Ελευθερία Κυρίμη, “Η θάλασσα στο χιόνι”

Τι απέγιναν οι φιμωμένοι σλαβόφωνοι κάτοικοι της Φλώρινας; Μπορεί η νέα τάση της ιστοριογραφίας, που ονομάζεται “Προφορική Ιστορία”, να διεισδύσει στη σιωπή τους και να βγάλει λαβράκια; Και πώς θα αντιδράσει η τοπική κοινωνία σε όποιον σκαλίσει την αλήθεια;

Ελευθερία Κυρίμη “Η θάλασσα στο χιόνι” εκδόσεις Μεταίχμιο  2019

Η συμφωνία των Πρεσπών κάνει επίκαιρη τη σχέση μας με τους Βορειομακεδόνες και τη σλαβική τους συνείδηση.

> Η Ελευθερία Κυρίμη γεννήθηκε το 1968. Μεγάλωσε στον Πειραιά όπου ζει και εργάζεται μέχρι σήμερα. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο ΕΚΠΑ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Η θάλασσα στο χιόνι είναι το πρώτο βιβλίο της.

Η τόλμη του βιβλίου και της συγγραφέως είναι μεγάλη. Και μόνο γι’ αυτό, και μόνο γιατί σόκαρε με την αλήθεια των εστιάσεών του, το βιβλίο αξίζει να διαβαστεί.

Η αφηγήτρια, η Γιώτα Κουράκου, αναλαμβάνει τα καθήκοντά της σε ένα Επαγγελματικό Λύκειο του νομού Φλωρίνης. Αναγκάζεται έτσι να αφήσει πίσω την οικογένειά της, να βρεθεί στο κρύο και αφιλόξενο τοπίο της ελληνοβορειομακεδονικής μεθορίου, να αντιπαλέψει στο δύσκολο περιβάλλον ενός τέτοιου λυκείου. Κι εκεί αποφασίζει να δώσει νόημα στη δική της ζωή, αλλά και να παρακινήσει τους μαθητές της να ασχοληθούν με ζεστά με την Ιστορία. Ιδρύει λοιπόν έναν Όμιλο Προφορικής Ιστορίας, μια μόδα των τελευταίων ετών, η οποία επικεντρώνεται σε απλούς αφανείς ανθρώπους που έζησαν την Ιστορία στην καθημερινότητά τους και τώρα μαγνητοφωνείται η φωνή της μαρτυρίας τους. Οι περισσότερες, αν όχι όλες, αφορούν τη δίωξη των σλαβόφωνων πληθυσμών της περιοχής, οι οποίοι και λόγω σύνδεσής τους με τον κομουνισμό, είχαν μπει στην μπούκα των αρχών.

Η τόλμη της συγγραφέως έγκειται στο ότι καταπιάνεται με τη γλωσσική μειονότητα των σλαβόφωνων και τις διώξεις που υπέστησαν. Οι μαρτυρίες τους, που εντίθενται ενδιάμεσα στη βασική αφήγηση, προσπαθούν να αποδώσουν τη φωνή των ανθρώπων αυτών, ηλικιωμένων και σχετικά αγράμματων (βέβαια μοιάζουν μεταξύ τους, ενώ θα έπρεπε να διατηρούν το αυτόνομο ύφος τους). Το θέμα είναι επίκαιρο και καυτό, γεγονός που κάνει το βιβλίο να αποκτά δυναμική.

Κι ενώ το θέμα του βιβλίου είναι πολύ hot, η δομή του κάνει κοιλιά, καθώς δεν οδηγεί σε κορύφωση. Η εκδήλωση της καθηγήτριας και των παιδιών της ματαιώνεται βίαια… Αλλά αυτό το κομβικό σημείο δεν οδηγεί στο ζενίθ μιας σύγκρουσης, αλλά άνευρα καταλήγει σε μια ηττημένη λύση. Τα προβλήματα αυτά τελικά βάζουν μικρότερο βαθμό απ’ ό,τι θα μπορούσε η φιλόδοξη προσπάθεια.

Πάπισσα Ιωάννα