Γιώργος Παυλόπουλος, “Όσο πιο μακριά από το σπίτι”

Ένα ξενοδοχείο μπορεί να γίνει ο μικρόκοσμος που αντανακλά νοοτροπίες, συλλογικές και ατομικές πορείες, λοξές αφηγήσεις. Πόσο μάλλον αν μιλάμε για 36 ξενοδοχεία…

Γιώργος Παυλόπουλος “Όσο πιο μακριά από το σπίτι” εκδόσεις Στερέωμα 2020

Στο δίλημμα κλασική λογοτεχνία ή σύγχρονη, ειδικά σε συνθήκες εγκλεισμού, την απάντηση την έδωσε το ίδιο το βιβλίο. Ήμουν σε έναν πάγκο βιβλιοπωλείου, έψαχνα να φτιάξω τη λίστα με τα αναγνώσματα της επερχόμενης καραντίνας, ώσπου διαβάζω στο οπισθόφυλλο ότι το “Όσο πιο μακριά από το σπίτι” –εμφανώς κόντρα στο “Μένουμε σπίτι”- βασίζεται στις “Αόρατες πόλεις” του Calvino. Έτσι, αποφάσισα να πάρω τον Παυλόπουλο και να ξαναδιαβάσω από τη βιβλιοθήκη μου το ιταλικό πρότυπό του.

> Ο Γιώργος Παυλόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Μέρος του πρώτου του μυθιστορήματος "300 βαθμοί Κέλβιν το απόγευμα" (Αλεξάνδρεια, 2007) δημοσιεύθηκε σε αμερικάνικη λογοτεχνική επιθεώρηση. Το 2011 κυκλοφόρησε το δεύτερο μυθιστόρημά του "Ατμός" (Κέδρος) το οποίο βρίσκεται στη μόνιμη συλλογή των βιβλιοθηκών Yale, Harvard, Princeton και Columbia. Το "Όριο και το κύμα" είναι το τρίτο του μυθιστόρημα (Ποταμός, 2014). Κείμενα και διηγήματά του έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά του εξωτερικού. Ζει στο Βερολίνο.

Ο ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, που μου θυμίζει συνεχώς τον συνονόματό του ποιητή, γράφει μικρά διηγήματα δύο έως πέντε περίπου σελίδων, στα οποία κέντρο βρίσκεται ένα διαφορετικό κάθε φορά ξενοδοχείο. Η αφήγηση κάθε ιστορίας στηρίζεται στο παιχνίδι, στο πώς δηλαδή ο συγγραφέας εξιστορεί τη ζωή του ιδιοκτήτη ή την εμπειρία μέσα στο ξενοδοχείο, που δεν είναι συνηθισμένη. Στηρίζεται βέβαια και στη χωροταξική ανατρεπτικότητα, όπου ο χώρος, το πώς κείται το ξενοδοχείο τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, δεν είναι ο φυσικός, σαν να μπαίνει κανείς σε μια άλλη διάσταση μόλις εισέλθει στο κτήριο.

ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ διαβάζονται ευχάριστα σαν λεκτικό παιχνίδι, όμοιο με αυτά της Oulipo, γλωσσικές και αφηγηματικές αλχημείες που δημιουργούν ουτοπίες και ατοπίες. Ξενοδοχεία με ακαθόριστο αριθμό δωματίων, εγκιβωτισμοί σφαιρών σε χιονονιφαδικές μπάλες, σωσίες και εναλλαγές ρόλων κ.ο.κ. Όσο το μυαλό προχωράει με αυτή τη λογική, κάθε καινούργιο ξενοδοχείο είναι και μια αποκάλυψη σε ένα ατέρμονο γαϊτανάκι ιδεών και αφηγήσεων. Οι ελιγμοί, οι ανατροπές, τα παράδοξα τροφοδοτούν τη σκέψη και αιφνιδιάζουν λιγότερο ή περισσότερο τον αναγνώστη.

ΑΠ’ ΤΗΝ ΑΛΛΗ, η σύγκριση με τις “Αόρατες πόλεις” του Calvino είναι συνεχής κι αυτό κάνει το εγχείρημα του Παυλόπουλου απείκασμα, που δεν εκπλήσσει τόσο. Πολύ δε περισσότερο που το παιχνίδι πλέον έχει σημασία όταν υποδεικνύει μια άλλη κοινωνική, πολιτική ή ψυχολογική θέαση του κόσμου. Αυτό δεν το είδα στα περισσότερα από τα διηγήματα και γι’ αυτό ξεχώρισα δυο-τρία ως πιο βαθιά: Π.χ. στους “Περασμένους καιρούς” και στην “Αρένα των παπαγάλων” βλέπουμε τον προβληματισμό για τη λειτουργία των ΜΜΕ, το πώς οι νέες ειδήσεις δημιουργούν ένα παλίμψηστο με τις παλιές και φυσικά πώς οι παπαγάλοι, τα φερέφωνα δηλαδή της εξουσίας, της όποιας εξουσίας, χειραγωγούν την κοινή γνώμη. Στο “Μαύρο εμβατήριο” από την άλλη η πολιτική πορεία της ανθρωπότητας με τα πάνω και τα κάτω της αντικατοπτρίζεται στο ξενοδοχείο και έτσι φαίνεται πως η ιστορία του αντανακλά την ίδια την Ιστορία.

ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ μέρος των διηγημάτων χάρηκα το παιχνίδι αλλά μου έλειπε το βαθύτερο νόημα. Όταν το βρήκα, είδα το σκεπτικό του Παυλόπουλου και σκέφτηκα ότι, αν το εφάρμοζε παντού, θα είχαμε ένα άρτιο σύνολο καλβινικών διηγημάτων.

Πάπισσα Ιωάννα