Βίκυ Τσελεπίδου, “Φιλελλήνων”

Φιλελλήνων: δρόμος ή όσοι αγαπούν την Ελλάδα; Και ποια τα όρια μεταξύ ελληνικών ηθών και ξενόφερτων νοοτροπιών, ή τι μπορεί να αλλάξει σε μια μικροαστική ζωή από μια (μικρή) παρασπονδία;

Βίκυ Τσελεπίδου “Φιλελλήνων” εκδόσεις Νεφέλη -2018

Χαρά στον Έλληνα που ελληνοξεχνά …και στην Αθήνα μέσα ζει στη ξενιτιά (Μανώλης Ρασούλης – Βάσω Αλαγιάννη):

Το “Ελενίτ” της Βίκυς Τσελεπίδου μάς είχε αφήσει διττά αισθήματα. Επομένως, τώρα ξαναπιάνουμε το μικρό της βιβλιαράκι να δούμε…

Αχ Ελλάδα σ’ αγαπώ και βαθιά σ’ ευχαριστώ, γιατί μ’ έμαθες και ξέρω

ν’ ανασαίνω όπου βρεθώ, να πεθαίνω όπου πατώ και να μη σε υποφέρω (Μανώλης Ρασούλης – Βάσω Αλαγιάννη):

Ξεκινάμε τη συζήτηση με σιωπές. Το κείμενο αναφέρεται στον Ζαφείρη ο οποίος μεσήλικας αλλά ακμαίος φροντίζει τις γηραιότερες γειτόνισσές του, στη Φιλελλήνων. Ποια Φιλελλήνων; Στην Αθήνα. Μάλλον όχι. Ίσως στην Καβάλα, τη γενέτειρα της συγγραφέως. Never mind. Φροντίζει λοιπόν τη Δόμνα και τη Φωτούλα, καθεμιά από τις οποίες έχει τις ανάγκες της, τους καημούς της, τα πληγωμένα αισθήματα από την οικονομική κρίση που έπληξε την τσέπη τους. Κι ο πρόθυμος Ζαφείρης είναι ο καλός Χριστιανός που μεριμνά ανιδιοτελώς γι’ αυτές. Ώσπου μια μέρα, κάνοντας baby sitting σ’ ένα μωρό της πολυκατοικίας, χάνει τον έλεγχο… No spoiling…

Η νουβέλα της Τσελεπίδου μυρίζει παλιομοδίτικα δεδομένα και εκτός εποχής μοτίβα. Ο φαντάρος που κάνει καμάκι σε μια ξανθιά κουκλάρα, η αντιπαροχή και η εξασφάλιση μέσω ενός σπιτιού, η πώληση ενός διαμερίσματος για να στεγάσει ο πατέρας την κόρη του που παντρεύτηκε… Όλα αυτά σε προδιαθέτουν για άλλη εποχή κι όχι για τον 21ο αιώνα. Θυμίζει Κουμανταρέα και μικροαστισμό πολλών δεκαετιών πίσω. Κι αυτό δημιουργεί αναγνωστικά ανακλαστικά που σε ωθούν να κλείσεις το βιβλίο νωρίς.

Τα μείον αυτά εξισορροπούνται σε βαθμό να πεις μήπως τελικά η νουβελογράφος καταφέρνει να γυρίσει τις εντυπώσεις όταν αφηγείται τη σκηνή στο σπίτι του μωρού. Σταδιακή εξέλιξη, τεχνικές ήπιου θρίλερ, σταδιακή κορύφωση, καθώς περιμένεις το αναπόφευκτο, που δεν ξέρεις τι είναι αλλά περιμένεις κάτι συνταρακτικό. Φοβάσαι τι θα γίνει στο βρέφος, αλλά ταυτόχρονα είσαι στο πόδι για μια εξέλιξη που θα εκτοξεύσει την ιστορία. Όχι με μια θριλερική αιματοχυσία αλλά με μια εξέλιξη που θα αλώσει το επίπεδο ύφος και το παρωχημένο σκεπτικό. Κι όντως έρχεται, αλλά δεν οδηγεί την υπόθεση σε μια κορύφωση αλλά την προσγειώνει με τον τρόπο που η συγγραφέας το χειρίζεται…

Κι έπειτα έρχεται ο προβληματισμός που άλλους τους κάνει να λένε τι αποσπασματικότητα και ποια σχέση έχουν μεταξύ τους τα ετερόκλιτα στοιχεία κι άλλους να αναζητούν τη συνοχή τους. Μικρές βιογραφίες του Νέρωνα, του Percy Shelley, του Χατζή Χαλίλ Εφέντη, του Godard, και μια ανακοίνωση του Αμβρόσιου Καλαβρύτων. Το πρώτο και το τελευταίο κείμενο μιλάνε για ομοφυλόφιλους και γενετήσια πάθη, τα άλλα; Εκεί πέφτει η ιδέα ότι ο τίτλος και ο δρόμος δεν είναι τυχαία. Η σχέση Ελλάδας και Ευρώπης, τι (οικονομικό) χρωστάμε εμείς και τι (πολιτισμικό) χρωστάνε αυτοί, ποια ήθη δικά μας και ποια δικά τους πλύθηκαν μαζί κι έχουν αλληλοεπιδράσει, πώς το παραδοσιακό, το χριστιανικό και το φιλάνθρωπο φλερτάρει με το έκφυλο… Δεν ξέρω.

Η πιο γλυκιά πατρίδα είναι η καρδιά, Οδυσσέα γύρνα κοντά μου, που τ’ άγια χώματα της πόνος και χαρά (Μανώλης Ρασούλης – Βάσω Αλαγιάννη):

Τελικά; Ο προβληματισμός, ανάλογος με τα “Τρία ελληνικά μονόπρακτα” του Βαλτινού, δεν μπορεί να πέσει κάτω. Δεν μπορεί να είναι άσχετα μεταξύ τους τα κομμάτια του παζλ που δεν ολοκληρώνεται. Ο αναγνώστης πρέπει να δραστηριοποιηθεί, αλλά πάλι βγαίνει νόημα;

> Η Βίκυ Τσελεπίδου γεννήθηκε το 1975. Σπούδασε Νομικά, Επικοινωνία και Δημιουργική Γραφή. Κυκλοφορούν τα βιβλία της Αλεπού, αλεπού, τι ώρα είναι; (μυθιστόρημα, Νεφέλη 2017), το οποίο έλαβε το Βραβείο Μυθιστορήματος της Ακαδημίας Αθηνών, και Ελενίτ (διηγήματα, Νεφέλη 2014).

Πάπισσα Ιωάννα