Πολλοί Έλληνες ζουν και γράφουν στο εξωτερικό (για την Ελλάδα): ο Αλεξάκης λ.χ. στη Γαλλία ή ο Καλλιφατίδης στη Σουηδία έφυγαν για πολιτικούς ή άλλους λόγους και απέκτησαν μια νέα πατρίδα και υπό προϋποθέσεις μια νέα λογοτεχνική γλώσσα. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλες χώρες, όπως με τον εν λόγω τούρκο συγγραφέα που έφυγε το 1988 λόγω πολιτικών αιτιών, κατέφυγε στη Νορβηγία και έγραψε στα νορβηγικά το παρόν πρώτο βιβλίο-του.
Τουρκικός καφές με ολίγη:
Izzet Celasin
“Svart himmel, svart hav”
2007
Ιζζέτ Τζελάσιν
“Μαύρος ουρανός, μαύρη θάλασσα”
μετ. Κ. Γλυνιαδάκη
εκδόσεις Πόλις
2011
Δημοκρατία και γυναίκα διεκδικούνται, δεν χαρίζονται
Ένας νορβηγόφωνος, λοιπόν, συγγραφέας, τουρκικής όμως καταγωγής, γράφει ένα μυθιστόρημα με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, που αφορούν την πολιτική κατάσταση στην Τουρκία στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και στις αρχές του ’80. Η Τουρκία πέρασε κι αυτή, όπως κι εμείς, ανάλογη φάση ολοκληρωτισμού, αγωνίστηκε να τον αποβάλλει και πολλοί υπέστησαν ανάλογα με μας βασανιστήρια, εξορίες, διώξεις. Στο βιβλίο επομένως του Τζελάσιν βλέπουμε τον καθρέφτη των δικών-μας δημοκρατών που υπέστησαν τα ίδια δεινά εκ μέρους της εξουσίας· απλώς λόγω έλλειψης βιωμάτων τα βλέπουμε πιο ανώδυνα.
Ο νεαρός πρωταγωνιστής, φτωχός φοιτητής το 1977, αριστερός στη συνείδηση, παίρνει μέρος στις πρώτες διαδηλώσεις της “καριέρας”-του, βιώνει το διχασμό της Αριστεράς, ζει στην πράξη την κρατική βία, ψήνεται στον αγώνα κατά του καθεστώτος. Κι εκεί γνωρίζει τη δυναμική Γυναίκα, τη Ζουχάλ, την αντάρτισσα των πόλεων, με την αποφασιστικότητα και την ορμή, με τη βεβαιότητα στις κινήσεις-της και την ηγετική δύναμη της προσωπικότητάς-της, και φυσικά την ερωτεύεται. Έτσι, το πολιτικό αυτό μυθιστόρημα εξελίσσεται σε μυθιστόρημα μαθητείας σε δύο αλληλεξαρτώμενα επίπεδα: από τη μία, η ωρίμαση μέσα από σχέσεις και φιλίες που ποτέ δεν μπορούν να αποβάλουν τον απωθημένο έρωτα προς τη Ζουχάλ, κι από την άλλη, η πολιτική ζύμωση που τον οδήγησε ακόμα και στη φυλακή, αν και ποτέ δεν επέλεξε τον μάχιμο αγώνα, μα πιο πολύ τον διανοουμενίστικο ειρηνισμό.
Βρίσκω λογοτεχνικά ουσιαστικό τον παραλληλισμό της πολιτικής ουτοπίας που επιδιώκεται μέσω της ενεργού δράσης και του ερωτικού κυνηγιού. Ο Δρυς, όπως είναι το ψευδώνυμο του πρωταγωνιστή, πιο πολύ αγωνίζεται για να ξαναβρεί τη Ζουχάλ παρά για να αντιδράσει στη δικτατορία που επιβλήθηκε το 1980. Ωστόσο, οι δύο αυτοί αγώνες δεν αποτελούν το αντιθετικό δίπολο κοινωνικού-ατομικού ή συλλογικού-ιδιωτικού αλλά τις δύο όψεις ενός κοινού αγώνα του ανθρώπου για να κατακτήσει το θηλυκό και να διεκδικήσει τα πολιτικά-του δικαιώματα.
Το τέλος, αγωνιστικό και ηρωικό για τη Ζουχάλ, φιλήσυχο και οικογενειακό για τον Δρυ. Μήπως ενέχει και μια μεταφεμινιστική αντίληψη για την αγωνιστικότητα της γυναίκας και την αντίθετη εντέλει συμπεριφορά του άνδρα;
Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο In2life.
Πατριάρχης Φώτιος
2 comments:
Ωραιο ακούγεται. Γιατι δεν υπάρχει κατι αντιστοιχο (εννοω ως προς το γυναικείο χαρακτήρα) ελληνικό; οι γυναικες στα ελληνικα΄"αριστερα" βιβλία ειναι νοικοκυρές, "μαμάδες" και συχνότατα πουτάνες. (Η ηρωιδα της αρχαιας σκουριάς ειναι γραμμένη από γυναικα)
Συμφωνω΄απολυτα για τον παραλληλισμό των δυο δράσεων. Ποτέ δεν κατάλαβα την τόση επιμονή (ένας διαχωρισμός υπάρχει βέβαια) στο δίπολο ιδιωτικού-δημόσιου (το οποίο συχνά χρησιμοποιούν και ως άξονα ερμηνείας οι κριτικοί μας) Η ζωή είναι ενιαία. Κι αν υπάρχει ένα πράγμα που λέγεται έρωτας (όχι μονο για το "θηλυκό", αλλα΄γενικα΄) είναι αυτό ακριβώς, η μεταβίβαση στη ευρύτερη σφαίρα και στάση ζωής ενός πόθου. Τον οποίο μάλιστα συχνά κρατάμε ανικανοποίητο αλλα΄είμαστε και αμετακίνητοι, γι αυτο ακριβώς το λόγο: είναι είναι "λόγος να ζεις"
Νομίζω ότι η σύζευξη, Pellegrina, ιδιωτικού και δημόσιου είναι πλέον ανάγκη μετά τη χρήση μόνο του ενός ή μόνο του άλλου από τη λογοτεχνία.
Υπήρχαν γενιές και άτομα που έγραφαν αποκλειστικά πολιτικά και κοινωνικά, ενώ πέρασαν και εποχές με έντονο το ιδιωτικό-προσωπικό στίγμα.
Τώρα μπορούμε να βλέπουμε έργα όπου η ατομικότητα συνδυάζεται με το συλλογικό.
Πατριάρχης Φώτιος
Post a Comment