Χρήστος Οικονόμου, “Οι Κόρες του Ηφαιστείου”

Η πραγματικότητα σηκώνει τα χέρια. Δεν μπορεί να μπει σ’ ένα βιβλίο. Δεν χωράει στο ρεαλιστικό πλαίσιο. Γι’ αυτό αποδίδεται συχνά μ’ όρους φανταστικού. Μ’ όρους άλλων κόσμων ή αναποδογυρισμένου του δικού μας.

Χρήστος Οικονόμου “Οι Κόρες του Ηφαιστείου” εκδόσεις Πόλις -2017

Μια ιστορία αλήθειας και κλείνει το τραύμα (MC Yinka):

Παραξενεύει το νέο βιβλίο του Οικονόμου. Τον είχαμε συνηθίσει σε πιο ρεαλιστικές ιστορίες. Τώρα περνάει σύσσωμος σε μια πιο postmodern εκδοχή της ζωής, με ανάμιξη της καθημερινότητας και του παράδοξου. Και στα προηγούμενα έργα του έδειξε τέτοιες τάσεις. Τώρα όμως τις θέτει ως δεσπόζουσες στα διηγήματά του.

Τα κακά τα κείμενα / Τη δική μου τη φθορά / Τα ψευτοπαλίκαρα (MC Yinka):

Διαβάζω σαν σε ναρκοπέδιο. Από την πρώτη ιστορία βρίσκομαι σε ταραγμένα νερά, σε θολά ομιχλώδη τοπία. Το “Κέβλαρ, υαλόνημα και αγγελική αγάπη” μας μεταφέρει σε έναν μεταφυσικό τόπο, όπου το ζευγάρι των ηρώων μας περιηγείται σε μια βάρκα με οδηγό έναν άγγελο. Έχουμε λοιπόν αφενός μια σύγχρονη φανταστική μορφή της Κόλασης; Και συνάμα μια αγγελική διήγηση, όχι στα πρότυπα της Αγίας Γραφής αλλά των απόκρυφων ευαγγελίων. Η πραγματικότητα εκεί δεν μπορεί να δίνεται με όρους γήινης οπτικής. Αλλά εμποτίζεται στο παράλογο και το αλλόκοτο. Αμέσως ξεχωρίζει σε σχέση ας πούμε με το “Αγγέλιασμα” του Βασιλικού, αφού ο κόσμος είναι πιο ανατρεπτικά διαφορετικός. Αλλά και οι διάλογοι των τριών προσώπων διακρίνονται τόσο για τη προφορική απόδοση που θυμίζει γη, όσο και για την σφοδρή κρούση των ατακών τους. Εκεί πάνω ή εκεί κάτω όλες οι αντιφάσεις συναιρούνται. Αποκαλυπτικές σκηνές χωρίς φρίκη εμφανίζονται. Κι ένα σωρό σχήματα λόγου, κυρίως παρομοιώσεις (μέτρησα 4 στην πρώτη σελίδα και ανάλογα πολλές στις άλλες), μεταφορές και εικόνες επιστρατεύονται για να αποδώσουν τον μεταφυσικό-άλογο κόσμο.

“-Στοπ! Χωρίς παρομοιώσεις, μου είπε. Ασ’ το να ρολάρει όπως το Micra στον βρεγμένο δρόμο.

-Κι εσύ όμως παρομοίωση χρησιμοποίησες τώρα” [γράφει σε ένα επόμενο διήγημα ο Οικονόμου, σχολιάζοντας τον εαυτό του;]

Τα υπόλοιπα διηγήματα είναι πιο προσγειωμένα. Κυριολεκτικά. Όμως πάλι δεν λείπει η φανταστική ατμόσφαιρα και το παιχνίδι με το μυαλό του αναγνώστη. Τα θέματά τους αγγίζουν τραύματα και προσωπικές ενοχές, σχέσεις και οδύνες. Η Κάσσια σαν τον Χριστό προσπαθεί να κάνει θαύματα στην τραυματισμένη μάνα της. Μια τρελή νομίζει ότι είναι η κόρη της κόρης του Στάλιν. Μια κόρη λέει στον πατέρα της που είναι στο νοσοκομείο ένα ανατολίτικο παραμύθι. Η Άννα τρολάρει τη μάνα της και τη φίλη της αντιμετωπίζοντάς τις σαν λεσβίες. Μια ψυκτικός φτιάχνει το ψυγείο ενός μαιευτηρίου όπου φυλάσσονται τα biberon των μωρών.

Ο Οικονόμου ρισκάρει. Πιάνει απ’ τη μέση τις ιστορίες του και τις αφήνει στη μέση. Στοχεύει πιο πολύ στο συναίσθημα. Στον ημισκοτεινό κόσμο του μυαλού μας. Συνδυάζει το λογικό με το παράλογο. Το θρησκευτικό με το σεξουαλικό. Το τοπικό με το ουτοπικό.  Από διήγημα σε διήγημα περνάνε οι Κόρες του Ηφαιστείου. Αλήθεια ποιες είναι; Τι συμβολίζουν; Τι νόημα έχει αυτή η σχέση των γυναικών σε διαφορετικά διηγήματα; Επίσης επαναλαμβάνονται ατάκες που έχουν επιγραμματική μορφή αλλά και λίγο ενοχλητικό διδακτικό τόνο. Η επανάληψή τους παραπέμπει σε μια κυκλική κίνηση της Ιστορίας. Οι διάλογοι είναι πιο πολύ επιθετικές στιχομυθίες. Σαν να πετάει ο ένας μαχαίρια στον άλλο. Και τέλος το χιούμορ, που έρχεται υποδόριο, μαύρο, ανατρεπτικό…

Το μυαλό μου ν’ ανοίξει να δώσει τροφή στην πένα (MC Yinka):

Δεν ξέρω το τελικό πρόσημο στα πολλά συν και πλην του βιβλίου. Δεν ξέρω αν χάρηκα την ανατροπή ή αν έμεινα σύξυλη από το αλλόκοτο. Είναι αυτό το μεταμοντέρνο ένα βήμα πιο μπροστά ή μια εφετζίδικη παράτα;

> Ο Χρήστος Οικονόμου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Στην πεζογραφία εμφανίστηκε το 2003 με τη συλλογή διηγημάτων "Η γυναίκα στα κάγκελα". Η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του, "Κάτι θα γίνει θα δεις" (εκδ. Πόλις, 2010), τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος και μεταφράστηκε στα ιταλικά (Editori Riuniti, 2012) και στα γερμανικά (C.H. Beck, 2013). Προγραμματίζεται επίσης να κυκλοφορήσει στις ΗΠΑ (Archipelago Books) και στην Ισπανία (Valparaiso). Ακολούθησε η συλλογή διηγημάτων "Το καλό θα 'ρθει από τη θάλασσα" (εκδ. Πόλις, 2014). Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί σε επτά γλώσσες συνολικά και έχουν μεταφερθεί στο θέατρο και στον κινηματογράφο.

Πάπισσα Ιωάννα

In2life, 6/3/2018