Όλοι είμαστε Ιστορικοί!

Φανταστείτε έναν γιατρό, καθηγητή πανεπιστημίου, να βγει και να δηλώσει ότι η σοκολάτα προκαλεί τριχόπτωση!!! Ο απλός κόσμος θα ακούσει την είδηση, αλλά, επειδή δεν έχει ο ίδιος ιατρικές γνώσεις, θα τη δεχτεί μάλλον, ασχέτως αν θα πάψει να τρώει σοκολάτες. Οι δημοσιογράφοι θα αρχίσουν ίσως να εκφράζουν έμμεσα αντιρρήσεις, αλλά το περισσότερο που μπορούν να κάνουν είναι να δώσουν τον λόγο στους ειδικούς, που θα κρίνουν αν ο καθηγητής έχει δίκιο ή όχι. Οι πολιτικοί δεν θα μιλήσουν, εκτός κι αν …μια εταιρεία σοκολάτας έχει εκφράσει ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα! Τότε βεβαίως και η σοκολάτα δεν προκαλεί τριχόπτωση, αντίθετα αυξάνει τις θέσεις εργασίας…!

            Ακόμα κι αν ο πρώτος γιατρός λέει βλακείες, μπορώ εγώ που δεν έχω σπουδάσει ιατρική να τον αντικρούσω; Να βγω και να πω «Εγώ τρώω συνεχώς σοκολάτες και δεν έχω χάσει καθόλου την πλούσια χαίτη-μου»; Προφανώς, τους επιστήμονες των θετικών επιστημών δεν μπορούμε εύκολα να τους αμφισβητήσουμε και δεχόμαστε, έστω και αν περιμένουμε την υπόλοιπη συναφή επιστημονική κοινότητα να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τις θεωρίες-τους, ότι μπορεί να έχουν δίκιο. Τους επιστήμονες όμως των ανθρωπιστικών επιστημών, τους κοινωνιολόγους, τους εγκληματολόγους, τους αρχαιολόγους, τους φιλολόγους, ακόμα και τους νομικούς, εύκολα ο καθένας, με τις γνώσεις-του από το σχολείο, ή από όσα βιβλία και άλλα δημοσιεύματα έχει διαβάσει, βγαίνει και τους αμφισβητεί, μη δεχόμενος ότι μπορεί να έβγαλαν άλλα συμπεράσματα μετά την έρευνα που έκαναν. Το ίδιο φυσικά συμβαίνει και με τους ιστορικούς.

            -Τελικά έγινε ή όχι ο χορός του Ζαλόγγου;

            -Ή μήπως έπεσαν οι γυναίκες αλλά όχι εν χορώ;

            -Έγινε κάτι ανάλογο στον ποταμό Αραπίτσα της Νάουσας;

-Έγινε η γενοκτονία των Ποντίων;

-Τι ορίζεται «γενοκτονία» και τι μαζική σφαγή;

            Τι ξέρετε για όλα αυτά; Τι ξέρω εγώ; Μα ό,τι έμαθα στο σχολείο, άρα ό,τι ετεροκαθοριζόμενα πέρασε στο υποσυνείδητό-μου. Είμαι αξιόπιστος να εκφέρω γνώμη; Φυσικά όχι. Μα είδα το μνημείο πάνω στο βουνό, κοντά στο Σούλι. Είναι αυτό όμως αποδεδειγμένη θέση; Μα διάβασα στα απομνημονεύματα του Τάδε ότι έγινε. Και τότε θα πρέπει κανείς να σκεφτεί: είναι αξιόπιστα τα απομνημονεύματα του Τάδε; Μήπως υπάρχουν άλλες πηγές που τα αναιρούν; Μήπως άλλοι, της εποχής, τα έγραψαν διαφορετικά; Τι λένε οι ιστορικοί που έχουν κάνει επισταμένες έρευνες πάνω στο ’21;

            Κι ας πούμε ότι η Ρεπούση έχει βεβαρημένο παρελθόν και ό,τι λέει ίσως είναι εξ αρχής ύποπτο (η ίδια δηλώνει βέβαια ότι δεν έκανε καμία αναφορά στο Ζάλογγο, αλλά αυτό δεν έχει σημασία τώρα). Κι ας υποθέσουμε ότι μιλάει με ιδεολογική αχρωματοψία και δεν θέλει να δει καθαρά την αλήθεια. Τότε, 1) ποιος μιλάει αντικειμενικά και ποιος μπορεί να διεκδικήσει αν-ιδεολόγητη ματιά; 2) ποιος είμαι εγώ που θα αμφισβητήσω τον όποιον επιστήμονα, αν δεν έχω ψάξει εξίσου καλά το θέμα; 3) είναι κάθε παγιωμένη άποψη οδηγός για να κρίνουμε όποιον βγει να δηλώσει το αντίθετο;

            Δεν υποστηρίζω τη Ρεπούση, είναι και για μένα φορέας μιας συγκεκριμένης άποψης. Θα μπορούσα μαζί με άλλους να παραδεχτώ ότι θα έπρεπε ως πολιτικός να μιλά με την ίδια ντομπροσύνη με την οποία μιλά ως ιστορικός, κάτι που μάλλον δεν κάνει, ή να προβληματιστώ για το τι αποσκοπεί εκφράζοντας συνεχώς ιστορικές εκτιμήσεις που δεν έχουν νόημα, εκτός κι αν είδε τον εαυτό-της ως διδάσκαλο της κοινής γνώμης. Αλλά δεν μπορώ να την αμφισβητήσω, ούτε δέχομαι να αμφισβητούν τις επιστημονικές-της θέσεις (και οποιουδήποτε άλλου) με πολιτικά και εθνικά κριτήρια, παρά μόνο άλλοι ιστορικοί που –εξίσου υποκειμενικά- θα μπορούν να αντιτάξουν τη δική-τους άποψη. Δεν υποστηρίζω τη Ρεπούση, αλλά την Ιστορία και την επιστημονική ελευθερία των ειδικών να εκφράζουν τη γνώμη-τους, επιτρέποντας βέβαια και σε άλλους ειδικούς να την αναιρέσουν. Σε άλλους ειδικούς και όχι στους δημοσιογράφους, στους επαγγελματίες πολιτικούς, στους κραυγάζοντες ιστολόγους, στους ανίδεους που πρέπει να υποστηρίξουν κάτι, μόνο και μόνο επειδή έτσι ρίζωσε ως τώρα, χωρίς έρευνα, στο έδαφος του μυαλού-τους.

 

[Φωτογραφίες λήφθηκαν από: www.mlive.com, tonyfranksbuckley.blogspot.com, ellas2.wordpress.com, www.imerisia.gr και www.imow.org

Πατριάρχης Φώτιος