Bogdan Teodorescu, “Το Στιλέτο”

Ρουμανία: οι επιθέσεις εναντίον των Ρομά κάνουν την υπόθεση να περάσει από το αστυνομικό μυστήριο στο πολιτικομιντιακό πεδίο. Κυβερνητικοί και αντικυβερνητικοί, ρατσιστές και αλληλέγγυοι, υπόκοσμος και δικαιώματα αναμιγνύονται σε ένα blender που ξεφεύγει πολύ από τα όρια του μυθιστορήματος.

Bogdan Teodorescu “Spada” 2009 “Το Στιλέτο” μετ. Μ. Μητσός εκδόσεις Πόλις -2018

Όλη η ζωή του ένας παραπονιάρης μύθος τυλιγμένος / στου νου του την ανέμη και στου ονείρου την απόχη / κι αυτός στ’ άλογο με τα όπλα του στο στήθος φορτωμένος / περνάει κι όλοι γιουχάρουν "Δον Κιχώτη" (Sadahzinia):

Αυτή η γνωστή άγνωστη χώρα των Βαλκανίων μοιάζει με μας αλλά ταυτόχρονα διαφέρει κιόλας.

Αυτό ζητάει η καρδιά του ν’ αλαφρώσει. / Να φέρει ανάσκελα το κόσμο από τη βάση (Sadahzinia):

Το ξεχωριστό που κάνει αμέσως εντύπωση είναι πόσο ίδια είναι η πολιτική και η κοινωνία της Ρουμανίας μ’ αυτήν της Ελλάδας, ίσως απρόσμενα ίδια. Στο μυθιστόρημα του Ρουμάνου συγγραφέα διαβάζουμε φράσεις όπως “πυλώνας σταθερότητας” “αγωγός φυσικού αερίου από τη Ρωσία” “ηγετική δύναμη” και πολιτικές πράξεις όπως έλεγχος των ΜΜΕ ή απειλή όσων δεν συμμορφώνονται, διαπλοκή, πολιτικό κόστος, ωρυόμενη αντιπολίτευση, δικαιώματα στις μειονότητες, πίεση της κοινής γνώμης κ.ο.κ.

Επομένως, αν το αστυνομικό αυτό μυθιστόρημα έχει να επιδείξει κάτι διαφορετικό απ’ τα άλλα, αυτό μπορεί να είναι μια τεθλασμένη ανάλυση της κοινωνίας τόσο της άλλης βαλκάνιας χώρας όσο και της δικής μας. Η αρχή γίνεται με τη δολοφονία ενός Τσιγγάνου του υποκόσμου και η σειρά των δολοφονιών σωριάζει πτώματα ανθρώπων με τα ίδια χαρακτηριστικά, Τσιγγάνων με παράνομη δραστηριότητα. Όλοι παίρνουν θέση σ’ αυτό το πρωτοφανές σκηνικό, με πολιτικές και ιδεολογικές πολεμίστρες. Ρατσιστική εκδήλωση, εκκαθάριση ομόφυλων ή άλλου είδους κίνητρο; Και πάνω σ’ αυτά συμπολίτευση και αντιπολίτευση κοντράρονται, οι δημοσιογράφοι επιτίθενται και αποκαλύπτουν ή εικάζουν, ρίχνουν λάδι στη φωτιά ή προπαγανδίζουν…

Η γη το παραμύθι λέει του ταξιδιώτη / (που `χε αγάπη την ωραία, την πριγκιπέσσα την κρυφή τη Δουλτσινέα) (Sadahzinia):

Η Le Monde γράφει ότι δεν πρόκειται για ένα αμιγές αστυνομικό μυθιστόρημα, αλλά ένα πολιτικομιντιακό. Κι έχει απόλυτα δίκιο, αφού δεν εξιστορείται η έρευνα για τη διαλεύκανση των φόνων, αλλά πιο πολύ –έως εντελώς- το πολιτικό παρασκήνιο και η διαπλοκή των μέσων και του Τύπου, που στηριγμένοι πάνω στο κεντρικό θέμα παίζουν παιχνίδια κυβερνητικής και αντικυβερνητικής πολιτικής.

Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα, που το συναντώ και σε άλλα κείμενα αστυνομικοπολιτικής σύζευξης, είναι η απουσία χαρακτήρων, μυθιστορηματικών χαρακτήρων, αφού όλοι είναι ομοιώματα πραγματικών προσώπων ή ανθρώπινων τύπων. Έτσι, αντί να διαβάσουμε μια στιβαρή πλοκή διερεύνησης των δολοφονιών, παρακολουθούμε ένα παζλ δηλώσεων, συζητήσεων, άρθρων, τηλεφωνικών συνδιαλέξεων και εκπομπών που προσεγγίζουν το θέμα υπέρ ή κατά του δολοφόνου, με το κωδικό όνομα Στιλέτο.

Έτσι, το ποιος είναι το Στιλέτο μοιάζει ανούσιο κι όλη η έμφαση ρίχνεται στο πολιτικό κομμάτι, σαν να διαβάζουμε εικονογραφημένο δοκίμιο!

> Ο Μπογκντάν Τεοντορέσκου γεννήθηκε το 1963 στο Βουκουρέστι. Έπειτα από σπουδές μηχανικού, απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα στα ΜΜΕ και, από το 1990, μετά την πτώση του Τσαουσέσκου, άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος. Από το 1997, είναι καθηγητής Πολιτικής Επικοινωνίας στην Εθνική Σχολή Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης. Από το 1996 μέχρι το 1997, διετέλεσε υπηρεσιακός υφυπουργός Τύπου και ΜΜΕ. Έχει δημοσιεύσει δέκα μυθιστορήματα, καθώς επίσης και δοκίμια, ταξιδιωτικά βιβλία και ποιητικές συλλογές.

Πάπισσα Ιωάννα