοί έχουμε διαβάσει θέατρο στο χαρτί.
Αν τώρα "νιώσουμε ότι απλώς εμείς σταθήκαμε "λίγοι" [πολύ ωραίο ζήτημα], μάλλον δεν πρέπει να το ρίξουμε το βατόμουρο. Δεν φταίει το βιβλίο αλλά η δική-μας "ανετοιμότητα". Δες έναν προβληματισμό-μου για τις τύψεις του αναγνώστη σε ανάρτηση του Βιβλιοκαφέ της 19ης.1.2010.
Καλημέρα
Πατριάρχης Φώτιος
Αγαπητέ Πατριάρχα,
Ωραίο θέμα για το καλοκαίρι μπορούμε να βγάλουμε το άχτι μας και να ξεκατινιαστούμε ελεύθερα με κάτι που πραγματικά μας ανάβει τα αίματα. Έτσι ακριβώς αισθάνθηκα κι εγώ για τα δύο βιβλία που παίρνουν με πολύ μίσος τα δύο μεγάλα μου βατόμουρα:
1."Ο φύλακας στη σίκαλη": Κατανοώ ότι όπως λέει και ο Πορτοκάλογλου υπήρξα νέος χλιαρός, ότι για κάποιον λόγο που δεν έχω εντοπίσει ακόμη ΚΑΝΕΝΑΣ Βορειοαμερικανός συγγραφέας (πλην του Ευγενίδη) δε με έχει ενθουσιάσει, ούτε καν αρέσει ιδιαίτερα,ότι δεν μου αρέσεουν τα road movies and books και ότι το βιβλίο γράφτηκε και αναφέρεται σε μία άλλη της δικής μου εποχής. Παρόλα αυτά δε βρίσκω κανένα - μα κανένα - λόγο, το βιβλίο αυτό να αποτελεί Βίβλο της Αμερικάνικης λογοτεχνίας, διαχρονική επιτομή της εφηβικής ματιάς και συμπεριφοράς, και ο αντιπαθής ηρωάς του να έχει αποτελέσει έναν από τους πιο αγαπημένους ήρωες παγκοσμίως με σχεδόν κατοχύρωση του ονόματος (ένας είναι ο Χόλντεν). Δε θεωρώ ότι η χρήση της σύγχρονης αργκό καθιστά κάποιον πρωτοπόρο στη λογοτεχνία, δε θεωρώ ότι κανένας φυσιολογικός άνθρωπος μπορεί να ταυτιστεί ή έστω κατανοήσει αυτόν τον ήρωα και φυσικά δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει πειστικά ότι τον κέρδισε η υπόθεση αυτού του βιβλίου. Εάν δεν είχα ακούσει τόσα γι' αυτό το βιβλίο δε θα τσαντιζόμουν τόσο πολύ και το πιθανότερο είναι ότι θα το είχα παρατήσει στις πρώτες σελίδες. Η έντονη αντίδραση προέρχεται από το γεγονός ότι πιέστηκα από τις περγαμηνές του και το διάβασα όλο ψάχνοντας να βρω τι ήταν αυτό που τις δικαιολογούσε πλην της εκκεντρικής προσωπικότητας του συγγραφέα που "έχτισε" αυτόν το μύθο γύρω από τον εαυτό του. Τίποτα απολύτως δε με αποζημίωσε για το χαμένο χρόνο της ανάγνωσης.
2. "Μ.Χ" Εδώ ενεπλάκην πολύ περισσότερο συναισθηματικά. Είχα ήδη αποφασίσει το θέμα και είχα βρει την ιστορία των Αμαρτωλών θαυμάτων και το διάβασα για να δω πως χειρίζεται το θέμα ένας έγκριτος - και ευπώλητος- συγγραφέας και ένα βιβλίο που πήρε βραβείο μυθιστορήματος (;) της Γαλλικής Ακαδημίας. Διαβάζοντας επί πολλές σελίδες έναν διανοούμενο να κάνει απλώς κήρυγμα για την καταστροφή που έχει προκαλέσει η χριστιανική θρησκεία κια ο μοναχισμός στην αρχαία πολιτιστική κληρονομιά -λες και δεν το ξέραμε- αδιαφορώντας για το αν το μυθιστόρημά (;) του έχει πλοκή, συνέχεια, συνέπεια, αληθοφάνεια, χαρακτήρες, γλωσσολογικά χαρακτηριστικά (που είναι και το ατού του συγγραφέα), ύφος, εικόνες, ο,τιδήποτε τέλος πάντων θα μπορούσε να το κάνει μυθιστόρημα και όχι κεκαλυμμένο προσχηματικά χαρακτηρισμένο ως μυθιστόρημα δοκίμιο (με σκοπό να πουλήσει;)τσαντίστηκα τόσο πολύ που το βιβλίο αυτό αποτέλεσε παράδειγμα προς αποφυγή στη συγγραφή του δικού μου (ίσως και προσωπικό στοίχημα). Άρα μου φάνηκε χρήσιμο θα πει κανείς. Ίσως, αλλά θα ήθελα να έχει πουλήσει τόσο και το δικό μου που μου έβγαλε τα σωθικά για να το κάνω μυθιστόρημα, αντί να καταγράψω απλώς τα Βατοπέδια του ελληνικού μοναχισμού που θα ήταν και πιο πιασάρικο.
Σίγουρα είναι κι άλλα που δεν τα θυμάμαι αυτή τη στιγμή. Το πιο πρόσφατο μικρό βατόμουρο το παίρνει δικαίως το φετινό κρατικό βραβείο μυθιστορήματος "Σμιθ" της Βασιλικής Ηλιοπούλου, όταν μάλιστα έτυχε να έχω διαβάσει και κάνα δυο από τα συνυποψήφιά του. Δε χρειάζεται καν να ρωτήσει τα κριτήρια βράβευσης με αφήνουν παγερά αδιάφορο, όσο αδιάφορο μου φάνηκε και το βιβλίο.
Θα προσθέσω ότι θυμηθώ αν έχω χρόνο.
Καλό καλοκαίρι σε όλους.
Ειχα αποφασίσει να μη συμμετάσχω άλλο (παρολο που εγω είχα προτέινει το παιχνίδι), γιατι κα΄που με ενοχλεί η "χολή" ως άποψη: στο κατω ακτω βιβλία ειναι όλα, και πε΄ρι ορέξεως.. Αλλά ο φίλος Δημήτρης Αλεξίου μου θυμισε τρανταχτή περίπτωση, και μάλιστα εντασσόμενη στην σοβαρή, καταξιωμένη λογοτεχνία (όχι ψιλοροζ σαν τον Αλχημιστή): το "Φύλακα στη Σίκαλη" Οντως! Τη μλκ ήταν αυτή που καθόμασταν και διαβαζαμε με τόση λαχτάρα; Τι ακριβώς είναι αυτο το βλαμμένο και ποιος υποστηρίζει σοβαρά οτι αντιπροσωπευτικός ε φ η β ο ς είναι αυτό; Θα μπορούσε να είναι μ ι α περίπτωση, ε ν ας ήρωας ισως σε βιβλίο με πολλούς συνομήλικους ήρωες. Αλλά έτσι, να στηρίζει μονος του ολόκληρο βιβλίο και να ΄γινεται σημείο αναφοράς, χάλια! Κια μιλάω και λογοτεςχνικά, ουτε καν συναρπαστική αφηγηση! Κοιμάσαι με τη μουρμούρα του! Ενδιαφέρον ισως καθαρά γλωσσικα, φιλολογικά-μεταφραστικά, λογω αργκό(ξερω οτι εχει γινει και αγώνας μεταφραστικός, από την κ. Τζενη Μαστοράκη νομίζω, διορθωστε με) Αλλα περάν τουτου, έλεος! προσυπογράφω με τα χίλια: Χρυσό βατόμουρο μετά πολλών επάινων!
υγ: εχω απόλυτη συναισθηση του οτι αν ήταν έλληνας ο συγγραφέας μπορέι και να μη μιλούσα ετσι ¨οπως και να ναι, η ευγένεια...Επειδή λοιπόν νιωθω τυψεις (οχι οτι νοιαζεται κανεις!) κυκλοφορησε προσφατα μαι σειρα διηγήματά του, που από μια ματιά, καλύτερα μου φαινονται από το φυλακα)
Κατά τη γνώμη μου,τα διηγήματα αυτά("Εννέα ιστορίες") δεν είναι απλώς αξιόλογα,είναι σπουδαία!
Καλησπέρα σας, αγαπητοί συνιστολόγοι.
Βρήκα αρκετά ενδιαφέρουσα -έως πικάντικη- την ψηφοφορία που προτείνατε, Πατριάρχα, οπότε αποφάσισα να πάρω μέρος.
Η αλήθεια είναι ότι συμφωνώ απόλυτα με όλους τους προγράψαντες, ειδικά ως προς τον "Αλχημιστή". Πρόκειται για μια μπαρούφα με πολλή αμπελοφιλοσοφία και ολίγιστο ενδιαφέρον.
Οπότε, θα προτείνω δύο διαφορετικά βιβλία:
1. Το μεγάλο βατόμουρο δίνω στο "Στο δρόμο" του Τζακ Κέρουακ. Χωρίς να αμφισβητώ την κειμηλιακή αξία του ως ορόσημου της γενιάς των μπήτνικ, αδυνατώ να κατανοήσω με ποιο σκεπτικό χαρακτηρίστηκε ως λογοτέχνημα και όχι ως οδηγός για το πώς να ισοπεδώσεις τη νιότη σου και, γενικότερα, τη ζωή σου. Όλα τα κεφάλαια του βιβλίου επαναλαμβάνουν το ίδιο μοτίβο με διαφορετικές λέξεις: "τριγυρνώ στους δρόμους με το αμάξι μου χωρίς αιτία και χωρίς σκοπό". Ολοκλήρωσα την ανάγνωσή του μετά κόπων και βασάνων.
2. Το μικρό βατόμουρο δίνω στην "Τύφλωση" του Ελίας Κανέττι. Η αλήθεια είναι πως, όταν το ξεκίνησα, μου άρεσε αρκετά ο στρωτός τρόπος γραφής του και ο ειρμός των σκέψεών του. Όσο όμως προχωρούσε η ανάγνωση, άρχισα να χάνομαι στην ψυχεδέλεια της γραφής του, μέχρι που έφτασα στο τέλος με ένα τεράστιο ερωτηματικό. Σύμφωνοι, η τύφλωση για την οποία μιλούσε ήταν η πνευματική, αλλά νομίζω πως δεν ήταν ανάγκη ν' ακολουθήσουμε τον παραλογισμό 500 και πλέον σελίδων (αν θυμάμαι καλά) του συγγραφέα. Το νεφελώδες δεν είναι και σπουδαίο.
Λοιπόν,να και η δική μου λίστα.Έχω μπόλικα,οπότε δε θα επεκταθώ(για ορισμένα αυτό θα ήταν έτσι κι αλλιώς αδύνατον,αφού τα έχω σχεδόν ξεχάσει).
Μικρό βατόμουρο:
Ντίκενς,Μεγάλες προσδοκίες: μάλλον έπεσε θύμα των μεγάλων προσδοκιών μου,περίμενα κάτι μοναδικά συγκλονιστικό και δεν το βρήκα.
Μπαλζάκ,Ευγενία Γκραντέ: ένα καλό μυθιστόρημα που ωστόσο θα μπορούσε να το είχε γράψει και κάποιος άλλος,όχι μονάχα ο μέγιστος Μπαλζάκ.
Τόμας Μαν,Τόνιο Κραίγκερ: γιατί χρειάστηκε μόνο μία μέρα για να το ξεχάσω,ίσως υπήρχε πρόβλημα και στη μετάφραση...
Βιρτζίνια Γουλφ,Τα χρόνια: άτολμο κι ανιαρό,τουλάχιστον σε σύγκριση με τα αριστουργήματά της.
Φόρστερ,Μώρις: τολμηρό για την εποχή του,αλλά σήμερα δεν αισθάνομαι ότι προσφέρει κάτι,είναι αρκετά παρωχημένο.
Μίλερ,Ο τροπικός του καρκίνου: φλύαρο,κραυγαλέα οργισμένο στην επιφάνεια,ανώδυνα καλλιγραφικό επί της ουσίας.Πολύ κατώτερο της φήμης του.
Κέρουακ, Στο δρόμο: διότι μια ηλεκτρισμένη,νευρώδης γραφή,παρά τη γοητεία της δεν είναι αρκετή για να χτιστεί ένα μυθιστόρημα.
Χέλερ,Catch 22: γιατί θα μπορούσε να είναι το μισό σε έκταση δίχως καμιά,μα καμιά απώλεια!
Μπέκετ,Μολλόυ: μου αρέσει πολύ ο Μπέκετ,αλλά το συγκεκριμένο έργο αισθάνομαι ότι πνίγηκε στον μοντερνιστικό αυτισμό του.
Φρις,Μόντοκ: σαν να ξεφυλλίζω ένα ημερολόγιο που δε με αφορά.Μεγάλη απογοήτευση έπειτα από τον εκπληκτικό "Στίλερ" που είχα διαβάσει...
Μάρκες,100 χρόνια μοναξιάς: Απλώς...not my cup of tea.Με τίποτα όμως...
Κρίστι,10 μικροί νέγροι: κούφια κατασκευή,όπως και ό,τι άλλο έχω διαβάσει από την Αγκάθα.
Μανσέτ,Η πρηνής θέση του σκοπευτή: γιατί είχε πολύ ωραία αρχή και θαυμάσιο τέλος,αλλά δεν κατάλαβα σε τι χρησίμευε όλο το ενδιάμεσο
Ροθ,Το σύνδρομο Πόρτνοϊ: γιατί βαριέμαι τον Γούντι Άλεν στο χαρτί.
Πόε,Τα εγκλήματα της οδού Μοργκ: ενδιαφέρον φιλολογικά(καταγωγική ρίζα του αστυνομικού είδους κλπ),αλλά αδιάφορο λογοτεχνικά.
Ουάιλντ,De profundis: τώρα αυτό δεν ξέρω αν λογαριάζεται ως λογοτέχνημα,αλλά τέλος πάντων.Συγκινητικό σαν εξομολόγηση,όμως αυτό δε φτάνει.
Έσσε,Ο Λύκος της στέπας: γιατί μετά το ωραίο πρώτο μέρος αρχίζει να πνίγεται στην πλησμονή του φανταστικού.Εδώ θα με μισήσουν πολλοί,αλλά πιστεύω πως είναι πιο ενδιαφέρον και γόνιμο συγγραφικά να αποσπάς το φανταστικό κι αφηρημένο από το συγκεκριμένο παρά να ψάχνεις νόημα σε μια άκρατη ονειροφαντασία που μάλιστα καταλήγει σε ουμανιστικό διδακτισμό.
Τσίρκας,Η λέσχη: οι καλοί και οι κακοί...
Μεγάλο βατόμουρο:
Καπότε, Όταν οι προσευχές εισακούονται: κουτσομπολιό με υπαρξιακούς κνησμούς.
Ζίσκιντ,Το άρωμα: εντελώς άοσμο
Γιάλομ,Όταν έκλαψε ο Νίτσε: απλουστευμένη ψυχανάλυση με λογοτεχνικούς φραμπαλάδες.
Κοέλιο,Αλχημιστής: τα είπε μια χαρά η Pellegrina στην αρχή.Ελεεινό.
Καραγάτσης,Η μεγάλη χίμαιρα: αφόρητος(για τα γούστα μου) μελοδραματισμός.
Την καλημέρα μου
Βατομουράκια:
-Ο φύλακας στη Σίκαλη, το μόνο που μου άρεσε ήταν η αργκώ στη γραφή, ως μια ευχάριστη εναλλαγή από το λογοτεχνικό ύφος. Κάτα τα άλλα αδιάφοροι έως αντιπαθητικοί χαρακτήρες, κυρίως ο πρωταγωνιστής.Πλοκή χωρίς ενδιαφέρον και συγκινήσεις. Μπορεί να φταίει και το γεγονός πως δεν ήμουν 17 όταν το διάβασα.
- Ο Αλχημιστής, συμφωνώ και επαυξάνω την άποψη των προηγούμενων. Ένα ΠΡΟΧΕΙΡΟ βιβλίο, το διάβασα σε μιάμιση μέρα αφού έτυχε να είχα διαβάσει πριν από αυτό τον Depak Chopra. Σύμπτωση η οποία έκανε τον Αλχημιστή να χάσει και το ελάχιστο ενδιαφέρον που μπορεί να είχε ( αν θα είχε).
- 100 Χρόνια μοναξιάς, έχω περάσει καλύτερα βλέποντας τον Ευαγγελάτο με την τηλεόραση στο "mute", really, not my cup of tea either..
Και το μεγάλο Βατόμουρο πάει στο:
-Μπαουντολίνο, λογοπλαστικά ευφυές με αξιοθαύμαστη φαντασία αλλά απάλευτο. Αλληγορικό μέχρις εσχάτων που σε έκανε να αναρωτιέσαι "Μα για ποιόν το έχει γράψει;" Δυστυχώς ήταν το πρώτο βιβλίο του Έκο που διάβασα και μέχρι τώρα και το τελευταίο. Φοβάμαι πλέον να αγοράσω άλλο βιβλίο του...
Honorable mention:
-Ο αιδεσιμότατος Φάουστ, του Τάντεους Μιτσίνσκι Το χειρότερο όλων αλλά όχι τόσο γνωστό γι' αυτό και δεν του δίνω βραβείο. Το πώς κατάφερε ένα εθνικιστικό, αντισημιτικό κείμενο που εξυμνεί την αφύπνιση της πολωνέζικης εθνικής συνείδησης να θεωρηθεί:
1. Μυθιστόρημα, από τη στιγμή που είναι πολιτικός λόγος με αναφορές στον μυστικισμό και το το υπερπέραν.
2. Αριστούργημα, όταν οι χαρακτήρες του είναι τραγικά μονοδιάστατοι και ο τρόπος γραφής οικτρός και ακαταλαβίστικος,
είναι πέραν της αντίληψής μου.
Δεν μπορώ να το πιστέψω πως το επέλεξαν για να το εκδώσουν(αν και κάπου διάβασα πως το είχε χρηματοδοτήσει η πολωνική πρεσβεία)
Με αυτά τα δείγματα πολιτισμού απλά αδικούν το έθνος τους γιατί σίγουρα θα έχουν πολύ καλύτερους συγγραφείς να επιδείξουν.
Βιβλία για τα οποία δεν είμαι έτοιμος:
Οι λέξεις του Σαρτρ, χάνομαι στην γραφή του..χάνω τη βασική δομή της σκέψης του, τον σκοπό της περιγραφής και την φιλοσοφική επεξήγηση του κόσμου μέσα από τα παιδικά μάτια
Βιάστηκα να ψηφίσω,μόλις μου ήρθε κι άλλο στο μυαλό,βραβευμένο με μπούκερ.Άλαν Χόλινγκερστ, Η γραμμή της ομορφιάς: ΠΛΗΞΗ!
μεγάλο βατόμουρο...
Johnny Panic, πρέπει κάποτε να σταματήσεις να διαβάζεις Λένα Μαντά.
@ανώνυμος
όντως...
Johnny Panic : αλήθεια διαβάζεις λένα μαντά;;;;
Θέλω να δώσω τεράστια βατόμουρα σε όλα της τα βιβλία!!!!!
@elsa
έλεος...
Γυρίζοντας από τη μαγευτική Κωνσταντινούπολη, βρήκα μια Αθήνα άδεια και ένα Βιβλιοκαφέ εγκαταλελειμμένο από τους εκδρομείς βιβλιόφιλους. Η ψηφοφορία όμως για τα Βατόμουρα συνεχίζεται και ιδού η δική-μου λίστα, με πρώτα τα ξενόγλωσσα:
-Σταντάλ, “Το μοναστήρι της Πάρμας”: μουσειακό για την εποχή-μας έργο, όπου ο υπερβολικός ρεαλισμός συσσωρεύει αβάσταχτες για τον σημερινό αναγνώστη λεπτομέρειες.
-Χάινριχ Μπελ, “Η χαμένη τιμή της Κατερίνα Μπλουμ”: πολύς χαμός για το τίποτα, νήματα που άλλοτε συνδέονται κι άλλοτε μένουν εκκρεμή
-Φίλιπ Ροθ, “Ο καθηγητής του πόθου” και “Το σύνδρομο Πόρτνοϊ”: μικρό ενδιαφέρον κατά την ανάγνωση, εκτός κι αν υπερισχύσει το ηδονοθηρικό ένστικτο (η λογοτεχνία ως ηδονοβλεψία) που και πάλι δεν θα ικανοποιηθεί επαρκώς. Μεταμοντέρνες σούπες αιρετικών απόψεων, επαναστατικών για την εποχή του, αλλά στην ουσία δείγματα ενός κλονισμένου πολιτισμού, του αμερικάνικου αλλά και γενικά του σημερινού παγκοσμιοποιημένου τρόπου σκέψης. Για μένα μια προοδευτικότητα κοινωνικών αλλαγών αλλά όχι αισθητικών ανατροπών.
-Γουστάβ Φλομπέρ, “Μαντάμ Μποβαρύ”: πολύ κατώτερο από την τεράστια φήμη-του. Και φυσικά κρίνω όχι με βάση την ιστορική-του αξία ή τις επιδράσεις που είχε σε μεταγενέστερους συγγραφείς, αλλά με βάση την αναγνωστική ανταπόκριση στο σήμερα.
-Ουίλλιαμ Φώκνερ, “Καθώς ψυχορραγώ”: ψυχορράγησα να το διαβάσω, καθώς είναι δείγμα ενός (μετα)μοντέρνου τρόπου σκέψης και γραφής που αφήνει απ’ έξω τον αναγνώστη, αναγκάζοντάς-τον να κάνει κύκλους για να μπει μέσα στο κείμενο. Και φυσικά δεν είναι υπέρ της ανοικτής πόρτας που ελεύθερα αφήνει τον οποιονδήποτε να μπει μέσα, αλλά δεν είμαι και υπέρ της ελιτίστικης αντιμετώπισης του αναγνώστη.
Πατριάρχης Φώτιος
Να και τα ελληνικά:
-Μάρω Δούκα, "Ένας σκούφος από πορφύρα": γενικά θεωρείται καλό, αλλά εγώ απηύδισα να το ολοκληρώσω, αφού είναι γεμάτο ιστορικές λεπτομέρειες που συσσωρεύονται σε όγκο χωρίς να έχω δει κάτι ανανεωτικό.
-Μάνος Ελευθερίου, "Η γυναίκα που πέθανε δυο φορές": νομίζω πήρε το Κρατικό βραβείο Μυθιστορήματος το 2007. Εγώ είδα ένα ιστορικό γεγονός από τον Εμφύλιο που καταπλακώθηκε από πλήθος στοιχείων, που πιο πολύ σε συνονθύλευμα μοιάζουν παρά σε πλοκή και σε οργάνωση. Προφανώς η ποιητικότητα υπερκέρασε την αφηγηματικότητα.
-Αλέξανδρος Κοτζιάς, "Η πολιορκία": κλειστό κείμενο που γράφτηκε όταν η ελληνική λογοτεχνία προσπαθούσε να εκμοντερνιστεί. Τελικά, ο Κοτζιάς σ’ αυτά-του τα σκληρά έργα, τα γεμάτα πραγματολογικό υλικό και σκοτεινές λεπτομέρειες δεν διαβάζεται σήμερα.
-Μένης Κουμανταρέας, "Βιοτεχνία υλικών": Λογοτεχνία απαισιοδοξίας, που βγαίνει από Ελλάδα παρακμής και μικροαστισμού. Τα πάντα μίζερα και αναμενόμενα, τα πάντα κλασικά και επίπεδα.
-Ανδρέας Μήτσου, "Τα ανίσχυρα ψεύδη του Ορέστη Χαλκιόπουλου": άλλη μια περίπτωση λογοτέχνη που σε μένα προσωπικά φαίνεται άνισος. Το μυθιστόρημα αυτό, που νομίζω είχε βραβευτεί, παραπαίει ανάμεσα στην αργοκίνητη εξέλιξη και στην ελάχιστα συγκινητική εσωτερικότητα.
-Κοσμάς Πολίτης, "Eroica": θεωρείται το μανιφέστο της ενηλικίωσης για τη γενιά του ’30, αλλά εμένα μου άφησε ανυπόφορη εντύπωση μέχρι τα μισά και μετά δεν μπόρεσα να χαρώ τις καλές στιγμές του υπόλοιπου. Θολή ατμόσφαιρα και απροσδιόριστο πλαίσιο. Δεν λείπουν τα ανούσια πλάνα και οι διάλογοι που φαίνονται πολύ φυσικοί για να είναι συνεκτικοί.
-Κώστας Ταχτσής, "Το τρίτο στεφάνι": απλώς δεν κόλλησε στη αναγνωστική-μου συνείδηση.
-Στρατής Τσίρκας, "Ακυβέρνητες πολιτείες": το ίδιο με το προηγούμενο. Αν δεν άκουγα να γίνεται τόσος ντόρος για αυτή την «κορυφαία» τριλογία, δεν θα το θυμόμουν καν.
-Ελιάνα Χουρμουζιάδου, "Η ιδιαιτέρα": συνειδητοποιώ, τώρα που έχω μαζέψει από τα δίχτυα της μνήμης-μου όσα βιβλία δεν μου άρεσαν, ότι είναι μερικά έργα που δεν ανοίγουν τις θύρες-τους στο μυαλό ή στην καρδιά-μου, επειδή δημιουργούν ένα είδος εσωτερικότητας, μια θολή ατμόσφαιρα ακινησίας, μια μερικότητα που θέλει να αναδειχθεί σε σπουδαία, μια αισθηματολογία που δεν βρίσκει δίοδο προς την ψυχή-μου.
Σε όλα αυτά δίνω μικρό βατόμουρο, γιατί κατά βάθος δεν μπορώ να τα απαξιώσω τόσο απερίφραστα, ενώ πολλοί άλλοι τα βλέπουν ως αριστουργήματα. Επειδή όμως εδώ πηγαίνουμε κόντρα στο ρεύμα, έριξα κι εγώ τις δικές-μου κουπιές στη βάρκα-μας.
Πατριάρχης Φώτιος
Κάτι γενικό: στη λογοτεχνία εχει δημιουργηθεί ένα κόρπους για να εχουν να ασχολούνται οι ειδικοί, οι πανεπιστημιακοί, οι φιλόλογοι, οι βιβλιοθήκες, οι ερευνητές, για να γινεται δηλ. οικονομικός τζερτζελές με ετοιμες αξίες. Αλλά αισθάνομαι οτι υπάρχει μια παρεξήγηση: η "αθανασία" της τεχνης ειναι κατασκεύασμα για τους παραπάνω λογους (και γιατι ψυχολογικά ταιριάζει με τον ανομολογητο πόθο για αθανασία του νθρώπου) Το μυθιστόρημα γράφεται για να ειναι επίκαιρο. (Είτε την εποχή που γράφεται, ειτε 100 χρονια μετα, αλλά επίκαιρο πάλι)Γι αυτο μετά από καιρο φαίνονται ΟΛΑ "μικρότερης" αξίας. Διεκδίκησε ο Φύλακας στη Σικαλη" καμιά αθανασία, καμια΄ιεροποίηση; ¨η "η Λέσχη;" (που απλώς μεγεθύνθηκε από την οργανωμένη ελληνική αριστερά, όπως και σχεδόν το συνολο της "προοδευτικής" ελληνικής λογοτεχνίας;) τα εργα δεν γράφονται για να "μεινουν" Ο δημιουργός είναι πάντα, ασχετως "σχολής',ένας "μπήτνικ", ενας επαναστάτης σουρεαλιστής από αυτή την άποψη. Ολα περνάνε και ζήτω τα καινούργια! Δεν φταινε οι συγγραφεις, εμείς φταίμε!
Το να δώσει κανείς χρυσό βατόμουρο στην Ερόικα σημαίνει πολλά για το πως αντιλαμβάνεται την λογοτεχνία, αλλά στο κάτω κάτω της γραφής είναι δικαίωμα του. Βιβλιοκριτικός δηλώνει, κι έχει κάθε δικαίωμα επίσης μέσα στην ελευθέρια του δικτύου. Όμως άμα είναι να το εξασκήσουμε, ας ξέρουμε τουλάχιστον ποιο είδος τέχνης κρίνουμε. Δεν έχω ξανακούσει τον όρο "πλάνο" στη λογοτεχνία. Μάλλον μπερδέψαμε το σινεμά με το βιβλίο.
Λοιπόν το μεγάλο βατόμουρο πάει επάξια στο "Μπαουντολίνο" του Ούμπέρτο Έκο το οποίο δεν διέθεται καμία ουσιαστική υπόθεση,κακή ροή,ασαφής δομή και μεγάλη βαρεμάρα!!!!!!!!!!!!
Συνεχίζουμε με το "κουρδιστό πορτοκάλι" του Anthony Burgess. Οι περισσότεροι τρελαίνονται με την ταινία, το βιβλίο όμως απέχει κατά πολύ......Ο χαρακτήρας του ΄Αλεξ εκνευριστικός και η αργκο κουράζει απίστευτα...
Τέλος, οι "μεγάλες προσδοκίες" του Καρολου Ντίκενς.Αρκετά χαριτωμένο θέμα, παρόλα αυτά η ανάπτυξη της υπόθεσης πληκτική και αδιάφορη.
Λυπάμα που θα το γράψω, αλλά, κατά τη γνώμη μου, κάποιος που δίνει χρυσό βατόμουρο στο Τρίτο Στεφάνι του Ταχτσή καταφανώς δεν ξέρει τι του γίνεται!
λοιπόν το μεγάλο βατόμουρο θα πάει σε δυο πολύ γνωστά βιβλία:
1)Ο μπαρμπά-γκοριό: Θεωρείται ένα από τα καλύτερα, αν όχι το καλύτερο βιβλίο του μπαλζάκ.Αποφάσισα λοιπόν να διαβάσω μερικά βιβλία του συγγραφέα καθώς και λίγα εγκυκλοπαιδικά πριν "βουτήξω" σε ένα από τα αριστουργήματά του.Βρήκα το βιβλίο κουραστικό ,οι χαρακτήρες δεν είχαν το βάθος που περίμενα, ενώ παρατήρησα ότι ο μπαλζάκ επανέρχεται συχνά στα ίδια θέματα μέσα από πανομοιότυπες καταστάσεις.Το τελείωσα μόνο και μόνο για να έχω ολοκληρωμένη άποψη.
2)Το όνομα του ρόδου: Ο έκο πρέπει να είναι άριστος γνώστης του μεσαίωνα, καθώς ο αναγνώστης δεν αισθάνεται ούτε λεπτό πως βρίσκεται σε άλλη χρονική περίοδο.Κορυφαίοι οι διάλογοι μεταξύ των ηρώων γύρω από δογματικά θέματα ,έχουν τη σοβαρότητα,το "βάρος" και την αίσθηση συγκεχυμένου (καθότι εξαιρετικά θεωρητικά)που πρέπει.Άριστος αρχιτέκτονας λοιπόν ο ιταλός ενός μεσαιωνικού κόσμου.Εντυπωσιακό ,και σχεδόν ποιητικό θα έλεγα ,το φινάλε.Ποιά είναι η ένστασή μου;Το μυστήριο ,το αστυνομικό επίπεδο της υπόθεσης(λογικά η πρόφαση για να παρουσιαστεί η εποχή) χάνεται ανάμεσα στις θρησκευτικές συζητήσεις και εξαιτίας του μεγέθους το βιβλίο πλατειάζει και ο αναγνώστης χάνει το ενδιαφέρον του.Δεν ήταν σίγουρα αυτό που περίμενα,αλλά έχω υποσχεθεί στον ευατό μου μια δεύτερη ανάγνωση.
μικρά βατόμουρα παίρνουν τα εξής:
1)μ.χ.-Αλεξάκης: Δελεαστικό το θέμα,βραβευμένο στην γαλλία που θα πάει καλό θα είναι.Και όμως δεν μας αποκαλύπτει κάτι το τρομερό, ενώ το τέλος με ξένισε.
2)Χαμένο σύμβολο :Δεν έχεις υψηλές λογοτεχνικές αξιώσεις όταν διαβάζεις τέτοια βιβλία.Θέλεις περιπέτεια, γρήγορους ρυθμούς,άντε και κανένα ιντριγκαδόρικο θέμα.Το πρώτο βιβλίο της τριλογίας το illuminati ήταν καλό.Είχε όλα τα παραπάνω,ένα βιβλίο δομημένο ώστε να είναι page turner,δεν το άφησα από τα χέρια μου μέχρι να το τελειώσω.Το γεγονός πως μου κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον με έκαν να παραβλέψω ορισμένα πράγματα πέρα από κάθε λογική στην υπόθεση.Το δεύτερο και γνωστότερο, Ο κώδικας Ντ Βίνστι ήταν μέτριο.τΟ Τελευταίο όμως βιβλίο της τριλογίας που παίρνει και το βατόμουρο ήταν γελοίο.Υπόθεση αχταρμάς, ένας κακός που θα χωρούσε μόνο σε κόμικ της marvel,ασυναρτησίες για τον μυστικισμό,ίσως το χειρότερο βιβλίο που έχω διαβάσει.
Μανόλη και Αλίκη,
προφανώς έχετε δίκιο!
Προφανώς έχετε διαβάσει περισσότερα βιβλία απ' ό,τι εγώ, σίγουρα έχετε κάνει σπουδές που εγώ δεν έχω, σίγουρα η γνώμη-σας είναι αλάνθαστη... Φυσικά πολλοί μελετητές και αναγνώστες έχουν καταξιώσει τα συγκεκριμένα δύο βιβλία κι έτσι εμείς (ή μάλλον εγώ) δεν μπορώ να τα αμφισβητήσω (Φαντάζομαι με την ίδια λογική δεν έπρεπε να προβούμε καν σε αυτό το εγχείρημα, αλλά να είμαστε σύμφωνοι με τον επίσημο Κανόνα).
Και κυρίως "δεν ξέρω τι μου γίνεται", αφού δεν μου άρεσε ένα βιβλίο που α ν τ ι κ ε ι μ ε ν ι κ ά είναι καλό και πρέπει να αρέσει σε όλους.
Πατριάρχης Φώτιος
ΥΓ. Συγγνώμη αλλά δεν δηλώνω βιβλιοκριτικός, είμαι απλώς βιβλιαναγνώστης.
Ναι, υπάρχουν κριτήρια της αξίας ενός βιβλίου -ενός έργου, γενικότερα, με βάση τα οποία άλλωστε συγκροτούνται και οι διάφοροι κατα καιρούς Κανόνες. Αυτά δεν μας υποχρεώνουν, βέβαια, να μας αρέσει ή όχι ένα μυθιστόρημα -το γούστο είναι ασφαλώς υποκειμενικό. Μας δεσμεύουν όμως, κάπως, στο να μην το κατατάξουμε στις "μπούρδες", απονέμοντάς του το Χρυσό Βατόμουρο. Για να κάνω μια άνιση σύγκριση: Δεν είναι υποχρεωτικό να σου αρέσει το Πόλεμος και Ειρήνη. Αν όμως το χαρακτηρίσεις "μπούρδα", τότε πραγματικά: "δεν ξέρεις τι σου γίνεται".
Από το κείμενο της ανάρτησης:
"2.Ψηφίζουμε χαρίζοντας το ΜΙΚΡΟ Βατόμουρο (1 πόντος) σε όσα πιστεύουμε ότι είναι κατώτερα των περιστάσεων, ότι υπερεκτιμήθηκαν, ότι θεωρούνται άριστα ενώ είναι καλά ή απλώς μέτρια."
Από το σχόλιο του Πατριάρχη Φώτιου:
"Σε όλα αυτά δίνω μικρό βατόμουρο, γιατί κατά βάθος δεν μπορώ να τα απαξιώσω τόσο απερίφραστα"
Πώς στο καλό προκύπτει λοιπόν ότι ο ιστολόγος χαρακτηρίζει ΜΠΟΥΡΔΕΣ τα βιβλία στα οποία απένειμε "βατόμουρο";
Αγαπητέ Πατριάρχη, περά από το λάθος στη λέξη πλάνο που πιστεύω ότι είναι εν τη ρύμη (ουδείς αλάνθαστος) νομίζω ότι έκανες ενα λάθος στο όλο στήσιμο του "κουΐζ". Όταν λέμε “χρυσά βατόμουρα" ο νους μας πάει στον αντίστοιχο όρο του κινηματογράφου. Δηλαδή στα έργα εκείνα που είναι "μεινστριμ" αλλα είναι εμφανώς "μπούρδες". Όχι σε έργα καταξιωμένα μεγάλων δημιουργών που ορισμένα είναι ατόφια αριστουργήματα (Ερόικα, Τρίτο Στεφάνι" δυο από τα πεντε καλύτερα της ελληνική λογοτεχνίας όλων των εποχών. Και η παρότρυνση σου "ρίξτε ελευθέρα χολή", πρώτον είναι άκομψη και δεύτερον , έστω κι αν ίσχυε, η ελληνικού λογοτεχνία είναι γεμάτη βιβλία στα όποια μπορεί κάνεις να το κανει. (παρόλο που επίσης δεν βλέπω τον λόγο). Αντ αυτού είδαμε να "κριτικάρονται" μεγάλα βιβλία, και να εκφέρονται ήπιες αντιρρήσεις (απόλυτα νόμιμες), ως εάν οι χρήστες πατούσαν σε άλλο ερώτημα του τύπου "με ποια καταξιωμένα βιβλία έχετε αντιρρήσεις). Εκει νομίζω εδράζεται η παρεξήγηση. Στην Αμερική "Χρυσά Βατόμουρα" παίρνουν ανεκδιήγητες ταινίες - συνήθως κωμωδίες της πλάκας - που έκαναν καλά νούμερα στο μποξ όφις αλλα φυσικά το μάτι ηταν μονο στο ταμείο.
Αλίκη,
οι Κανόνες και ο νόρμες, παρότι απόλυτα σεβαστοί, δεν είναι θέσφατα αδιαμφισβήτητου κύρους που ισχύουν για όλους και κυρίως ισχύουν επ' άπειρον. Ο "Οιδίπους Τύραννος" λ.χ., που θεωρείται σήμερα ίσως η κορυφαία τραγωδία που μας σώθηκε, βγήκε στη χρονιά-της ΤΡΙΤΗ από τις τρεις τριλογίες που διαγωνίστηκαν. Τα κριτήρια είναι σχετικώς αντικειμενικά και γι' αυτό εδώ επιχειρούμε να εκφράσουμε ακριβώς τις αντιρρήσεις-μας επί των καθιερωμένων δαιτυπώνοντας υποκειμενικές γνώμες, που είναι εξίσου μετέωρες όσο και οι γνώμες όσων υποστηρίζουν το αντίθετο. Φυσικά, η ετυμηγορία των εποχών βαραίνει περισσότερο απ' ό,τι η δική-μου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι "δεν ξέρω τι μου γίνεται" επειδή διαφωνώ με την παράδοση. Ούτε φυσικά είπα ότι είναι μπούρδες.
Πατριάρχης Φώτιος
Μανόλη,
στην προκήρυξη της ψηφοφορίας δανείστηκα τον όρο Βατόμουρο, όχι βέβαια με τη σημασία-του στα βραβεία του κινηματογράφου (θα ήταν άστοχο να θάψουμε χιλιάδες έργα που είναι ή μας φαίνονται κακά). Έγραψα ολόκληρο κατεβατό για να διασαφηνίσω ότι μιλάμε για έργα καταξιωμένα που δεν μας αρέσουν, που τα θεωρούμε υπερ-εκτιμημένα. Κάτι σαν τον Μπέκαμ που όλο και περισσότερο ακούγεται ότι έγινε υπερβολκά διάσημος, όχι για τις ποδοσφαιρικές-του ικανότητες (φυσικά δεν θα τον έλεγε κανείς άμπαλο) αλλά για τις εξωγηπεδικές-του δραστηριότητες. Επομένως, όρισα τι εννοώ βατόμουρο και άρα με αυτές τις προδιαγραφές μιλάμε και όχι με ό,τι έρχεται αυτούσιο από τον κινηματογράφο.
Πατριάρχης Φώτιος
Είχα από την αρχή αποφασίσει να μην πάρω μέρος στην ψηφοφορία καθώς διαφωνώ με την ιδέα των χρυσών βατόμουρων (αλλά όχι και με τη συζήτηση για έργα που δεν μας άρεσαν για διάφορους λόγους--την οποία παρακολουθώ με ενδιαφέρον. Παρ' όλ' αυτά είμαι της άποψης ότι ακόμα και μια κακή αναγνωστική εμπειρία είναι μια καλή εμπειρία). Ωστόσο νομίζω ότι το σχόλιο του Πατριάρχη για τον Οιδίποδα Τύραννο είναι ενδεικτικό, αν και όχι για τους λόγους για τους οποίους χρησιμοποίησε το παράδειγμα ο ιστολόγος. Η αξία που έχει δοθεί στο έργο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη νομίζω με την επιρροή (ή και τυραννία) που έχει ασκήσει ο Αριστοτέλης στην Ευρωπαϊκή φιλολογία και το γεγονός ότι εκείνος θεώρησε το έργο υποδειγματικό ως προς την κατασκευή του. Μέρος της σημασίας του οφείλεται και στον Φρόυντ που έχτισε πάνω του έναν από τους μεγαλύτερους μύθους της σύγχρονης αστικής (δυτικής) συνείδησης. Εντούτοις, τα κριτήρια με τα οποία το έργο κρίθηκε τρίτο όταν πρωτοπαίχτηκε στην Αθήνα δεν θα μπορούσαν να είναι φιλολογικά αλλά μόνο θεατρικά και πολιτικά, γιατί ο Οιδίποδας δεν ήταν λογοτεχνία, αλλά θέατρο στο πλαίσιο ενός πολιτικού και θρησκευτικού (και μάλιστα περισσότερο πολιτικού παρά θρησκευτικού) φεστιβάλ. Η ικανότητα των υποκριτών και του χορού αλλά και η σχέση του έργου με τις πολιτικές συναστρίες της στιγμής έπαιζαν μεγάλο ρόλο για το αποτέλεσμα.
Το συμπέρασμα είναι ότι η αξια ενός βιβλίου δεν κρίνεται μόνο από τα προσωπικό αισθητήριο του καθενός αλλά και από την ιστορική και κοινωνική συγκυρία που το πλαισιώνει και το κατά πόσο άλλαξε το ρου της παγκόσμιας λογοτεχνικής παραγωγής. Το "δε μου είπε τίποτα" τελικά δε λέει τίποτα (στο βαθμό που η βιβλιοφιλία δεν περιορίζεται στην αναγνωστική καλοπέραση--αν και αυτή η άποψη σεβαστή είναι. Απλά για μένα είναι σαν να λες "μ' αρέσει να κοιτάζω τους πίνακες αλλά δε θέλω να ξέρω τίποτα άλλο ούτε για τον καλλιτέχνη ούτε για την εποχή του").
Καλημέρα.
α) Μια και το εφερε η κουβέντα: ο Οιδίποδας δεν εχει σχεση με τον Φρόιντ. Το αιμομικτικό επεισόδιο ήταν το τέχνασμά του, θα μπορούσε να εχει βάλει κατι άλλο (το γιατί το διάλεξε εχει σχεση με την εποχή του και το τι συζητούσαν τοτε, και δεν το ξερουμε) Ο Οιδίποδας ειναι το μεγα εργο της ανθρώπινης ε υ θ ύ ν η ς, που εθεσε το (αναπάντητο) ερωτημα: είναι ο "αθώος" ένοχος; και τόλμησε και να το απαντησει: ε ι ν α ι! (Γιατί αν δεν ειναι αυτος, τότε π ο ι ος είναι; και διότι ειναι ουτοπία να αναζητάμε τον ένα επίτηδες ενοχο, παντα θα υπάρχουν κι άλλοι, πάντα θα αναγκάστηκε, παντα τον οδήγησαν στο εγκλημα η αναγκη, οι συνθήκες, τα πάθη, δυναμεις που δεν θα βρούμε ποτέ). και ΟΣΟ ΠΙΟ ΨΗΛΑ στεκεται ο (αθώος) ενοχος, τοσο πιο ένοχος είναι. Το πιο πολιτικό μήνυμα, εργο που συνδεσε μοναδικά την ηθική με την πολιτική (που η συγχρονη σκεψη τις θελει ασυνδετες)Γι αυτο "εβγαλε" τα ματια του, γιατί δεν μπόρεσε να "δει" Επίσης, αν και ειναι ανευ σημασίας, ίσως γι αυτο δεν πηρε το βραβειο: σε κάποιους "την είπε" χοντρά.(βεβαίως στη σφαίρα του υποσυνειδητου η αυτοτύφλωση ερμηνευεται ως αυτοευνουχισμός, αλλά στη σφαίρα του συνειδητού αυτο ειναι άνευ σημασίας. ΟΛΟΙ οι ήρωες των τραγωδιών ειναι ιδανικοί για ψυχανάλυση, τοσο καθαροί και μεγάλοι που είναι)
Επίσης στον Οιδίποδα ενυπάρχει το καταπληκτικό αίνιγμα της Σφίγγας, του οποίου η απάντηση δεν ειναι βέβαια η γνωστή σαχλαμαριτσα με το μπουσούλισμα και τα γηρατιά (Ο Σοφοκλής ως μέγας τεχνίτης, ξ ε ρ ε ι οτι θα σπάσει τη δομή του εργου του αν αρχίσει τέτοιες αναλύσεις-και ΔΕΝ ειναι Ευριπίδης ως προς την καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία εννοώ) Ο άνθρωπος ξεκινάει με τα 4 (Δαρβίνος!), σηκώνεται στα 2 (σηκώθηκε;) και στο τέλος εχει τ ρ ί α, είναι plus ένα μπαστούνι, δηλαδή ένα στοιχείο π ο λ ι τ ι σ μ ο ύ. Ευχομαι να το κρατήοσυμε κάποτε-όχι εμείς προσωπικά, το είδος μας. Να προλάβει
β) Αλλά, για να συνδεσω με το θεμα του ποστ, χλομό το βλέπω (να προλάβουμε να κρατήσουμε μπαστούνι). Εχουμε ξεφύγει τελέιως και η απώλεια σκ..(συγνώμη, χρημάτων) μας έχει τυφλώσει: εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας διαμοιράζει "ΑΡΙΣΟΥΡΓΗΜΑΤΑ" της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Εγώ στη θεση των δημιουργών αυτών (οχι όπως ειμαι που δεν ειμαι τίποα, αλλα΄ήμουνα φίρμα με βραβεία κλπ) θα ντρεπόμουν ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ να πλασάρομαι στην κοινωνία και τους συμπατριώτες μου ως αριστούργημα, αφαιρώντας τους τη δυνατότητα να υψώσουν τα ματια. (ΑΠό τα 4 στα 2)
ΓΙ αυτο αφήστε τις γκρίνιες για τα βατόμουρα. Εχουμε ξεφύγει τελέιως, ΤΙΠΟΤΑ δεν υπάρχει. ο καθείς τις αξίες του και τα ματια του..
Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τη συζήτηση και επιφυλάσσομαι να απονείμω και εγώ "βραβεία", με το ανάλογο δέος και σεβασμό που αρμόζει στους κρινομένους.
Στο μεταξύ θα ήθελα να με δια-φωτίσετε και να βοηθήσετε να λυθεί μια απορία που μου γεννήθηκε με αφορμή το σχόλιο του Μανώλη.
Εάν είναι πέντε τα καταξιωμένα αντικειμενικά έργα της ελληνικής λογοτεχνίας "ολων των εποχών", και αν δύο από αυτά είναι η "Ερόικα" και "Το τρίτο στεφάνι", κατά το Μανώλη,. Ποιά είναι τα άλλα τρία; Να υποθέσω ότι στον κατάλογο περιλαμβάνονται η Ιλιάδα και η Οδύσσεια; Τότε ποιό είναι το το πέμπτο αριστούργημα που μπορεί να σταθεί επάξια πλάι σε αυτά;
Το να πηγαίνει κανείς κόντρα στο ρεύμα -ως "ρεύμα" εδώ φαντάζομαι νοείται η αξιολόγηση που δεν υπακούει στο δόγμα "πέρασα καλά"- δεν είναι απαραιτήτως κάτι θετικό. Κάπως έτσι οδηγηθήκαμε στον γνωστό κυρίαρχο πολιτισμικό πολτό (όπου όλα μπερδεύονται γλυκά).
Υποθέτω ότι με παρόμοια μέτρα σταθμίστηκε και η σημερινη αναγνωστική απήχηση της ¨¨Μαντάμ Μποβαρύ¨¨ και βρέθηκε μειωμένη!!!!!
Πατριάρχη άσχετο: εδω και αρκετό καιρό σπάω το κεφάλι μου ΑΠΟ ΠΟΥ μπαίνουν στο ΠΑΛΙΟ μου PDF της Μελάνης, που εχω σβήσει από το μπλογκ μου. (Ομως μου βγάινει κάθε τοσο στα statistics). Μόλις ανακάλυψα οτι μπορέι να μπαίνουν από σένα: εχεις κομβο στο ποστ που κάνεις κριτική στη Μελάνη. Αν δεν βαριέσαι πολύ, σβήστον και βάλε απλώς εναν κόμβο προς το μπλογκ μου (το πιο απλό) ή (πάλι)αν δεν βαριέσαι κόμβο προς τη σελίδα μου "βιβλιοθήκη PDF" (όπου εχω το μυθιστόρημα σε νεα εκδοχή, σπασμένο στα δύο)
Και η Ερόικα για σένα ειναι ο "Μπέκαμ" της ελληνικής λογοτεχνίας; Κρατιέμαι να μη διοσλισθήσω στο ποια είναι η Βικτόρια.
Ελένη, μιλάμε για νεελληνική λογοτεχνία και κατά την ταπεινή μου γνώμη τα αλλα τρια ειναι η "Φόνισσα" του Παπαδιαμάντη, το "Κιβώτιο" του Αλεξάνδρου και η "Τριλογία" του Τσίρκα.
Μανόλη και ΑΛίκη,
δεν απαντάτε. Δεν μου λύνετε, για να είμαι πιο σαφής, την απορία αν επιτρέπεται κανείς να αμφισβητεί καταξιωμένα έργα (όχι από πείσμονα αντίδραση στην Παράδοση, Αλίκη) αλλά επειδή τα θεωρεί υπερ-εκτιμημένα. Δεχόμαστε έναν πάγιο Κανόνα ή τον συζητάμε κριτικά;
Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τη συζήτηση.
Πατριάρχης Φώτιος
ΔΕΝ μπάινουν από σένα: το κείμενο από το δικό σου κόμβο είναι ΑΚΟΜΑ πιο παλιό από αυτο που μου δειχνουν τα statistics μου
οχι μονο επιτρέπεται, αλλά αυτο ειναι δειγμα οτι η ζωή κυλάει και αλλά ζει. Οχι μονο οι αντιληψεις περιλογοτεχνίας, αλλά η ιδια η ζωή και ο,τι "διάβασε" σε αυτην το καταξιωμένο εργο ειναι πια ξεπερασμένο. Δεν χανει την αξια του, αλλά δεν μπορεί να εχει την ιδια.
Ευχαριστώ το Μανώλη για τη διευκρίνηση..Παρενόησα, νόμισα πως μιλούσε για την ελληνική λογοτεχνία από καταβολής της...
Παρότι το ερώτημα έχει ήδη απαντηθεί, το κάνω πιο λιανά: Ασφαλώς και επιτρέπεταιη κριτική αμφισβήτηση καταξιωμένων βιβλίων. Άλλωστε τα πάντα επιτρέπονται,σε ελεύθερη χώρα ζούμε, ευτυχώς.
Όμως, ο "στιγματισμός" τους -για να χρησιμοποιήσω αυτολεξεί την παρότρυνση του ιστολόγου- και η απονομή του βραβείου της μπούρδας, βάσει κριτηρίων του "ό,τι να 'ναι" (των οποίων η ουσία συνοψίζεται σε κάτι του τύπου: "δεν ξέρω, δεν μου 'κατσε καλά αυτό το μυθιστόρημα, σιγά το πράμα") χαρακτηρίζει τον κρίνοντα και όχι το κρινόμενο βιβλίο. Εξ ου και οι αντιδράσεις. Για να είναι κανείς αιρετικός -όπως πιστεύω φαντασιώνεται ο ιστολόγος- θα πρέπει πριν απ' όλα να είναι σοβαρός και το κατά δύναμιν τεκμηριωμένος και κυρίως να έχει επίγνωση των προσωπικών του ορίων, όταν καταπάνεται με εγχειρήματα του επιπέδου π.χ. στιγματισμού της συγγραφιικής αξίας του Φλωμπέρ.
Νομίζω ότι η ιδέα ότι ένα βιβλίο δεν είναι καλό δεν ισχύει. Όλα τα βιβλία είναι καλά, ακόμα και τα κακογραμμένα αν καταφέρουν να απομακρύνουν ένα άνθρωπο από την τηλεόραση, την αποχαύνωση και τις μπούρδες που μας προσφέρουν τα άλλα μέσα, συμπεριλαμβανομένου του ιντερνετ φυσικά, και τον στείλουν στις σελίδες ενός βιβλίου.
Απ'την άλλη νομίζω ότι τα χρυσά βατόμουρα όπως και τα αντίστοιχα Μπουκερ, Νόμπελ κ.ο.κ. εκφράζουν πιο πολύ απόψεις και γούστα αναγνωστών και λιγότερο την πραγματική αξία του βιβλίου. Παραδείγματος χάριν διάβασα το On the road και το θεώρησα κακό μόνο και μόνο γιατί δε μου άρεσε - όχι γιατί δεν αξίζει πραγματικά. Για κάποιους είναι το καλύτερο που έχουν διαβάσει. Άρα κάτι έχει που εγώ δεν έχω δει ή απλά τα γούστα μου κλίνουν προς άλλη κατεύθυνση.
Γι'αυτού τους λόγους δε θα ψηφίσω στην ψηφορορία. Αν και σαν ιδέα μου φαίνεται ενδιαφέρουσα, γι'αυτό άλλωστε αφήνω κι αυτό το τεράστιο σχόλιο :)
DaisyCrazy,μου κάνει εντύπωση η άποψή σου ότι όλα τα βιβλία είναι καλά,απλώς και μόνο επειδή είναι βιβλία.Νομίζω πως αυτή η ιεροποίηση του βιβλίου τείνει να γίνει φετιχισμός,λες και μιλάμε για εξ ορισμού αγαθά αντικείμενα,τα οποία ανυψώνουμε με την ίδια στερεότυπη προκατάληψη που μας ωθεί να δαιμονοποιούμε την τηλεόραση εν συνόλω.Το κάθε βιβλίο έχει περιεχόμενο,συνεπώς το να υποστηρίζεις ότι όλα τα βιβλία αξίζουν είναι σαν να κατηγορείς αντιστοίχως μια συσκευή τηλεόρασης,αδιαφορώντας για το πρόγραμμα του κάθε καναλιού.Κακό βιβλίο ασφαλώς και υπάρχει και είναι αυτό που αναπαράγει κοινωνικά στερεότυπα,συντηρεί καταναλωτικές επιθυμίες,αδρανοποιεί την κριτική σκέψη και αποβλακώνει τον αναγνώστη του,ακριβώς όπως και ένα κακό τηλεοπτικό σήριαλ τον θεατή του.Όσο για ο ίντερνετ,εκεί κι αν υπάρχουν "κακά",μα και ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ πράγματα...
Συμφωνώ απολύτως με την Αλίκη. "Χύστε ελεύθερα χολή" δεν είναι παρότρυνση ανθρώπου που ασχολείται σοβαρά με τη λογοτεχνία. Όλα είναι στον τρόπο. Ακόμα και η πιο αυστηρή κριτική σε ένα σοβαρό ιστολογίο δεν πρέπει να συνδέεται αισθητικά (αλλα και ουσιαστικά κυριως) με ορούς «βατόμουρων» και «χολής». Αυτά αφορούν δολώματα για επισκεψιμότητα, ειναι εφήμερα και πρώτου επιπέδου. Δωστε λοιπον βατόμουρα στον Φλωμπέρ και τον Κοσμά Πολίτη.
daisycrazy είναι δηλαδή προτιμότερο να διαβάσω μέτρια/κακή λογοτεχνία ή άλλες ηλιθιότητες τυπωμένες σε χαρτί(π.χ. λιακό) από το να δω μια καλή ταινία,ένα καλό ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση κ.ο.κ.;
όσο για το "χύστε χολή" νομίζω ότι το να το εκλαμβάνουμε με την αυστηρή έννοια της φράσης δείχνει έλλειψη χιούμορ...
τέλος για το κατά πόσο επιτρέπεται η κριτική,ας θυμηθούμε τα "καρφώματα" των λογοτεχνών μεταξύ τους(όχι για προσωπικά,αλλά για λογοτεχνικά θέματα φυσικά)
Σιγά το χιούμορ!
Αλίκη,
εξακολουθείς να μην απαντάς επί της ουσίας.
1. Το “επιτρέπεται να κρίνει και να αμφισβητεί κανείς, επειδή όλα επιτρέπονται” είναι μια μεταμοντέρνα κοινοτοπία που δεν λέει τίποτα επί του προκειμένου. Το ερώτημα “μπορώ να κρίνω ένα καταξιωμένο έργο;” έχει να κάνει με μια άγραφη αναγνωστική δεοντολογία. Αυτή αναζητώ.
2. Το έργο του Φλωμπέρ ή του Ταχτσή ή του οποιουδήποτε είναι “μπούρδα” ή είναι ανάξιο “επειδή δεν έκατσε” δεν είναι δικά-μου λόγια.
3. Το να θεωρείς επιτρεπτό ο αναγνώστης να μπορεί να στέκεται κριτικά απέναντι σε ένα έργο, αλλά ποιος είναι αυτός που θα κρίνει τον Φλωμπέρ είναι μια σολιψιστική αντιμετώπιση του θέματος, αφού στην ουσία λες: υπάρχουν έργα μεγάλα, διαχρονικά καλά, απόλυτα αξιόλογα, τα οποία δεν έχει ο αναγνώστης την ελευθερία να κρίνει. Υπάρχει δηλαδή μια “Λίστα καταξιωμένων” (κατ’ αναλογία με τη “Λίστα των απαγορευμένων” των ολοκληρωτικών καθεστώτων) που πρέπει να μείνει στο απυρόβλητο και οι αναγνώστες των γενεών να την σέβονται (φυσικά ισχύει αυτό) αλλά και να την κρατούν άμωμη και ατόφια εις το διηνεκές.
4. Μπορεί ο Φλωμπέρ, όπως πολλοί πιστεύουν, να είναι κλασικός και μεγάλος και άξιος για τη θέση που έχει στην ιστορία των γραμμάτων κι εγώ να κάνω λάθος! Το γράφω ειλικρινά, χωρίς δόση ειρωνείας. Αυτό όμως το γεγονός δεν μου αφαιρεί το δικαίωμα, το βάσιμο δικαίωμα κάθε αναγνώστη, να αρνούμαι την αξία-του, αν το επιτρέπουν οι συνθήκες να επιχειρηματολογήσω γι’ αυτό και να θεωρώ υπερ-εκτιμημένη τη “Μαντάμ Μποβαρύ”. Δεν πρέπει με άλλα λόγια να είμαι αυθεντία, να έχω κάνει βαριές φιλολογικές σπουδές, να είμαι καθηγητής Πανεπιστημίου ή έγκριτος κριτικός, να έχω εντρυφήσει στη γαλλική ή στην παγκόσμια λογοτεχνία, για να βαραίνει η άποψή-μου και έτσι να είμαι “κάτι” κι εγώ, για να πιάσω στην πέννα-μου τον πολύ …Φλωμπέρ. Αν ήμουν κάτι απ’ όλα αυτά (ή αν είμαι -πού ξέρεις;), δεν θα έλεγες εύκολα “ποιος είσαι εσύ;”.
5. Υπάρχουν συγγραφείς που στην εποχή-τους θεωρούνταν πρώτα ονόματα, ενώ σταδιακά η αίγλη-τους θάμπωσε (λ.χ. ο Μαλακάσης και πολλοί άλλοι). Αυτό απλά σημαίνει ότι δεν πρέπει να μιλάμε απόλυτα ή φανατικά, καθώς οι απόλυτες λίστες είναι πλέον παρωχημένο φρούτο. Συν τοις άλλοις, πλέον ο αναγνώστης δεν θεωρείται από τη θεωρία της λογοτεχνίας ο υποδεέστερος πόλος στη σχέση ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ-ΚΕΙΜΕΝΟ-ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ, αλλά η ερμηνεία και η στάση-του καθορίζει και το νόημα των προηγούμενων δύο αξόνων.
Πατριάρχης Φώτιος
Μανόλη, το "χύστε χολή" ήταν απλώς μια παρότρυνση ελευθερίας. Είμαι πάντα υπέρ του διαλόγου και τόσα χρόνια, Μανόλη, δεν "χύνω χολή" χωρίς επιχειρήματα, αλλά προσπαθώ να μιλήσω με στοιχεία και τεκμηριωμένη γνώμη.
Κλαημερα.
Νομιζω πως γενικα οι άνθρωποι χωρίζονται σε δυο κατηγορίες, αυτούς που "δεν αγγίζουν τα ιερά" σε ΚΑΘΕ τομέα της ζωής και του επιστητού και σε αυτούς που τ "αγγίζουν". Ανήκω στους δευτερους στα πάντα (Προσοχή: είπα "αγγιζω" όχι, "δεν σέβομαι' Ειναι πολυ διαφορετικό, αλλα η πρωτη κατηγορία ανθρωπων ΔΕΝ το καταλαβαίνει. κατα βαθος προκειτια για μάλλον ολοκληρωτική ψυχολογία που ξεκινάει από θρησκευτική αγωγή.
Ο Φλωμπερ από το λιγο που ξερω (ΜΠοβαρι και μιση Αισθηματικη αγωγη) ειναι πραγματι κλασικός, αναλυτής σε βάθος και με λεπτοδουλειά της ψυχολογίας και της ηθικής της αστικής τάξης. Η Μποβαρί είναι κλασική, ειναι η βαθιά ανατροπή της ρομαντικης ερωτευμένης, το ξεγύμνωμα της νευρωσης που υπάρχει από κατω και πράγματι θα πρέπει να ηταν πολυ δυσκολο, ενδιαφέρον και καινοτόμο να αποδώσεις μυθιστορηματικά μεχρι τ άκρα (αυτοκτονία) την ιδεά οτι η ερωτευμε΄νη ειναι στην πραγματικοτητα ερωτευμενη με τον εαυτό της (που προσπαθει να τον "βρει" μεσα σε μια αλλοτριωμένη ζωη0 Αλλα εινι αρκτά ξεπερασμένος, ρπωτον γιατι από τοτε υπήρξαν πολλοί ανλυτες της αστικής ψυχολογίας ε ολες τις λογτεχνιες (εθνικά μιλάω), δευτερον γιατί η ματιά είναι καθαρά αντιρκή 9δυστυχώς, και παρόιτ προσπάθησε να το αποφύγει) και τριτον και σπουδιαότερον και πιο αντικειμενικό, γιατι γραφει σε μια εποχή που η Εμμα, η αστη΄Εμμα, δεν θα μπορούσε να ειναι τιποτε άλλο: οι γυναικες δεν έιαρναν μερος στον επαγγελματικό στιβο. Αυτο αλλάζει ολόκληρη τη συνειδηση και την έχει αλλάξει για πάντα 9άλλο αν τα ροζ μυθιστορηματα μοσχοπουλάνε, α΄λλωστε γι αυτο ειναι ροζ ενω η Εμμα δεν ειναι)
Ο αναγνωστης, αχχχχχ! ΠΟΙΟΣ αναγνώστης; προσωπικά εκτιμώ δυο ειδών αναγνώστες: τους διανοούμενους και το αμαθες αλλά καλοπροαίρετο κοινό, τους πολύ νέους και τη λαϊκή ταξη.(Ακούγεται λαΙκίστικο αλλα΄το εννοώ: υπάρχει μια εμφυτη ικανοτητα στον ευφυη αμαθη, να αναγνωριζει το αξιόλογο, αυτο που "κάτι του δίνει") Οι μικροαστοί δεν ειναι κοινό: ψάχνουν μονο τον καθρέφτη του εαυτού τους. Ειναι απολιφάδια της Εμμας.
Για το "καθαρά αντρική" δεν ειμαι σιγουρη. θα πρεπει να το διαβασω τωρα και δεν μπορω. Διαγραψτε το (νοερά!
Μπαίνω στον πειρασμό να συνεχίσω τη συζήτηση μολονότι αυτή τείνει να πάρει τον άχαρο χαρακτήρα προσωπικής διένεξης.
Ο ιστολόγος εξακολουθεί να παραβιάζει ανοικτές θύρες. Κανένας δεν του αμφισβήτησε το δικαίωμα του να κρίνει καταξιωμένα βιβλία. Οι δικές μου αντιρρήσεις δεν αναφέρονται στο "τι" και στο "ποιός", αλλά στο "πώς".
Τα μυθιστορήματα, όπως και όλα τα έργα τέχνης, κρίνονται
και θα κρίνονται εις το διηνεκές. Υπάρχουν άλλωστε -και- γι' αυτό. Όμως ορισμένα από αυτά έχουν θεωρηθεί κλασικά -δηλαδή διαχρονικά πολύ σημαντικά, ως προς την "εξερεύνηση της ανθρώπινης ύπαρξης", για να χρησιμοποιήσω τα λόγια του Κούντερα. Μεταξύ αυτών και η "Μαντάμ Μποβαρύ" του Φλωμπέρ, που τα κατάφερε κάπως καλύτερα από τον Μαλακάση!! δεδομένου ότι διαβάζεται, διδάσκεται, σχολιάζεται, αναλύεται, εμπνέει και γενικά θεωρείται σημείο λογοτεχνικής αναφοράς για περίπου ενάμισυ αιώνα,τώρα. Επομένως, ο "στιγματιγμός" ενός τέτοιου έργου (μαζί με την ανεκδιήγητη απονομή του Χρυσού Βατόμουρου!)απαιτεί την εισφορά από μέρους του στιγματίζοντα κάποιας -έστω στοιχειωδώς αιτιολογημένης- κριτικής θεώρησης και σκέψης, αντίθετης προς την κρατούσα, η οποία θα επιχειρούσε να δικαιώσει το εγχείρημα. Το: "δεν ξέρω, δεν μου άρεσε, στην εποχή μας αυτά έχουν ξεπεραστεί" δεν είναι αρκετό καιδείχνει έλλειψη
σοβαρότητας και επίγνωσης της σημασίας των πραγμάτων -δενείναι προς θάνατον, ο καθένας δικαιούται να επιχειρεί στο ιστολόγιο του ο,τιδήποτε του κάνει κέφι.
Σε ό,τι αφορά το σύγχρονο ρόλο του αναγνώστη πάντως, η μεταμοντέρνα αποδομησιακής προέλευσης αντίληψη που αρνείται στον συγγραφέα την αυθεντία του φορέα ενός νοήματος του έργου του, θεωρώντας τον απλώς "γραφέα", έχει μάλλον υποχωρήσει (αφού κόντεψε να διαλύσει κυριολεκτικά "τις σπουδες του ανθρώπου", κυρίως στις ΗΠΑ, όπου την πήραν πολύ στα σοβαρά).
Έχει, άλλωστε, υποστεί δριμύτατη κριτική από αμετανόητους οπαδούς του "νοήματος" (βλ. G. Steiner, R. Wolin, A. Kernan και πολλούς άλλους).
Μπαίνω λοιπόν στον πειρασμό να δώσω και εγώ ένα χρυσό βατόμουρο.
"Το μουσείο της αθωότητας" του Ορχάν Παμούκ.
Το βρήκα ασύμμετρο. Ιδίως το πρώτο μέρος σε σύγκριση με το δεύτερο. Η ομφαλοσκόπηση του ήρωα τραβά σε απίστευτο μάκρος. Η περιγραφή του αρρωστημένου πάθους του ήρωα θα μπορουσε να είχε εξαντληθεί σε λιγότερος σελίδες.
Μπαίνω και εγώ στη συζήτηση, αν και οι λογοτεχνικές μου γνώσεις είναι μάλλον πενιχρές.
Κατ' αρχάς, υπάρχουν περισσότερα κριτήρια, βάσει των οποίων κρίνεται ένα βιβλίο, όπως η δομή του, οι χαρακτήρες του, η πρωτοτυπία του, το πως κυλάει κ.λπ. και σίγουρα δεν παίζει ρόλο η απήχηση, που μπορεί να είχε στην εποχή του. Ο Αχιλλέας Παράσχος έκανε πάταγο στην εποχή του αλλά σήμερα πρέπει να τον αναζητήσει κανείς σε κάποια εγκυκλοπαίδεια, για να τον θυμηθεί. Όλα τα παραπάνω στοιχεία κρίνονται και αξιολογούνται διαχρονικά και με αυτά κατατάσσεται ένα βιβλίο στα λεγόμενα κλασσικά.
Σίγουρα, πάντως, δεν αρκεί το προσωπικό γούστο, για να κριθεί ένα βιβλίο αλλά παραμένει ένα σεβαστό κριτήριο.
Τέλος πάντων, για να μην τα πολυλογώ, οι δικές μου ψήφοι :
.- "ΔΕΚΑΞΙ", του Αύγουστου Κορτώ. Το παιδί έχει τρομερό ταλέντο αλλά εδώ βρίσκεται σε σύγχυση. Οι ήρωες μιλάνε, όπως οι σύγχρονοι άνθρωποι (αναφερόμαστε στην Ε.Σ.Σ.Δ. των αρχών του '50), η ιστορία έχει τρομερές απιθανότητες, τα κεφάλαια δεν συνδέονται μεταξύ τους και ο μακροπερίοδος λόγος κουράζει αφόρητα.
.- "Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΠΕΘΑΝΕ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ", του Μάνου ελευθερίου. Μαζί της πέθανα και εγώ να τελειώσω το εν λόγω βιβλίο. Ο συγγραφέας συγκέντρωσε πλήθος πληροφοριών για τη ζωή και το θάνατο της ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη αλλά αυτό το πλήθος πέφτει σαν μπετόν αρμέ στο στομάχι χωρίς δομή και με ορισμένα ενδιάμεσα διαστήματα, όπου κάποιος (ο κεντρικός ήρωας; Ο συνομιλητής του;) μονολογεί βαρετά. Επίσης, ο κεντρικός ήρως δεν πείθει.
.- "ΤΟ ΑΥΤΟΜΑΤΟ" ενός λατινόφωνου συγγραφέα, του οποίου το όνομα δεν συγκράτησα, διότι δεν άντεξα στο παραλήρημα του ενός ήρωα, όπου μέχρι την 100η σελίδα η πλοκή του έργου δεν έχει, ακόμα, αποσαφηνιστεί.
.- "ΕΝΑΣ ΤΣΕΤΣΕΝΟΣ ΣΚΥΛΟΣ ΣΤΗ ΜΑΣΣΑΛΙΑ", του Ζαν Κλωντ Ιζζό. Ακόμα προσπαθώ να καταλάβω, τι της βρήκαν πολλοί βιβλιοκριτικοί. Εγώ διάβασα ένα βιβλίο κουραστικό, με ήρωες υστερικούς, που βάζουν κάτω το κεφάλι και όποιον πάρει ο Χάρος, όπου τα περισσότερα περιστατικά μοιάζουν να έχουν συρραφεί εκ των υστέρων, μήπως και φτιαχτεί ένα μυθιστόρημα. Δεν πέτυχε η συρραφή, όμως.
Και το μεγάλο βραβείο πάει στο :
.- "Ο ΑΛΧΗΜΙΣΤΗΣ", του Πάολο Κοέλιο! Δεν έχω να προσθέσω κάτι, η Πελλεγκρίνα τα είπε όλα.
Αλίκη,
φαίνεται ότι έχεις άποψη και ολοκληρωμένη θέση. Αλλά συνεχίζεις να μιλάς υποτιμητικά, αφού αναφέρεσαι σε μένα σε τρίτο πρόσωπο, ενώ είσαι μέσα στο ιστολόγιό-μου!
Κι από την άλλη, μέχρι το τελευταίο σχόλιό-σου δεν είχες πει τίποτα από όλα αυτά, δεν είχες αναφερθεί καθόλου στο ΠΩΣ, αλλά τώρα κάνεις έναν απότομο ελιγμό για να καταλήξεις εκεί. Ως τώρα επέμεινες σε μια στάση που συνοψίζεται στο «Ποιος είσαι εσύ που θα κρίνεις τον Φλωμπέρ ή τον ταχτσή;» και ΠΟΤΕ δεν ρώτησες γιατί πιστεύω ό,τι πιστεύω. Ποτέ δεν ζήτησες επιχειρήματα, ενώ τώρα μετατοπίζεις τον λόγο-σου, σαν να έφτασες σε αδιέξοδο. Φυσικά, μετράει το πώς, αλλά περίμενες σε μια ψηφοφορία αναλυτικότερες εξηγήσεις; Αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί. Γιατί δεν τις ζήτησες από τόσους άλλους που μίλησαν για άλλα βιβλία; Αυτά που γράφεις για τον αναγνώστη με τροφοδοτούν με σκέψεις, αλλά, ακόμα κι αν ισχύουν όσα λες για τις σύγχρονες τάσεις, καλό είναι να μην θεωρείς δεδομένη την αυθεντία του δημιουργού και, κυρίως, σίγουρη τη διαχρονικότητα του έργου.
Πατριάρχης Φώτιος
Ο Τσετσένος σκύλος στη Μασσαλία δεν είναι βιβλίο του Ιζζό: http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showbook&bookid=155501 - φαντάζομαι ότι ο Περιούσιος μπερδεύτηκε εξαιτίας της Μασσαλίας.
ΈΧετε δίκιο , Ανώνυμε, ο συγγραφέας ονομάζεται Μεζονέβ. Ευχαριστώ για τη διόρθωση!
Αγαπητέ Πατριάρχα, παραδέξου το. Έκανες γκάφα με τα Χρυσά Βατόμουρα και διπλή γκάφα με μερικές απ' τις επιλογές σου. Μαζεψέ τα! Δεν πειράζει, κανείς δεν είναι τέλειος.
Μόλις σήμερα διάβασα τη συζήτηση. Πρόκειται μάλλον περί παρεξήγησης. Και τα όσα λέει η Αλίκη στο τελευταίο της κείμενο περί αναγνώστη είναι κάπως έτσι, αλλά το θέμα δεν είναι μόνον ο αναγνώστης αλλά και η ιστορικότητα του έργου : το πώς διαβάζεται σε κάθε εποχή. Η Μαντάμ Μποβαρύ διαβάστηκε όταν εκδόθηκε έτσι όπως και σήμερα;Με τον ίδιο τρόπο στη Γαλλία και την Ελλάδα;Εξάλλου ως ένα βαθμό, μιας και η λογοτεχνία είναι θεσμός, λογοτεχνία είναι αυτό που η κάθε εποχή θεσπίζει ως λογοτεχνία. Και ένα έργο υπάρχει ως κείμενο και μέσα από την ιστορικότητα των αναγνώσεών του. Τέλος, όσοι μάχονται υπέρ κανόνων και κανονακίων, ας αναλογιστούν ότι όσα χρυσά βατόμουρα κι αν πάρει ένα έργο η συνέχεια της ανάγνωσής του μετά παρέλευση τόσων ετών συνιστά αξία. Αυτά βιαστικά...Απλώς ερωτώ για κείνο το παλιότερο "σημαίνει πολλά για το πώς αντιλαμβάνεται τη λογοτεχνία"...Ας πάρουμε μια ιδέα για κάτι από τα πολλά.
Post a Comment