“Στη λίμνη” του James Sallis

Αφενός το έγκλημα κι αφετέρου η ανθρώπινη πλευρά του αστυνόμου, απ’ τη μια η πορεία της έρευνας κι από την άλλη κλαδιά και παρακλάδια που δημιουργούν παράλληλες πορείες (Αστυνομική λογοτεχνία -7).

Αμερικάνικος βρασμένος σε κατσαρολάκι: James Sallis “Cypress Grove” 2003 “Στη λίμνη” μετ. Κ. Κραμβουσάνου εκδόσεις Πόλις 2015

          Πότε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα μπορεί (και πρέπει) να καθυστερεί την εξιχνίαση του μυστηρίου; Πότε με άλλα λόγια ο αναγνώστης τέτοιων έργων ανέχεται αφηγηματικές χρονοτριβές, προκειμένου να μην ρουφήξει με μια ανάσα το κείμενο μέχρι τέλους; Ένα (σοβαρό) αστυνομικό μπορεί να απλωθεί και πέραν της γραμμής των ερευνών όταν θέλει να περι-γράψει την ψυχολογία των προσώπων, τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες, την ατμόσφαιρα γύρω από την έρευνα αλλά και γύρω από τον φόνο. Στην ουσία μόνο η έρευνα είναι ο κορμός ενός εμπορικού αστυνομικού, ενώ στα κοινωνικού εύρους κείμενα η έρευνα βγάζει κλαδάκια με ψυχογραφικές αναλύσεις, περιγραφές κοινωνικών συνθηκών, διαλόγους φαινομενικά άσχετους κ.ο.κ. Αρκεί όλα αυτά τα παρακλάδια να στηρίζουν τον κορμό και όχι να απομυζούν τους χυμούς-του, αρκεί δηλαδή ο αναγνώστης να σκαρφαλώνει τον κορμό, αλλά τα ζουμερά φρούτα είναι στα κλαδιά…

          Το μυθιστόρημα του Sallis εξ αρχής δείχνει πως πρόκειται να καθυστερήσει την εξέλιξη και μέχρι τη μέση τουλάχιστον κωλυσιεργεί με δύο τρόπους: από τη μια, εναλλάσσει κεφάλαια πάνω στη δράση (που αφορά στην ανακάλυψη της ταυτότητας αλλά και των αιτίων της δολοφονίας-του ενός κλοσάρ που ζούσε σε ψιλοεγκαταλελειμμένα σπίτια) και κεφάλαια με το παρελθόν του αστυνομικού συμβούλου του σερίφη Μπέιτς, ενός γηραιού πρώην αστυνόμου και έγκλειστου για ένα διάστημα στη φυλακή, ονόματι Τέρνερ. Έχουμε στην ουσία δύο μυθιστορήματα: το πρώτο, το βασικό αναφέρεται στις έρευνες για να εξιχνιαστεί τι έκανε ο Καρλ (έτσι λέγανε τον νεκρό) κλέβοντας την αλληλογραφία του δημάρχου και γιατί τον σκότωσαν. Το άλλο επιστρέφει στο παρελθόν για να αφηγηθεί περιπέτειες του Τέρνερ και την ιστορία που τον οδήγησε στη φυλακή.

          Από την άλλη, ο Sallis κωλυσιεργεί, καθώς ακόμα και στην κύρια αφήγηση οι λεπτομέρειες, οι διάλογοι, οι άσχετες σκηνές απλώνονται νωχελικά, σαν να το κάνει επίτηδες, ώστε να αφήσει τον αναγνώστη σε μια αργή γνωριμία με τους πρωταγωνιστές, που δεν ξέρει αν θα βοηθήσουν ή θα θολώσουν τα νερά. Το τέλος δεν είναι κακό, αλλά έχει φθαρεί η αναγνωστική αναμονή με πολλή θολή λάσπη, που η τελική γεύση είναι ανάμικτη.

Από τη μία η προσπάθεια του συγγραφέα να δείξει την ανθρώπινη πλευρά του ντετέκτιβ, που πέρασε στη φυλακή, που είχε υπαρξιακές ανησυχίες για τον φόνο και την ανθρώπινη ζωή, κι από την άλλη ένα έγκλημα που σχετιζόταν με καλτ ταινίες και κρυμμένα μυστικά.

[Το κείμενο δικό-μου, οι εικόνες αντλημένες από:www.designsnext.com, commons.wikimedia.org και www.noexit.co.uk]

Πατριάρχης Φώτιος