Ζωγραφική μέσα στη Λογοτεχνία

Edouard Manet,
"Ο αναγνώστης"

       

Οι παλιοί χτίστες στα χωριά συχνά έστηναν στη μέση του οικοπέδου ένα τεράστιο πιθάρι και μετά, γύρω γύρω από αυτό, έχτιζαν ολόκληρο το σπίτι. Κάπως έτσι και πάμπολλοι πεζογράφοι βάζουν στο κέντρο της αφήγησής-τους έναν υπαρκτό πίνακα και γύρω γύρω οικοδομούν το έργο-τους. Ο πίνακας καταλαμβάνει συνήθως κεντρικό ρόλο και οι χαρακτήρες εμπλέκονται μ’ αυτόν με τέτοιον τρόπο ώστε να προωθείται η ιστορία.

          Ιδού μερικά παραδείγματα μιας διαρκούς έκθεσης “μυθιστορηματικής” ζωγραφικής:

-“Ο ζωγράφος του Μπελογιάννη” του Νίκου Δαββέτα (Πάμπλο Πικάσο)

-“Η εβραία νύφη” (Ρέμπραντ) 

- “Η σχεδία” του Μιχάλη Μοδινού (Τεοντόρ Ζερικώ)

- “Το απαραίτητο φως” της Ντορίνας Παπαλιού (Τζόναθαν Ντόντσον)

-“Το Τουρκάκι” του Μετίν Αρντιτί (Τιτσιάνο)

-“Αιρετικοί” του Λεονάρδο Παδούρα (Ρέμπραντ)

-“Η γυναίκα στη σκάλα” του Bernhard Schlink (Gerhard Richter)

          Τι πετυχαίνουν τελικά μ’ αυτό το τέχνασμα και τι εντύπωση προκαλείται στον αναγνώστη;

R. Hubbard,
"Η αναγνώστρια μυθιστορημάτων",
1857

          Πρόκειται στην ουσία για ένα είδος διακαλλιτεχνικής επίδρασης, όπου ο πίνακας, με την υπάρχουσα ιστορία-του, την απεικονιζόμενη σκηνή αλλά και το παρασκήνιο της εκπόνησής-του δίνει ισχυρά εναύσματα για τη μυθιστορηματική δράση. Ο ζωγράφος συχνά είναι στο κέντρο, η ιστορία του πίνακα αναπλάθεται σε σύγχρονα σκηνικά, η εξαφάνιση και η επανεμφάνισή-του δημιουργεί μυστήριο, η αλληγορία-του αφήνει ερμηνείες και αναγνώσεις να πλανώνται… Ένας ολόκληρος κόσμος ξεπηδά από τη ζωγραφική και μετατρέπεται σε λέξεις και αφηγήσεις.

          Θα ακολουθήσουν τρία μυθιστορήματα που στηρίζονται σε ισάριθμους πίνακες:

- Σωφρόνης Σωφρονίου, “Οι πρωτόπλαστοι”

- Κλεοπάτρα Λυμπέρη, “Η ταφή του κόμητος Οργκάθ”

- Ανδρέα Μήτσου, “Η Αλεξάνδρα”

Πατριάρχης Φώτιος