Paul Auster, “Το βιβλίο των ψευδαισθήσεων

Ο Peter Carey το χαρακτήρισε το καλύτερο βιβλίο του Auster. Κι εμένα με κέρδισε από την πρώτη σελίδα. Με κέρδισε το ύφος, με κέρδισε η εξ αρχής σχεδιασμένη πλοκή.

Paul Auster “The Book of Illusions” 2003 “Το βιβλίο των ψευδαισθήσεων” μετ. Ι. Ηλιάδη εκδόσεις Μεταίχμιο -2017

Μια ιστορία αλήθειας και κλείνει το τραύμα (MC Yinka):

Πάντα αγαπούσα τον Paul Auster. Κι εδώ στο Βιβλιοκαφέ, με τους χειμώνες και τα καλοκαίρια να περνούν δίπλα στο τζάκι ή στην αυλή με τα πλατάνια, διαβάσαμε πολλές φορές έργα του: από Μάιο “Αόρατος” (3/5/2014) φθινόπωρο “Η τριλογία της Νέας Υόρκης” (5/11/2014) κι έπειτα πάλι φθινόπωρο “Η επινόηση της μοναξιάς” (23/10/2015).

Τα κακά τα κείμενα / Τη δική μου τη φθορά / Τα ψευτοπαλίκαρα (MC Yinka):

Το πιο πρόσφατο απόκτημά μου ξεκινά αριστουργηματικά, κάτι που μάλλον οφείλεται στο βελούδινο ύφος του συγγραφέα, κάτι ανάμεσα στη χαρμολύπη που γεννά και στην αφηγηματική δύναμη που το διέπει. Δυο νήματα βρίσκουν σημείο σύγκλισης και το κείμενο απογειώνεται εξ αρχής. Ο καθηγητής λογοτεχνίας David Zimmer γράφει ένα βιβλίο για τον άγνωστο κωμικό του βωβού cinema Hector Mann, ο οποίος έχει εξαφανιστεί εδώ κι εξήντα χρόνια. Γύρω στο 1928-1929 γύρισε δώδεκα ταινίες κι έπειτα, αιφνιδιαστικά, εξαφανίστηκε από προσώπου γης. Ο Zimmer τον ανακαλύπτει τυχαία και γράφει ένα πυρετώδες βιβλίο γι’ αυτόν το 1988. Και τότε λαμβάνει ένα γράμμα από τον ίδιο (ή μάλλον από τη γυναίκα του)! Το άλλο νήμα, το οποίο προηγήθηκε της ενασχόλησής του με τον Mann, είναι ο χαμός της γυναίκας του Zimmer και των δυο γιων τους σε αεροπορικό δυστύχημα. Η ανάγκη να ξεφύγει βρήκε διέξοδο στις ταινίες του βωβού cinema. Η κατάθλιψη του καθηγητή έπεσε πάνω στο πηγαίο humor του κωμικού!!

Στην ουσία το βιβλίο μέχρις ενός βαθμού είναι ωδή στον βωβό κινηματογράφο. Ο Hector Mann είναι ένα κράμα πολλών κωμικών της εποχής, που συνδυάζουν χαρούμενο πρόσωπο με θλιμμένη ψυχή. Το μουστάκι του, το κοστούμι του, το style του δίνει το στίγμα του, που μπορεί να μην είναι από τα κορυφαία της βωβής κινηματογραφίας αλλά εκπέμπει το δικό του χαρακτηριστικό σήμα.

Το μυθιστόρημα προχωράει με πολύ φυσικό ρυθμό, με τη μεταφραστική δουλειά του Zimmer αλλά και τις συναισθηματικές του αμφιθυμίες, που ξεσπούν μερικές φορές σε αγενή θυμό. Οι μικρές ανατροπές δεν είναι στην ουσία αιφνιδιαστικές αφηγηματικές επαναστάσεις αλλά σοφά καμπυλωμένες στροφές που συνεχίζουν μια σαφώς προδιαγεγραμμένη πορεία. Το αυτοκίνητο του αναγνώστη δεν αλλάζει ξαφνικά τοπίο, αλλά τρέχει με σταθερό ρυθμό σε νέα τοπία που διαδέχονται ομαλά το ένα το άλλο. Ίσως βρήκα σχοινοτενή την αφήγηση της Alma, απεσταλμένης του Mann στον Zimmer, που εξιστορεί όλη τη ζωή του πρώτου. Επίσης, οι ταινίες που ενθέτονται μέσα στην κύρια αφήγηση ίσως θα μπορούσαν να είναι πιο μικρές σε έκταση.

Η συνάντηση Zimmer και Mann, ενώ είναι η αναμενόμενη εξέλιξη, έχει μικρή σημασία. Πιο πολύ μετράει το μυστήριο της τέχνης, η βαθιά θέληση για δημιουργία χωρίς αποδέκτη, η σύνδεση ζωής και τέχνης μακριά από άλλες σκοπιμότητες,

Το μυαλό μου ν’ ανοίξει να δώσει τροφή στην πένα (MC Yinka):

Σίγουρα θαύμασα απ’ την αρχή τη στρωτή αφήγηση που έβαινε ακώλυτα μέχρι τέλους. Παράλληλα η ψυχολογία του David Zimmer και οι στροφές που έπαιρναν οι αποφάσεις του ήταν φυσιολογικές, αναμενόμενες, επαρκείς. Και τέλος, παρατήρησα ότι η ζωή του Mann, τόσο διαφορετική, έμοιαζε με τη ζωή του Zimmer, σε μια σειρά αντανακλάσεων. Σε άλλη εποχή και με άλλον τρόπο, αλλά παρόμοια εξέλιξη. Αυτοί οι αντικατοπτρισμοί ίσως δικαιολογούν τον τίτλο, γιατί αλλιώς δεν βλέπω τι νόημα έχει. Η όλη σύνθεση έχει στοιχεία τραγωδίας και οδηγεί σε crescento με γρήγορες τσεκουριές.

> Ο Πολ Όστερ γεννήθηκε το 1947 στο Νιου Τζέρσεϊ και σπούδασε αγγλική, γαλλική και ιταλική λογοτεχνία. Του έχει απονεμηθεί ο τίτλος του fellow από το Εθνικό Κληροδότημα των ΗΠΑ για τις Τέχνες τόσο για την ποίηση όσο και για τον πεζό λόγο, ενώ το 1990 του απονεμήθηκε το βραβείο Μόρτον Ντάουεν Ζέιμπελ από την Αμερικανική Ακαδημία και το Ινστιτούτο Τεχνών και Γραμμάτων. Έγραψε τα σενάρια των ταινιών "Καπνός" και "Μελανιασμένο πρόσωπο". Στο κινηματoγραφικό φεστιβάλ του Βερολίνου το 1995 η ταινία "Καπνός" βραβεύτηκε με την Αργυρή Άρκτο, με το ειδικό βραβείο Κριτών, με το βραβείο του Διεθνούς Κύκλου Κινηματογραφικών Κριτικών και με το Βραβείο Κοινού για την καλύτερη ταινία. Το 1998 έγραψε το σενάριο και σκηνοθέτησε την ταινία "Η Λουλού πάνω στη γέφυρα". Το έργο του έχει μεταφραστεί σε 21 γλώσσες. Το 1997 εκδόθηκε μια συλλογή με τις δυσεύρετες πλέον μεταφράσεις που είχε κάνει ο Πολ Όστερ με τίτλο "Μεταφράσεις" και το 2001 μια επιλογή από τα διηγήματα που έστειλε το κοινό της ραδιοφωνικής του εκπομπής στο National Public Radio των ΗΠΑ, με τίτλο "True Tales from American Life". Ζει στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης με τη γυναίκα του, επίσης συγγραφέα, Σίρι Χούστβεντ, και τα δύο τους παιδιά. Περισσότερες πληροφορίες για τον Πολ Όστερ περιλαμβάνονται στην επίσημη ιστοσελίδα του στο διαδίκτυο, www.paulauster.co.uk (ή: www.stuartpilkington.co.uk/paulauster/faq.htm).

Πάπισσα Ιωάννα

In2life, 20/3/2018