Λεονάρδο Παδούρα, “Η διαφάνεια του χρόνου”

Ένα άγαλμα της Παρθένου γίνεται αφορμή για μια κλοπή και μερικούς φόνους. Από θρησκευτικό και μυστικιστικό σύμβολο, γίνεται συλλεκτικό κομμάτι και εμπορικό προϊόν.

Leonardo Padura “La transparencia del tiempo” 2018 Λεονάρδο Παδούρα “Η διαφάνεια του χρόνου” μετ. Κ. Αθανασίου εκδόσεις Καστανιώτη -2018

Όλη η ζωή του ένας παραπονιάρης μύθος τυλιγμένος / στου νου του την ανέμη και στου ονείρου την απόχη / κι αυτός στ’ άλογο με τα όπλα του στο στήθος φορτωμένος / περνάει κι όλοι γιουχάρουν "Δον Κιχώτη" (Sadahzinia):

Το προηγούμενο μυθιστόρημα του συγγραφέα, οι “Αιρετικοί”, μας άφησε εξαιρετικές εντυπώσεις, επιβεβαιώνοντας πόσα καλά ισπανόφωνα βιβλία κυκλοφορούν γύρω μας.

Αυτό ζητάει η καρδιά του ν’ αλαφρώσει. / Να φέρει ανάσκελα το κόσμο από τη βάση (Sadahzinia):

Ο ήρωας είναι ένας πρώην αστυνομικός, ο Mario Conte, που νιώθει ξοφλημένος, ώσπου ένας παλιόφιλος, ομοφυλόφιλος και συλλέκτης, ο Bobby, του αναθέτει να βρει ένα αγαλματίδιο της Παναγίας της Ρέγλα. Είναι μια καθιστή Παναγία σε μαύρο ξύλο, που του έκλεψε ο φίλος του, ο Raintel, ο οποίος σήκωσε ό,τι είχε στο σπίτι του και εξαφανίστηκε.

Η ιστορία ξεκινά ως αστυνομική έρευνα, αλλά δεν παύει να έχει και κοινωνιολογικές διαστάσεις. Η Havana, μια ετερόκλιτη πόλη, μια αντιθετική κοινωνία, μια αμαλγαματώδης πρωτεύουσα που ζει με τις αντιφάσεις της: “Αυτή η επιβλητική πόλη συνυπήρχε πάντα, σχεδόν τοίχο με τοίχο, με την υποβαθμισμένη επικράτεια όπου ζούσαν ο Νυχτερίδας και η παρέα του: Μαύροι, Κινέζοι, πουτάνες, λούμπεν, προλετάριοι, σαντέρος και νιάνιγος”. Δίπλα δηλαδή στην πλούσια Parque Central απλώνονται παρακμιακές γειτονιές και lumpen συνοικίες. Ο γέρος που αντί για παπούτσια έχει βάλει σακούλες, ο άλλος που παίρνει φθαρμένα ρούχα, τα σουλουπώνει και τα ξαναπουλά φτηνά, ο τρίτος που σκέφτεται να φύγει για τη USA είναι δείγματα μιας εξαθλιωμένης κοινωνίας, η οποία δεν κρύβεται πίσω από τη βιτρίνα του τουρισμού.

Η Παρθένος της Ρέγλα είναι το κέντρο του μυθιστορήματος. Όχι μόνο επειδή αυτήν ψάχνουν όλοι. Αλλά και επειδή συνοψίζει τη θρησκευτική, μυστικιστική, ιστορική, καλλιτεχνική, οικονομική θεώρηση πολλών ανθρώπων. Για τον καθένα είναι κάτι άλλο. Το ίδιο πολύτιμο ίσως, αλλά κάτι άλλο. Επομένως, ο ένας την αναζητεί για τις προσωπικές αναμνήσεις, αλλά ο άλλος δολοφονεί για την ιστορική της αξία, που μπορεί να μεταφραστεί σε κέρδος. Ο άλλος πιστεύει σ’ αυτό το αγαλματίδιο ως θρησκευτικό σύμβολο κι ο άλλος το εκλαμβάνει ως συλλεκτικό καλλιτέχνημα.

Το μυθιστόρημα δεν τρέχει, ήδη από την αρχή. Τα στοιχεία έρχονται αργά και πολλά γύρω γύρω αναλώνουν τις σελίδες. Είτε επειδή ο Padura θέλησε να βάλει παράλληλα με την αστυνομική υπόθεση το κουβανέζικο περιβάλλον, είτε επειδή άφησε την αφήγηση να κυλήσει αργά, διαβάζουμε αργόσυρτα και δεν εξαπτόμαστε από την ένταση που περιμέναμε.

Η γη το παραμύθι λέει του ταξιδιώτη / (που `χε αγάπη την ωραία, την πριγκιπέσσα την κρυφή τη Δουλτσινέα) (Sadahzinia):

Ανάμεσα στον αστυνομικό γρίφο και την έρευνα και τις κουβανέζικες νοοτροπίες όπως και τις εκδοχές πρόσληψης του αγάλματος της Παρθένου, η ανάγνωση δεν αποδίδει τα αναμενόμενα.

> Γεννήθηκε το 1955 στην Αβάνα. Έχει εργαστεί ως σεναριογράφος, δημοσιογράφος και κριτικός. Έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα και δοκίμια. Εκείνη όμως που τον έκανε παγκοσμίως γνωστό είναι η αστυνομική τετραλογία του "Οι τέσσερις εποχές" με πρωταγωνιστή τον ντέντεκτιβ Μάριο Κόντε, στην οποία ήρθαν αργότερα να προστεθούν άλλα δύο βιβλία με τον ίδιο ήρωα, "Παρελθόν χαμένο στην ομίχλη" (ή: "Η αχλή του χθες") και το "Αντιός, Χέμινγουεϊ". Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, ενώ έχει βραβευτεί στην Κούβα, την Ισπανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Δομινικανή Δημοκρατία και την Αυστρία.

Πάπισσα Ιωάννα