“Αλλάζει πουκάμισο το φίδι” του Κώστα Ακρίβου

Πολλά ταξίδια στην Ελλάδα από τον συγγραφέα ο οποίος αναζητά τον αυθεντικό χαρακτήρα του λαού-μας, ώστε να πειστεί αν το έθνος-μας μπορεί να επιβιώσει μέσα στην κρίση. 

Ελληνικός με ολίγη:

Κώστας Ακρίβος

“Αλλάζει πουκάμισο το φίδι”

εκδόσεις Μεταίχμιο

2013 

            Ο συγγραφέας ψάχνει να βρει υλικό για να γεμίσει τη λευκή σελίδα μετά από ένα μεγάλο διάστημα αγρανάπαυσης. Και επειδή το θέμα δεν εμφανίζεται μπροστά-του, το αναζητά ανά την Ελλάδα με δύο άξονες στο μυαλό-του: αφενός, να βρει τι είναι αυτό που εξακολουθεί να κρατά τον ελληνικό λαό όρθιο και ανεπηρέαστο από την πιθανή χρεοκοπία κι αφετέρου να κατανοήσει πώς η Ιστορία μετουσιώνεται μέσα στη λογοτεχνία και παρέχει τη δική-της αλήθεια.

            Το κείμενο επομένως που έχουμε στα χέρια-μας είναι ταυτόχρονα οδοιπορικό και χρονικό, αυτοβιογραφία με ερωτήματα που θέτει κάθε συγγραφέας στον εαυτό-του, μαρτυρία και αυτοστοχασμός. Πιο πολύ μοιάζει με ένα ταξιδιωτικό μυθιστόρημα όπου η ελληνική Ιδέα οιστρηλατεί τον αφηγητή, ο οποίος ψάχνει από την Κάρυστο ως τις Αμύκλες κι από τη Βυτίνα έως την Ήπειρο το διαχρονικό μέσα στο καθημερινό και το ιστορικό μέσα στο θρυλικό. Κάθε τόπος έχει να αναδείξει σε ένα αέναο συνεχές το πρόσφατο και το ιδιωτικό συνυφασμένο με το παλιό και το διαχρονικό, το εθνικό και το μυθικό.

Ο συγγραφέας αναμιγνύει στον δρόμο-του στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής (από τον φορτηγάκι που τον πήρε ωτοστόπ έως το καφενεδάκι όπου σιγοπίνουν οι γέροι του χωριού), ποιήματα και μύθους, αναμνήσεις και γνώσεις, μαρτυρίες των ντόπιων και θρύλους που έχει διασώσει η παράδοση, παρόν και παρελθόν, ιστορία, θρησκεία, πολιτική κ.ο.κ. Το κείμενό-του είναι ένα παλίμψηστο παμπάλαιων διαδόσεων και θρυλικών κατορθωμάτων, διακειμενικών αναφορών και υπαρξιακών συλλογισμών, συλλογισμών που εξερευνούν το εθνικό-μας υπέδαφος. Σε μια Ελλάδα που βιώνει την οικονομική κρίση ο πολιτισμός και η ιστορία φαντάζουν κεφάλαιο, στο οποίο μπορεί κανείς να καταφύγει για να χρηματοδοτήσει το μέλλον-του.

Μυθιστορηματικά το έργο υστερεί, καθώς δεν στηρίζεται στη δράση αλλά στον λόγο, δεν προωθεί τη δραματικότητα μέσω της πλοκής αλλά περιηγείται στον ελληνικό χρονότοπο και στο συγγραφικό (υπο)συνειδητό, δεν υπάρχουν γεγονότα αλλά μόνο σχόλια. Ακόμα κι εκείνο το τέχνασμα με τον άγνωστο αποστολέα μηνυμάτων, φαίνεται άτεχνο και βεβιασμένο. Στην ουσία λοιπόν πρόκειται για ένα “αφηγηματικό δοκίμιο”, στο οποίο η εξωτερική πραγματικότητα αποτελεί το έναυσμα για μνήμες και στοχασμούς, πιο πολύ ως μια εσωτερική περιπλάνηση που αποτυπώνεται χαλαρά δοκιμιακά παρά ως πλαίσιο δράσης των μυθοπλαστικών χαρακτήρων.

Ταξίδεψα μαζί με τον πεζογράφο στην Ελλάδα, νόησα το παρόν μέσα από την αντίστιξή-του με το παρελθόν, συνειδητοποίησα ότι αυτό που έψαχνε ήταν η αυθεντικότητα που σήμερα εκλείπει, από την τσαμπούνα και το βιολί ως τη μοναστική ζωή ψηλά σε μια βουνίσια αετοφωλιά, διάβασα κείμενα-παραθέματα που φωτίζουν πτυχές του βίου-μας, Ελλήνων και ξένων, μάζεψα εικόνες από την παραδοσιακή Ελλάδα και τα χνότα ανόθευτων ανθρώπων… Όμως όλα αυτά καταγράφηκαν σαν ενσταντανέ που αποσπασματικά, αποκομμένα από μια νομοτέλεια, επεισοδιακά και ετερόκλιτα, συστήνουν μια αφηγηματική αλυσίδα που δεν με έκανε να δω τη συνεκτικότητα μέσα στο σύμπαν του Ακρίβου. 

[Οι φωτογραφίες ελήφθησαν από: www.hotel-armonia.gr, wwwaristofanis.blogspot.com, madeincreta.gr, www.mancode.eu και simadiatouaigaiou.wordpress.com]

Πατριάρχης Φώτιος