Αχιλλέας Κυριακίδης, “Το μουσείο των τύψεων”

Εναλλαγές, ομοιότητες, διαφορές, αλληλεπιδράσεις, παρωδίες, αντικατοπτρισμοί, παιχνιδίσματα είναι τα τεχνάσματα του Κυριακίδη, του Έλληνα Borges, για να παίξει με τον αναγνώστη ή να τον εντάξει στο παιχνίδι του.

Αχιλλέας Κυριακίδης “Το μουσείο των τύψεων και άλλα διηγήματα” εκδόσεις Πατάκη -2018

Χαρά στον Έλληνα που ελληνοξεχνά …και στην Αθήνα μέσα ζει στη ξενιτιά (Μανώλης Ρασούλης – Βάσω Αλαγιάννη):

Αγαπάμε Κυριακίδη! Έχει μια ιδιαίτερη γραφή. Δεν είναι μόνο του Borges αλλά και δική του. Tο 2007 ο Πατριάρχης Φώτιος τον χαρακτήριζε “πολυπράγμονα”. Έχουμε διαβάσει και είχαμε γράψει πιο αναλυτικά για την “Κωμωδία”, ενώ φυσικά έχουμε διά χειρός του γνωρίσει άπειρους ισπανόφωνους κατά βάση συγγραφείς.

Αχ Ελλάδα σ’ αγαπώ και βαθιά σ’ ευχαριστώ, γιατί μ’ έμαθες και ξέρω

ν’ ανασαίνω όπου βρεθώ, να πεθαίνω όπου πατώ και να μη σε υποφέρω (Μανώλης Ρασούλης – Βάσω Αλαγιάννη):

Μια δωδεκάδα διηγήματα ίδια όσο και διαφορετικά. Παιγνιώδη. Παίζουν με τον αναγνώστη. Προσπαθούν να τον μπερδέψουν. Όχι για να τον περιγελάσουν. Αλλά για να του δείξουν πόσα μονοπάτια έχει η συγγραφή.

Αν ένας εξωγήινος ερχόταν στη γη και διάβαζε μόνο τα διηγήματα του Κυριακίδη, θα πίστευε ότι στη ζωή υπάρχουν μόνο συγγραφείς, επιμελητές, μεταφραστές συλλέκτες, αναγνώστες, βιβλιοθηκάριοι, εκδότες, ήρωες βιβλίων… άνθρωποι δηλαδή απ’ τον κόσμο του βιβλίου, είτε ζουν έξω απ’ αυτό είτε μέσα! Κι αυτός ο κόσμος είναι μια αντανάκλαση ή μια Ιδέα. Είναι η πλατωνική πολιτεία ή τα ομοιώματά της; Αυτό το διφορούμενο είναι που κερδίζει τον αναγνώστη, καθώς αυτός άλλοτε πιστεύει στην πραγματικότητα κι άλλοτε μπλέκεται –ίσως και χειραγωγούμενα σκόπιμα- σ’ αυτήν την απάτη.

Επομένως, έχουμε καθρέφτες και λαβυρίνθους. Σαν να βρισκόμαστε στην αίθουσα με τους καθρέφτες δεν ξέρουμε τι καθρεφτίζεται σε τι και πού ξεκινάει ο πραγματικός δρόμος και πού είναι το αδιέξοδο. Έτσι κάθε διήγημα μπερδεύει ευχάριστα και ανατρέπει ό,τι χτίζει με τόση μαεστρία.

1.Ένας επιμελητής, επειδή δεν του αρέσουν τα μισοτελειωμένα κείμενα, τα εκδίδει κάνοντας προσθήκες στο τέλος τους, με αποτέλεσμα να χάνεται η μαγεία της ατέλειας…

2. Ένας πίνακας του Estavillo κρύβει μια αιρετική διάσταση της προδοσίας του Ιούδα.

3.Ένας θλιμμένος συχνάζει σε μια λέσχη μελαγχολίας, όπου προσπαθεί να λύσει τους γρίφους με τους οποίους ασχολούνται τα υπόλοιπα μέλη, ώσπου ένα alter ego έρχεται να πάρει τη θέση του…

4.Ο Borges θέλει να αυτοκτονήσει στη θάλασσα αλλά τελικά το αναβάλλει.

5.Ο Borges γράφει ένα διήγημα για τον χρόνο και κάνει πράξη την παύση του.

6.Ο αφηγητής γευματίζει με τον Borges στο πρόσωπο ενός ήρωά του.

7.Ο ήρωας του κολομβο-βολιβιανού πολέμου τιμάται, άλαλος ων, από τους Κολομβιανούς, αλλά τελικά αποδεικνύεται άλλο απ’ αυτό που θέλανε να είναι.

8.Γεύμα με ήρωες από μεγάλα έργα της λογοτεχνίας.

9. Περιδιάβαση στην Αθήνα, εκλαμβάνοντας τα ονόματα των δρόμων όχι σαν σημαίνοντα αλλά ως σημαινόμενα.

10.Βιογραφία του Grainville, που έκανε τις δικές του μικρές επαναστάσεις στη γραφή.

11. Βιογραφία ενός κινηματογραφιστή, του Button, που εφάρμοσε μπορχεσιανές τεχνικές στα έργα του.

12.Βιογραφικό του συγγραφέα αποτελούμενο από βιβλία, ταινίες, δημιουργούς…

Μέσα σ’ αυτό το πολυδαίδαλο κτίσμα, ο Άλλος, αυτός που είναι απέναντι, αυτός που είναι στο βιβλίο, αυτός που μοιάζει αλλά δεν είναι, αυτός που είναι αλλά δεν μοιάζει, αυτός που παίζει με τον ίδιο τρόπο με μας, αυτός που παίζει με μας… είναι εκεί. Είναι ένας κόσμος ηρώων και πραγματικών προσώπων. Όλοι τους περσόνες μπορχεσικού τύπου αυξάνουν το πάνθεον των λογοτεχνικών χαρακτήρων που κατοπτρίζονται σε κάθε μας ανάγνωση.

Η πιο γλυκιά πατρίδα είναι η καρδιά, Οδυσσέα γύρνα κοντά μου, που τ’ άγια χώματα της πόνος και χαρά (Μανώλης Ρασούλης – Βάσω Αλαγιάννη):

Πέρα από τους αφηγηματικούς λαβύρινθους, πέρα από το μπες-βγες στη λογοτεχνία, τα κείμενα του Κυριακίδη διακρίνονται από μια δηκτική χρήση της γλώσσας. Ακριβολογία όσο και διφορούμενες εκφράσεις. Σοβαροφάνεια αλλά και humor. Διπλές νύξεις και πυκνότητα. Εκρηκτικές φράσεις όσο και γλωσσικά αινίγματα, κομψότητα όσο και παρωδιακή διάθεση.

> Ο Αχιλλέας Κυριακίδης γεννήθηκε το 1946 στο Κάιρο. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει εκδώσει εννέα βιβλία με διηγήματα, μικρά πεζά και δοκίμια (κινηματογραφικά και φιλολογικά), έχει γράψει τρία σενάρια που γυρίστηκαν σε ισάριθμες κινηματογραφικές ταινίες μεγάλου μήκους, και έχει σκηνοθετήσει επτά ταινίες μικρού μήκους σε δικά του σενάρια. Κυκλοφορούν πάνω από σαράντα πέντε μεταφράσεις του έργων συγγραφέων όπως ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο Ζορζ Περέκ, ο Ρεϊμόν Κενό, ο Λουίς Σεπούλβεδα, ο Αλφρέντ Ζαρί, ο Ρολάν Τοπόρ, ο Άντριου Κρούμι, ο Ζαν Εσενόζ, ο Κάρλο Φραμπέτι κ.ά. Το 2004 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για τις "Τεχνητές αναπνοές", το 2006 με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης, για τη μετάφραση των πεζογραφικών "Απάντων" του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (στην οριστική έκδοση των "Ελληνικών Γραμμάτων" -η απονομή έγινε το 2007), την επόμενη χρονιά με το Διεθνές Βραβείο Καβάφη Μετάφρασης, στο πλαίσιο των Καβαφείων 2007, και το 2009 με το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Γαλλόφωνης Λογοτεχνίας του ΕΚΕΜΕΛ, για τη μετάφραση του μυθιστορήματος "Στο cafe της χαμένης νιότης" του Πατρίκ Μοντιανό.

Πάπισσα Ιωάννα