Κωνσταντινούπολη: μεταξύ δύο πολιτισμών

Ένα ταξίδι στην Πόλη μπορεί να αποτελέσει αποκάλυψη, όχι μόνο γιατί επισκεπτόμαστε τις ρίζες του Βυζαντίου και επικαιροποιούμε τις αναμνήσεις του έθνους-μας (έστω κι αν η λέξη αποτυπώνει νεότερες μορφές οργάνωσης), αλλά και γιατί ανακαλύπτουμε ένα παλίμψηστο πολιτισμών που από την αρχαιότητα έως σήμερα εφάπτονται, συγκρούονται, αλληλεπιδρούν και διαστρωματώνονται, ο ένας πάνω στον άλλο…

Από τον Μεγαρέα Βύζαντα που ίδρυσε το Βυζάντιο μέχρι τον Κωνσταντίνο που έχτισε την Κωνσταντινούπολη και έως τον Μωάμεθ τον Πολιορκητή που μετονόμασε την πόλη σε Ισταμπούλ. Κι από τη Βυζαντινή Κινστέρνα (μεγάλο υπόγειο υδραγωγείο) έως τα τείχη της πόλης, από την Αγιά-Σοφιά ως την Παναγιά την Μπαλουκλιώτισσα, από το Μπλε Τζαμί μέχρι το Σουλεϊμάνιγιε Τζαμί και από τη μεγάλη αγορά ως την αγορά της Αιγύπτου, η περιδιάβαση στο Βόσπορο και στις γειτονιές του Φαναρίου είναι μια εκδρομή ιστορίας, πολιτισμού, κοσμοπολιτισμού και έμπνευσης.

Τι είναι τελικά η Κωνσταντινούπολη; Η ιστορία όπως τη μάθαμε στο σχολείο συναντά τις ειδήσεις για τη σύγχρονη Τουρκία και το ταξίδι επιτόπου συνδυάζεται με έργα που φωτίζουν τις πολύπλευρες ζωές-της.

Πέντε πρόσφατα βιβλία μιλάνε γι’ αυτήν και αποκαλύπτουν τις πτυχές-της με τόσο διαφορετικές οπτικές γωνίες που ίσως δεν καταλαβαίνεις ότι είναι η ίδια πόλη.

Ο Γιάννης Καλπούζος στο “Άγιοι και Δαίμονες” αναφέρεται στα χρόνια της επανάστασης και στην ώσμωση Χριστιανών και Μουσουλμάνων, ο Γιάννης Μακριδάκης μιλάει για τους Έλληνες που απέμειναν εκεί, ο Ζουλφί Λιβανελί σκιαγραφεί με νοσταλγία την αρχοντιά των “Γιαλιών” (των αρχοντικών που κείτονται δεξιά κι αριστερά του Βοσπόρου), ο Μεχμέτ Μουράτ Σομέρ μιλάει για φόνους τραβεστί σε μια Ισταμπούλ που δείχνει και το σύγχρονο πρόσωπό-της και τέλος ο νορβηγόφωνος Ιζζέτ Τζελάσιν αρθρώνει πολιτικό λόγο και σημαδεύει την προ τριακονταετίας ιστορία της Πόλης.

Από αύριο θα οργανώνουμε ένα λογοτεχνικό αφιέρωμα στην Κωνσταντινούπολη με οδηγούς τους δύο Γιάννηδες, τον Ζουλφί, τον Μεχμέτ και τον Ιζζέτ. Από αύριο ας ξεναγηθούμε στη Βασιλεύουσα με ξεναγό ένα ένα τα παραπάνω βιβλία, έργα που τη φωτογραφίζουν με τα δικά-τους χρώματα κι μέσω αυτών κάθε αναγνώστης βλέπει υπό ελληνική ή υπό τουρκική σκοπιά τη δική-του εκδοχή της πόλης.

Πατριάρχης Φώτιος