“Η τελευταία παράσταση της Μαρίνας Φιλίππου” του Γρηγόρη Αζαριάδη

Όταν το ιδιωτικό έρχεται να διασταυρωθεί με το δημόσιο κι όταν οι λαμογιές στο πολιτικοεπιχειρηματικό παρασκήνιο έρχονται να ανοίξουν και προσωπικές πληγές, μία δολοφόνος-εκκαθαριστής αναλαμβάνει το ξεβρόμισμα του κόπρου του Αυγεία.

[Πέμπτο βιβλίο που μου έστειλε φίλος του Βιβλιοκαφέ, μετά τους Χριστόπουλο, Τσίγκα, Χατζηκωνσταντίνου και Καρακάση για τους οποίους μίλησα σε προηγούμενα ποστ. Είναι και μερικά ακόμα που περιμένουν υπομονετικά τη σειρά-τους...] 

 

 

Mocca:

Γρηγόρης Αζαριάδης

“Η τελευταία παράσταση της Μαρίνας Φιλίππου”

εκδόσεις Γαβριηλίδης

2013 

            Ήθελα να δω τον Αζαριάδη στο δεύτερο βιβλίο-του μετά τους “Παλιούς λογαριασμούς” που ως πρωτόλειο είχαν κερδίσει τις αναγνωστικές-μου εντυπώσεις. Αυτό που ήθελα να εξετάσω είναι η εξέλιξη της γραφής-του, η πορεία από την πρωτολειακή αβεβαιότητα στην εμπέδωση των όρων του μυθιστορήματος και η σταδιακή εμβάθυνση σ’ αυτούς. Εκτός αν η αστυνομική λογοτεχνία δεν έχει αισθητικές αξιώσεις και γράφεται για να πουλήσει…

            Το κείμενο στηρίζεται σ’ αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε “διασταύρωση δολοφόνων”, αν και μιλάμε για ηθική αυτουργία. Δηλαδή τρεις κυρίες της υψηλής κοινωνίας, όταν μαθαίνουν ότι οι σύζυγοί-τους όχι μόνο είναι βουτηγμένοι στη διαφθορά, αλλά έχουν στραφεί παρασκηνιακά και εναντίον κοντινών στις κυρίες προσώπων, αποφασίζουν να αναλάβουν δράση. Τα τρία επιφανή μέλη της κοινωνίας, ο ένας είναι επιχειρηματίας, ο άλλος υψηλόβαθμος δικαστικός κι ο τρίτος αρχισυνδικαλιστής και πολιτικός, βρίσκονται ο ένας μετά τον άλλο νεκροί ύστερα από τη συνάντησή-τους με μια(;) καλλίγραμμη κυρία. Ποιος ή ποιοι είναι τελικά οι δολοφόνοι, γίνεται σχετικά εύκολα αντιληπτό ήδη εξ αρχής, αλλά μένει εκκρεμές φυσικά το πώς ακριβώς εξελίχθηκαν τα πράγματα.

            Η βασική ιδεολογική θέση του Αζαριάδη είναι ότι η γενιά του Πολυτεχνείου εκμεταλλεύτηκε τη δόξα-της και αναρριχήθηκε αρριβιστικά, με νόμιμους αλλά και παράνομους τρόπους. Μια ολόκληρη γενιά, μερικοί από τους οποίους είχαν αντιστασιακή δράση ή άλλοι καρπώθηκαν δάφνες που δεν τους αξίζουν, πέρασαν σταδιακά με αλληλοσπρώξιμο σε υψηλές θέσεις, μπήκαν στο ΠΑΣΟΚ, εκμεταλλεύθηκαν τα κοννέ-τους και πλούτισαν συχνά εις βάρος της κοινωνίας και του κράτους. Βουτηγμένοι στη διαφθορά και την αδίστακτη χρήση κάθε μέσου προέβησαν και σε εγκλήματα, εκβιασμούς, κλείσιμο στομάτων, ηθικές και σεξουαλικές παρεκκλίσεις, προαγωγή, δουλειές της νύχτας κ.ο.κ.

            Το μυθιστόρημα βάζει στόχους, εκτελεί ανθρώπους, διερευνά κίνητρα, αξιολογεί θετικά την κάθαρση της κοινωνίας αλλά φυσικά στο τέλος οι δράστες, ηθικοί και φυσικοί, αποκαλύπτονται. Ένας μεγάλος θίασος προσώπων παρελαύνει πλησίστιος, όπου καθένας περνά βιαστικά και μόνο η αστυνόμος Τρύπη (γυναίκα επικεφαλής των ερευνών δεν είναι πολύ συνηθισμένο), υπεύθυνη για τις έρευνες σκιαγραφείται στο λειτούργημά-της αλλά και εν μέρει στην ιδιωτική-της ζωή. Τα πρόσωπα δυστυχώς είναι πιόνια στην μπαγκέτα του συγγραφέα, χωρίς ψυχή, χωρίς να αποδίδονται τρισδιάστατα. Το τέλος έρχεται με σωστούς συλλογισμούς, λίγο τύχη, λίγο συνδέσεις στοιχείων, και επιβεβαιώνει το δεδομένο ότι ο κακός θα αποκαλυφθεί.

            Είδα πολλά λάθη που συνεχίζουν να στίζουν το κείμενο σαν να μην ενδιαφέρει –επαναλαμβάνω- η λογοτεχνική εξέλιξη από βιβλίο σε βιβλίο, σαν να είμαστε όλοι προσανατολισμένοι μόνο στην πλοκή. Το ότι μυρίζει, στην αρχή ειδικά, «μαρκαρίλα» (θυμίζει Μάρκαρη, από την εξέλιξη των φόνων μέχρι τα μικρά στοιχεία στο θέμα ή στην αφήγηση) δεν ξέρω αν είναι όντως κακό, αλλά η μίμηση πρέπει κάποια στιγμή να μετατραπεί σε απογαλακτισμό και δημιουργική ανέλιξη. Από εκεί και πέρα, είναι έναρξη μυθιστορήματος αυτή “Ήταν μια χλομή φθινοπωρινή νύχτα. Ένα ελαφρύ δροσερό αεράκι κατηφόριζε από το βουνό. Το γεμάτο φεγγάρι φώτιζε…”; Τέτοιες ατυχείς περιγραφές και αμήχανες μεταβάσεις υπάρχουν σε όλο το βιβλίο, σαν δείγματα φτηνού μπεστ-σέλλερ. Από την άλλη, αυτή η εμμονή με τις σέξι γυναίκες που κατακλύζουν την κοινωνία (η σύζυγος, η ερωμένη, η γραμματέας, η δολοφόνος κ.ο.κ.), που εμφανίζονται σε κάθε γραφείο και σε κάθε σκηνή, γίνεται μανιέρα η οποία ευτελίζει το κείμενο. Όλα αυτά, συν μερικά αφηγηματικά κενά που κάνουν τους συλλογισμούς των αστυνόμων βεβιασμένους, προκαλούν αμηχανία στον αναγνώστη και τον προβληματίζουν για το αν ο συγγραφέας μπορεί να ξεπεράσει τον πήχυ που έβαλε.

 

            Ευχαριστώ τον συγγραφέα για τη γενναιόδωρη διάθεσή-του να μου στείλει το βιβλίο-του. Φωτογραφικό υλικό για την ανάρτηση αντλήθηκε από: www.easier.com, www.comicvine.com, tvxs.gr, crimesonair.blogspot.com και fashionattractive.com

Πατριάρχης Φώτιος