Justine Augier, “Με ζέση”

Δοκίμιο που μετατρέπει σε ένα πολύπλευρο ανάγνωσμα τη ζωή και την απαγωγή της Razan Zaitouneh, Σύριας δικηγόρου, ακτιβίστριας και αντικαθεστωτικής που εξαφανίστηκε το 2013.

 

Justine Augier “De l’ardeur” 2017 “Με ζέση” μετ. Α. Μοσχονά εκδόσεις Πόλις 2020

 

Η Συρία είναι πάντα επίκαιρη όσο κι αν έχει πέσει από την πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Πώς η λογοτεχνία μπορεί να αισθητοποιήσει την τρέχουσα πραγματικότητα και να την αποδώσει προς το κοινό;

> Η Ζυστίν Ωζιέ γεννήθηκε στο Παρίσι το 1978. Ακτιβίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έζησε στην Καμπούλ, την Ιερουσαλήμ, τη Νέα Υόρκη και τη Βηρυτό.Έχει δημοσιεύσει τρία μυθιστορήματα ("Son absence", "En regle avec la nuit" και "Les Idees noires"), ένα μυθιστόρημα για εφήβους ("La Vie etonnante d’Ellis Spencer") και μια μαρτυρία ("Jerusalem"). Το "Με ζέση" τιμήθηκε με το βραβείο Renaudot.

Ο ΥΠΟΤΙΤΛΟΣ του βιβλίου είναι “Η ιστορία της Ραζάν Ζαϊτούνε, Σύριας δικηγόρου” και μάλλον, αν καταλαβαίνω καλά, είναι η πραγματική ιστορία μιας υπαρκτής προσωπικότητας. Έτσι, έχουμε μια βιογραφία, ντοκουμενταρίστικη, που γράφεται μέσω μαρτυριών και πολλών οπτικών γωνιών. Η ξερή μέχρι ενός σημείου εξιστόρηση δεν θέλει να μιλήσει ειδικά για την ακτιβίστρια δικηγόρο, αλλά για τη Συρία γενικότερα.

Η ΡΑΖΑΝ ήταν πολύ ενεργή προστατεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα όσων διώκονταν από το καθεστώς του Άσαντ, τόσο του Μπασάρ Αλ-Άσαντ, όσο και του πατέρα του, Χαφέζ Αλ-Άσαντ. Ως γυναίκα συντρέχει τις μητέρες και τις συζύγους, ακόμα κι αν είναι ισλαμίστριες, ως δικηγόρος προσπαθεί να βρει τρύπες στο νομικό σύστημα που περιφρουρεί την εξουσία του απολυταρχικού Προέδρου της χώρας. Όλοι παραδέχονται τη δραστηριότητά της, τον ακτιβιστικό χαρακτήρα της, τη φεμινιστική της νοοτροπία, τη φιλελεύθερη στάση της… Όσο προχωρά η αφήγηση, τόσο μαθαίνουμε περισσότερα γι’ αυτήν. Αλλά πόσο εφικτό είναι να γίνει γνωστό ποιοι την απήγαγαν τον Δεκέμβριο του 2013.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ της Ζαϊτούνε είναι το κέντρο αλλά ο ευρύτερος κύκλος που ενδιαφέρει την Augier είναι ο ολοκληρωτισμός ενός αντιδημοκρατικού καθεστώτος. Η Γαλλίδα συγγραφέας γράφει χαρακτηριστικά “Ως το 2000 το καθεστώς στρέφεται ενάντια στα μέλη των Αδερφών Μουσουλμάνων και στους κομμουνιστές, μετά όμως μπαίνουν στο στόχαστρο οι ακτιβιστές, οι Κούρδοι και κυρίως οι Ισλαμιστές”. Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι ποιοι είναι οι αντικαθεστωτικοί, ούτε αν συμφωνεί κανείς μαζί τους, αλλά ποια δικαιώματα καταπατούνται και πώς στοχοποιούνται άνθρωποι όπως η Ραζάν.

Η ΡΑΖΑΝ τελικά είναι από μόνη της ένα πρόσωπο-πρότυπο. Επιδίωκε πάντα την ειρηνική σύγκρουση με το καθεστώς. Πολυτάλαντη και πολύπλευρη. Άνθρωπος που χωρίς ιδιοτέλεια προσπαθεί να πετύχει δικαιοσύνη. Την ψάχνω στο internet. Είναι όντως πραγματικό πρόσωπο με φωτογραφίες και με videos που δείχνουν τα λόγια της, τον τόνο της φωνής της, την έκφρασή της. Η Augier κάνει βιβλίο τη μορφή της και τον αγώνα της, και φυσικά την εξαφάνιση-απαγωγή της μαζί με τον άντρα της. Το βιβλίο γίνεται δημοσιογραφική έρευνα, βιογραφία και μυθιστόρημα. Διαβάζεται βέβαια πιο πολύ ως δοκίμιο πραγματικότητας και λιγότερο ως λογοτεχνία. Και το βραβείο Renaudot άλλωστε τού δόθηκε ως δοκιμίου.

Πάπισσα Ιωάννα