Curzio Malaparte, “Το δέρμα”

Στην έξοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Ιταλία απομουσολινοποιείται και στρέφεται προς τους Συμμάχους. Όμως ο πόλεμος έχει αφήσει χαραγμένα στο πετσί των Ναπολιτάνων τα ίχνη του. Η πορνεία, η πείνα, η χαμέρπεια απλώνονται σε πολλές σελίδες, στίγμα και αισχύνη μαζί.

Curzio Malaparte “La Pelle” 1949 “Το δέρμα” μετ. Π. Σκόνδρας εκδόσεις Μεταίχμιο -2017

It feels like I'm talkin' to myself:

Θα μπορούσε να τιτλοφορείται “Η φιλοσοφία της ήττας”. Αναφέρεται στο 1943 όταν η Ιταλία προσπαθεί να απαγκιστρωθεί από τους Γερμανούς Nazi και να γυρίσει με το μέρος των Συμμάχων.

Probably find a way to complain about a Picasso painting:

Ο Ιταλός λοχαγός Malaparte βρίσκεται στο πλευρά του Άγγλου Jack Hamilton. Αναλαμβάνει την ιταλική Εθνοφυλακή ώστε να απωθήσουν τους Γερμανούς. Και τότε είναι που ξεσπά η πανούκλα στη Napoli, ως απόνερα του πολέμου. Η διαλυμένη Ιταλία, η φτώχια στη Napoli, ο πόλεμος που άφησε πίσω του ερείπια, το ξεπούλημα, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ήττα και η ψυχολογία της… είναι θέματα που απλώνονται σαν σταγόνα αίμα σε άσπρο πανί. Ακόμα και οι Αμερικανοί που βοηθούν παρουσιάζονται ειρωνικά, γιατί έρχονται ανιδιοτελώς, προσφέρουν πάντα ανυστερόβουλα, θεωρούν όλους τους άλλους κατώτερους!

“Προτιμούσα τον πόλεμο από την «πανούκλα»

που, μετά την απελευθέρωση,

μας είχε όλους λερώσει, διαφθείρει, ταπεινώσει

–όλους μας, άντρες, γυναίκες και παιδιά.

Πριν από την απελευθέρωση,

είχαμε παλέψει και υποφέρει για να μην πεθάνουμε.

Τώρα παλεύαμε και υποφέραμε για να ζήσουμε.

Υπάρχει βαθύτατη διαφορά ανάμεσα στην πάλη

για να μην πεθάνεις και την πάλη για να ζήσεις.

Οι άνθρωποι που παλεύουν για να μην πεθάνουν,

διατηρούν την αξιοπρέπειά τους…”

Το σημαντικό και ωραίο μαζί δεν είναι η ίδια η ιστορία, που αργοσέρνεται. Είναι η ματιά του αφηγητή που σχολιάζει μια Ιταλία υπό ήττα και αναξιοπρέπεια. Μια βασική αντίθεση που προβάλλεται είναι οι νικητές Αμερικάνοι κι οι ηττημένοι Ιταλοί. Με τραγικότητα και με χιούμορ οι πολιτισμένοι Αμερικάνοι παρουσιάζονται να εκμεταλλεύονται τις ντόπιες και να κακοποιούν σεξουαλικά παιδιά. Οι νικητές Αμερικάνοι είναι λιγότερο αναξιοπρεπείς από τους ταπεινωμένους Ιταλούς.

Ο τίτλος είναι καταρχάς αινιγματικός. Κάπου στη μέση του βιβλίου αποκαλύπτεται ότι συμβολίζει το τομάρι που κάθε ατομιστής προσπαθεί να προστατεύσει σε βάρος των άλλων.

“Το δέρμα μας, ετούτο το καταραμένο τομάρι.

Εσάς ούτε που σας περνάει από τον νου

για πόσα είναι ικανός ένας άνθρωπος,

για τι ηρωισμούς και για τι ατιμίες είναι ικανός,

προκειμένου να σώσει το τομάρι του.”

Ο Malaparte σκιαγραφεί μια Napoli στη μετα-πολεμική εποχή, αν και ακόμα ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει. Καταγγέλλει την ομοφυλοφιλία ως καταστροφή των νέων, στιγματίζει την πορνεία ως τρόπο επιβίωσης, αν και δεν υπάρχουν πολλοί άλλοι, εγείρει ψηλά την εθνική αναξιοπρέπεια που κατάντησε τον ιταλικό λαό χαμερπή και ιταμό. Σ’ αυτό φταίει προφανώς ο πόλεμος αλλά και οι Σύμμαχοι που ήρθαν να σώσουν, αλλά ταυτόχρονα εκμεταλλεύτηκαν τις καταστάσεις υπέρ τους.

I exercise my right to express when I feel it's time:

Η εικόνα της μεταπολεμικής κοινωνίας είναι πολύ εύγλωττη στο βιβλίο. Ωστόσο, κουράζει η επανάληψη, ο πλατειασμός, οι σχοινοτενείς περιγραφές και οι απέραντες σκηνές. Πιθανόν, ο συγγραφέας ήθελε να ζωγραφίσει σε εύρος και σε πλάτος την ανθρώπινη κατάντια και να μας υποβάλλει μέσα στο κλίμα της ποταπότητας του ανθρώπου που βγαίνει από το καμίνι των όπλων.

> Ο Κούρτσιο Μαλαπάρτε, ψευδώνυμο του Κουρτ Έριχ Σούκερτ, γόνος της ένωσης του πλούσιου σάξονα Έρβιν Σούκερτ και της λομβαρδής Εβελίνα Περέλι, γεννήθηκε στις 9 Ιουνίου 1898 στο Πράτο. Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, στον οποίο και πολέμησε, ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στη δημοσιογραφία. Από το 1922 ο Μαλαπάρτε ήταν ενεργό μέλος του Φασιστικού Κόμματος. Εξέδωσε τα πρώτα του βιβλία τη δεκαετία του 1920, αλλά κέρδισε τη διεθνή αναγνώριση με τα δύο αριστουργήματά του το "Καπούτ" (1944) και το "Δέρμα" (1949). Αποστασιοποιημένος από το φασισμό ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1930, ο Μαλαπάρτε θα αποκτήσει κομμουνιστική κομματική ταυτότητα, θα δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το μαοϊσμό, ενώ λίγο πριν από το θάνατό του θα ασπασθεί τον καθολικισμό. Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, πέθανε στη Ρώμη τον Ιούλιο του 1957.

In2life, 8/5/2018 

Πάπισσα Ιωάννα