Ουίλλιαμ Φώκνερ, “Ο αχυρώνας φλέγεται”

Ο μικρός που έρχεται σε σύγκρουση με τον πατέρα του, γιατί ο τελευταίος είναι εκδικητικός προς τρίτους κι αυταρχικός στην οικογένεια. Κι αυτή η σύγκρουση γεννά ενηλικίωση και σκληρές αποφάσεις.

William Faulkner “Barn Burning” 1939 Ουίλλιαμ Φώκνερ “Ο αχυρώνας καίγεται” μετ. Γ. Παλαβός εκδόσεις Κίχλη -2018

Maybe I'm foolish, Maybe I'm blind, Thinking I can see through this:

 Ο Faulkner είναι απ' τους κλασικούς Αμερικανούς πεζογράφους που πήρε μάλιστα και βραβείο Nobel το 1949. Και άλλα βραβεία. Μοντερνιστής που θεωρείται must για όποιον θέλει να παρακολουθεί τη μυθιστορηματική τέχνη στον 20ό αιώνα. Ωστόσο, τα κείμενά του είναι κρυπτικά και δυσνόητα.

Don't ask my opinion, Don't ask me to lie:

“Ο αχυρώνας φλέγεται” είναι ένα διήγημα 50 σελίδων, που δεν τόσο ασαφές, αλλά εύληπτο και συγκεκριμένο. Αμερικάνικος νότος μετά τον Εμφύλιο. Κέντρο ο Abner Snopes, ανάπηρος στο ένα πόδι. Έχει μαζί του τη γυναίκα του, τα τέσσερα παιδιά του (δυο γιους και δυο κόρες) και την αδελφή της γυναίκας του. Κατηγορείται για εμπρησμό του αχυρώνα του γείτονα. Αθωώνεται, αλλά μάλλον την έχει κάνει τη δουλειά. Αναγκάζεται λοιπόν να φύγει και να βρει δουλειά σε ένα μεγάλο μέγαρο, όπου ξανά αναλαμβάνει την καλλιέργεια των χωραφιών.

Η οπτική γωνία που σαρώνει τα πάντα είναι αυτή του Sartoris (Sarty) Snopes, του μικρού του γιου. Βλέπει τη βάναυση συμπεριφορά του πατέρα του, φέρεται άγρια στη γυναίκα του, χρησιμοποιεί βία και στον μικρό γιο του και γενικά δεν κρατά τον θυμό του. Το κάψιμο των αχυρώνων είναι συχνά γι’ αυτόν πράξη εκδίκησης.

Το έργο διαθέτει μια βαθιά δύναμη στη γραφή του. Αργό αλλά εσωτερικό, σαφές αλλά και δουλεμένο σε δεύτερα και τρίτα επίπεδα. Σχετικά ευπρόσληπτο αλλά και πάλι πολύσημο κι ανοικτό. Η αλήθεια είναι ότι ως αναγνώστρια έψαχνα συχνά να βρω τον μίτο, αφού τα δεδομένα παρουσιάζονται ένα ένα και μόνο σταδιακά αποκτάμε μια γενική εικόνα του.

Είναι η σύγκρουση πατέρα γιου μόνο; Είναι ο απόηχος του Εμφύλιου με τις διαφυλετικές έριδες που ακόμα είναι ζεστές; Είναι μια ολόκληρη αμερικανική επικράτεια που ζει με τους περιπλανώμενους ανέστιους του πολέμου; Η πρώτη εκδοχή μού φαίνεται πιο έντονη μέσα στο διήγημα. Ο μικρός Sarty συγκρούεται με τον αυταρχικό πατέρα του και διαφωνεί, καταρχάς σιωπηλά, με την εκδικητική στάση του. Δεν του δίνεται η ευκαιρία να μιλήσει, αλλά όταν ξανασυμβαίνει μια τέτοια συμπεριφορά, ξεσηκώνεται και φεύγει απ' το σπίτι. Το τίμημα της αποκάλυψης είναι η αποκοπή από την ασφάλεια της οικογενειακής εστίας.

I'm only human, That's all it takes, To put the blame on me:

Δεν ξέρω αν αξίζει να δούμε ένα τέτοιο διήγημα σ' ένα αυτοτελές τομίδιο. Όσο κι αν το επίμετρο είναι κατατοπιστικό, δέκα ευρώ και μια ανάγνωση γεμάτη προσδοκίες... πόσο τελικά με ικανοποίησε;

> Ο Γουίλιαμ Φώκνερ γεννήθηκε -ως William Cuthbert Falkner- στο New Albany κοντά στην Οξφόρδη της Πολιτείας του Μισισιπή το 1897. Παρόλο που ο προπάππος του ήταν συνταγματάρχης και σπουδαία φυσιογνωμία του αμερικανικού Νότου, ο Φώκνερ δεν έγινε δεκτός στο στρατό όταν η Αμερική μπήκε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Λίγο αργότερα, κατάφερε να καταταγεί στην καναδική και, στη συνέχεια, στη βρετανική βασιλική αεροπορία, και μετά τον πόλεμο φοίτησε για ένα διάστημα στο Πανεπιστήμιο του Μισισιπή. Εγκατέλειψε τις σπουδές του -ήταν, εξάλλου, μετριότατος φοιτητής- και ασχολήθηκε με δουλειές του ποδαριού, ανάμεσά τους ένα βιβλιοπωλείο στη Νέα Υόρκη και μια μικρή εφημερίδα στη Νέα Ορλεάνη, όπου το 1924 ο φίλος του Φιλ Στόουν φρόντισε να εκδοθεί σε 1.000 αντίτυπα η συλλογή ποιημάτων του "The Marble Faun" ("Ο μαρμάρινος φαύνος"). Στη Νέα Ορλεάνη γνωρίστηκε με έναν κύκλο λογοτεχνών στον οποίο συμμετείχε ο Σέργουντ Άντερσον, που τον ενθάρρυνε να στραφεί στην πεζογραφία, κι έτσι γεννήθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα, "Soldiers' Pay" ("Η πληρωμή του στρατιώτη"), που εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Boni and Liveright το 1926. Το 1929 παντρεύτηκε κι έπιασε δουλειά, νυχτερινή βάρδια, στην τροφοδοσία ενός τοπικού ηλεκτρικού σταθμού. Εκείνο το διάστημα, μέσα σε έξι βδομάδες του καλοκαιριού, από τα μεσάνυχτα ως τις τέσσερις το πρωί, γεννήθηκε το "As I Lay Dying" ("Καθώς ψυχορραγώ"), που κυκλοφόρησε την αμέσως επόμενη χρονιά (1930). Ακολούθησε το "Sanctuary" ("Άδυτο", 1931) και κάποια σενάρια για το Χόλυγουντ (μεταξύ των οποίων το "Today we Live" του Χάουαρντ Χωκς, 1933, πάνω σ' ένα δικό του διήγημα, και αργότερα οι διασκευές του "Μεγάλου ύπνου" του Ρ. Τσάντλερ, στην ομότιτλη μεταφορά με πρωταγωνιστές τον Χ. Μπόγκαρτ και τη Λ. Μπακόλ, καθώς και του "Να έχεις και να μην έχεις" του Χέμινγουεϊ), μια και οι πωλήσεις των βιβλίων του ήταν ασήμαντες. Αν και αναγνωρισμένος συγγραφέας, ο Φώκνερ πέρασε βασανισμένη ζωή βυθισμένος στον αλκοολισμό και την κατάθλιψη. Στον κόσμο του, παρά την επικέντρωση στον αμερικανικό νότο, η αφήγηση προσλαμβάνει οικουμενική σημασία ως στάση απέναντι στο ανθρώπινο πεπρωμένο και σε προβλήματα όπως οι φυλετικές διακρίσεις. Στα σημαντικότερα έργα του, που συχνά χαρακτηρίζονται από πειραματική γραφή, επηρεασμένη από την ευρωπαϊκή πρωτοπορία, συγκαταλέγονται και τα μυθιστορήματα "Mosquitos" ("Κουνούπια"), 1927, "Sartoris" ("Σαρτόρις", με αρχικό τίτλο "Flags in the Dust"), 1929, "The Sound and the Fury" ("Η βουή και η μανία"), 1929, "Light in August" ("Φως τον Αύγουστο"), 1932, "Absalom, Absalom!" ("Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!"), 1936, "The Wild Palms" ("Άγρια Φοινικόδενδρα"), 1939, "The Hamlet" ("Το χωριουδάκι" -πρώτο μέρος της τριλογίας των Snope), 1940, "Requiem for a Nun" ("Ρέκβιεμ για μια μοναχή"), 1951, "The Town" ("Η πόλη"), 1957 και "The Mansion" ("Το Μέγαρο"), 1959 -δεύτερο και τρίτο μέρος της τριλογίας των Snope-, "The Reivers" ("Οι κλέφτες"), 1961, καθώς και περισσότερες από 80 συλλογές διηγημάτων. Το 1949 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 1955 με το National Book Award και με το Pulitzer Prize for fiction (για το μυθιστόρημα "A Fable"), το 1962 με το Χρυσό Μετάλλιο Λογοτεχνίας της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων και -μετά θάνατον- για δεύτερη φορά με το Pulitzer Prize (για το μυθιστόρημα "The Reivers"). Το 1957 έγινε δεκτός από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια ως συγγραφέας διαμονής (writer-in-residence). Στο ίδιο Πανεπιστήμιο δώρισε το 1961 το προσωπικό του αρχείο για τη δημιουργία του William Faulkner Foundation. Πέθανε από ανακοπή καρδιάς στη Byhalia της Βιρτζίνια, το 1962, και τάφηκε στο κοιμητήριο της Οξφόρδης του Μισισιπή, Πολιτείας την οποία δεν εγκατέλειψε ποτέ στη ζωή του.

Πάπισσα Ιωάννα