“Τελευταία ευχή” των James Patterson & Liza Marklund

Η εννοιολογική τέχνη είναι μια ενδιαφέρουσα άποψη για το πώς δύο σήριαλ-κίλερ νοηματοδοτούν και συμβολοποιούν τους φόνους-τους. Τότε η έρευνα γίνεται “ανάγνωση” της τέχνης και διερεύνηση του προφίλ των “φιλόμουσων” εγκληματιών (Αστυνομική λογοτεχνία -8).

Καφές με ζάχαρη: James Patterson & Liza Marklund “The Postcard Killers” Grand Central Publishing 2011 “Τελευταία ευχή” μετ. Ν. Προδρομίδου εκδόσεις Μεταίχμιο 2015

          Πρόκειται για ένα καθαρόαιμο αστυνομικό μυθιστόρημα. Από αυτά που τα πιάνεις ξαπλωμένος στην ψάθα-σου και σε απορροφάνε όσο ψήνεσαι στον ήλιο. Καθαρόαιμο όσο υπάρχει έγκλημα (και μάλιστα περισσότερα από ένα) και ντετέκτιβ που επιχειρεί να λύσει το αίνιγμα. Ο βασικός άξονας είναι η έρευνα. Ο αναγνώστης ακολουθεί τα νήματα, παρακολουθεί τις ενδείξεις και νιώθει όλη εκείνη τη γνωστή περιέργεια για την τελική απάντηση.

          Οι δολοφόνοι είναι εξ αρχής γνωστοί. Ένα γοητευτικό ζευγάρι, ο Μακ και η Σίλβια, προσελκύουν άλλα νεόνυμφα συνήθως ζευγάρια ή αρραβωνιασμένα, τα ναρκώνουν με οφθαλμικές σταγόνες και τα σκότωναν. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των δύο σήριαλ κίλλερ είναι ότι στέλνουν μια κάρτα σε εφημερίδες της πόλης, όπου έγινε ο φόνος, με αποτέλεσμα να τους δοθεί το ψευδώνυμο “Οι δολοφόνοι με τις καρτ-ποστάλ” και μια φωτογραφία με τα νεκρά σώματα. Επομένως, δεν ψάχνουμε τους εγκληματίες, αλλά πορευόμαστε πάνω στην έρευνα της ανεύρεσής-τους και της εξήγησης των κινήτρων-τους.

          Ερευνητές είναι δύο. Ο Τζέικομπ Κάνον, ντετέκτιβ της αστυνομίας της Νέας Υόρκης, συνεργάζεται με τη μορφωμένη αλλά παραγνωρισμένη δημοσιογράφο της Aftonposten Ντέσι Λάρσον, που έλαβε την κάρτα μετά τον φόνο δύο Γερμανών στη Στοκχόλμη. Ο πρώτος έχει άμεσο ενδιαφέρον, αφού οι δυο φονιάδες σκότωσαν την κόρη-του στη Ρώμη, ενώ η δεύτερη, δεχόμενη την κάρτα, ενεπλάκη σε μια έρευνα που την έκανε πιο δραστήρια και της έδωσε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Το μυθιστόρημα εξελίσσεται σε ανιούσα κλίμακα, αφού οι φωτογραφίες από τα θύματα που αποστέλλονται απεικονίζουν τους νεκρούς σε πόζες παρμένες από διάσημους πίνακες των πινακοθηκών κάθε πόλης, με αποτέλεσμα μέσω των καμερών ασφαλείας να μπορέσει η αστυνομία της Στοκχόλμης να βρει τα πρόσωπα των δύο εγκληματιών. Κι εκεί, απρόσμενα, οι ίδιοι εμφανίζονται και παραδίνονται, ανυποψίαστοι για ποιο λόγο τους αναζητούν και τι εγκλήματα τους προσάπτουν… !

          Μικρά κεφάλαια, γρήγορες σκηνές, ταχείες παρενθέσεις που αποσκοπούν στη σκιαγράφηση των κεντρικών χαρακτήρων, επιμονή στη βασική γραμμή έρευνας, συνεχής ώθηση του αναγνώστη προς το τέλος… Και καθώς το ένα κομμάτι κουμπώνει με το άλλο, εμφανίζεται ένα ευρύτερο σχέδιο που συσσωματώνει τους επιμέρους φόνους σε ένα μεγάλο εικαστικό πρότζεκτ. Η εννοιολογική τέχνη (conceptual art) αναζητά την ιδέα και την εφαρμόζει σαν να είναι κομμάτι της ζωής. Ο φόνος, ο θάνατος αποκτά καλλιτεχνική διάσταση όταν ιδωθεί ως καλλιτέχνημα, όταν προβληθεί ως μίμηση τέχνης, ως αναπαράσταση, ως εφαρμογή μιας πρωτότυπης ιδέας. Παρά την κινηματογραφική εκτύλιξη της δράσης, ο Αμερικανός και η Σουηδέζα συγγραφέας προβάλλουν τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η ακραία προσπάθεια να γίνει κάποιος ρηξικέλευθος, να ξεπεράσει τα όρια τέχνης και ζωής, να στήσει ζωντανά έργα τέχνης, ακόμα και σοκάροντας, συγκλονίζοντας, τρομάζοντας, προκαλώντας φρίκη…

          Η αδρεναλίνη σε υψηλά επίπεδα, σαν ταινία, σαν παιχνίδι καταδίωξης κι ένα happy end να φέρνει τη συνηθισμένη λύτρωση.

[Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 24/11/2015 στο In2life και εδώ αναδημοσιεύεται κοσμημένο, εκτός από τον πίνακα της κορυφής που είναι “Η κραυγή” του Μουνκ, με τις εξής φωτογραφίες εννοιολογικής τέχνης: η πρώτη είναι η "Ζωή και θάνατος" του t-ufan (πηγή: demortalz.com), η δεύτερη είναι φωτογραφία των Aaron Nace and Avery Carlton (πηγή: pulpfactor.com) και η τρίτη το "Μου λείπεις" της Alice (πηγή: dpshots.com)]

Πατριάρχης Φώτιος