“Μέλισσες ιέρειες” της Χαράς Νικολακοπούλου

Είναι η γυναίκα μια Ιφιγένεια προς θυσία; Είναι μια ταξιδιώτισσα στην έρημο της ζωής; Είναι το διιστορικό θύμα; Μπορεί να γλιτώσει αν μετουσιωθεί σε ιέρεια ή σε μητέρα;

Ελληνικός γλυκός: Χαρά Νικολακοπούλου “Μέλισσες ιέρειες” εκδόσεις Γαβριηλίδη 2015

          Δύο νουβέλες που αφηγούνται την περιπέτεια της γυναίκας, όχι με φεμινιστικό οίστρο αλλά με τη δύναμη της αλληγορίας. Η αλληγορία λέει μια φαινομενικά αθώα ιστορία, η οποία όμως πίσω-της κρύβει ένα εκτεταμένο δίκτυο σημασιών. Σερβίρει μια παραβολή, αφηγηματικά εύπεπτη, αλλά σημασιολογικά βαρύνουσα. Αυτό κάνει πετυχημένα και η Νικολακοπούλου με δυο κείμενα στη συσκευασία του ενός.

          Στο πρώτο, τα κορίτσια του χωριού εξαφανίζονται το ένα μετά το άλλο. Εκεί στα δώδεκα χρόνια-τους χάνονται ξαφνικά από τους γονείς-τους, από την κάμαρά-τους και κανείς δεν ξέρει τι να συμπεράνει. Στην αρχή βέβαια υποψιάζονται απαγωγή, κλέψιμο με κάποιον αγαπητικό, δολοφονία και ό,τι μπορεί να βάλει του γονέα ο νους. Έπειτα, όμως, καθώς οι εξαφανίσεις πληθαίνουν, γίνεται αντιληπτό ότι κάτι αφύσικο και ασύλληπτο έχει συμβεί. Στη δεύτερη νουβέλα η αφηγήτρια διανύει την έρημο με μια μυστική φιλοδοξία να φτάσει στη θάλασσα. Εκτός από τις δυσκολίες της δίψας και της πείνας, έχει να αντιμετωπίσει έναν άνδρα που σε μια όαση την έθελξε, αλλά τελικά της έκλεψε το τζιπ και τα πράγματά-της, καθώς και έναν πλούσιο “σεΐχη” που την ήθελε κοντά-του να του κάνει γιο.

          Αν ξεχώρισα κάτι στη στρωτή αφήγηση που μπορεί να φανεί στον καθένα αδιάφορη είναι η επαγωγή από τις δύο συγκεκριμένες περιπτώσεις στη γυναίκα ως ον και ως κοινωνικό ρόλο. Οι μικρές χωριατοπούλες που μόλις μπήκαν στην εφηβεία αρπάζονται από την Άρτεμη και μεταμορφώνονται σε μέλισσες. Ο ασφυκτικός κλοιός της επαρχίας, τα βαριά χνώτα και οι χωριάτικες αντιλήψεις, η βαλτωμένη κοινωνία, οι άστοργοι γονείς που σκέφτονται αόριστα και ανεπίγνωστα την τιμή-τους, ο χωρίς προοπτική βίος, η αναμενόμενη έλευση ενός γάμου και φυσικά παιδιών ετοιμάζουν τις νεαρές κοπέλες για το μαγκανοπήγαδο της ανελευθερίας. Από την ακούσια επιλογή μιας μουντής ενηλικίωσης τις έσωσε σαν άλλες Ιφιγένειες η θεά Άρτεμη, προστάτιδα των παρθένων, η οποία τις μετουσίωσε σε μέλισσες-ιέρειες ενός χαμένου ιερού που βρισκόταν στην περιοχή. Έτσι, έμειναν για πάντα παιδίσκες, άφθαρτες, αιώνιες…

           Το δεύτερο κείμενο παρακολουθεί μια γυναίκα αβοήθητη αλλά όχι ανήμπορη στο πέρασμα της ερήμου… της ζωής. Ταξιδεύει με στόχο τη θάλασσα, κάτι το άπιαστο, το μακρινό, το ονειρεμένο. Αλλά κοινωνικά αφελής πέφτει θύμα του άνδρα που της κλέβει το τζιπ κι ενός άλλου που τη θέλει μήτρα αρρένων παιδιών. Η ίδια η ιστορία φαίνεται μανιχαϊστική, αλλά αποδίδει μια ιστορική πραγματικότητα. Νομίζω ωστόσο ότι αποτυπώνει όχι το σήμερα, το μεταφεμινιστικό σήμερα, όπου η γυναίκα πιθανόν να έχει το πάνω χέρι και να φέρεται πιο πονηρά και διεκδικητικά απ’ ό,τι ο άνδρας, αλλά ένα διαχρονικό χθες, όπου η γυναίκα έπεφτε θύμα των διαφυλικών ανισοτήτων, πολλές φορές με τη χειραγωγημένη θέλησή-της.

          Μαζεμένο βιβλιαράκι, αφανές όσο και προβληματισμένο.

[Το άχαρο κείμενο στολίζεται με χρώμα, με παραστάσεις, με εικόνες που έλαβα από: www.beeremovalsource.com,  www.myinnerpath.com,  el.wikipedia.org  και www.coolhunting.com]

Πατριάρχης Φώτιος