ΚΑΛΑ και μελωδικά ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Έχουμε καλούς συνθέτες επειδή έχουμε μεγάλους ποιητές,

έχουμε καλούς στιχουργούς επειδή έχουμε μεγάλους ποιητές,

έχουμε μεγάλους ποιητές επειδή έχουμε τη μουσική μες στη ζωή-μας. 

Έτσι η μελωδία ζωοδοτεί την ποίηση,

κι η ποίηση ξέρει να παίρνει ρυθμό και όραμα, όσο ο ποιητής ακούει τη μουσική να γονιμοποιεί τη γλώσσα.  

ΧΤΥΠΩ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Χτυπώ την πόρτα του Θεού,

χτυπώ του Παραδείσου,

βοριάς ήρθε και φύσηξε

κι άνοιξε τη δική-σου. 

Όσα σκαλιά κι αν ανεβώ

κι όπου η καρδιά-μου φτάνει,

θα με κρατάει το χέρι-σου,

Χριστέ και Μακρυγιάννη. 

Χτυπώ την πόρτα του Θεού

σε μακρινό ξωκκλήσι,

μα δε μ’ ακούει με το βοριά

και το κερί θα σβήσει. 

(1979:

στίχοι Μ. Ελευθερίου,

μουσική Η. Ανδριόπουλος,

ερμηνεία Α. Καλογιάννης – Α. Πρωτοψάλτη) 

          Η συγκεντρωτική έκδοση “Τα λόγια και τα χρόνια” (1963-2013) των εκδόσεων Μεταίχμιο παρουσιάζει σε έναν ενιαίο τόμο τους στίχους από τα τραγούδια στην πολύχρονη πορεία του Μάνου Ελευθερίου. Είναι στίχοι τους οποίους όλοι έχουν σιγοτραγουδήσει, στίχοι που αποτύπωσαν την Ελλάδα και τον έρωτα, τον καημό και τη χαρά, στίχοι που πέταξαν σαν μελοποιήθηκαν. “Πρώτη του Δεκέμβρη”, “Το τρένο φεύγει στις οκτώ”, “Ο Άμλετ της σελήνης” κ.ο.κ. είναι μερικά τραγούδια που λειτούργησαν στο κοινωνικό φαντασιακό ως πέτρες ενός γερού κάστρου καμωμένου από στίχους, μουσικές και φωνές μιας ολόκληρης πεντηκονταετίας.

          Θέλω να τονίσω ότι η στιχουργική δεν είναι νόθη αδελφή της ποίησης. Σε πολλές περιπτώσεις είναι εφάμιλλη με την αναγνωρισμένη συγγενή-της, αφού ο μελοποιημένος στίχος –ειδικά Ελλήνων δημιουργών- δανείζεται ρυθμό, περιεχόμενο, μορφές κ.ο.κ. από τη μακραίωνη παράδοση της έμμετρης ποίησης. Πολλοί ποιητές έγιναν στιχουργοί, πολλά ποιήματα μελοποιήθηκαν, οι ανταλλαγές και οι συγγένειες είναι πολλές. Γι’ αυτό θα χαρώ αν δω πως συλλογές στίχων, όπως του Γκάτσου, ή εδώ του Ελευθερίου, εκδίδονται, μελετώνται, διαβάζονται… 

Εύχομαι να ζυμώνουμε μέσα-μας το νόημα αυτών των γιορτών,

όχι στην κοσμική αστρόσκονή-τους

αλλά στην κατανυκτική αυτοανάταση

στην οποία μπορούν να οδηγήσουν.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

Πατριάρχης Φώτιος