Νέλσον Μαντέλα (1918-2013)

Οι μεγάλοι άνδρες δεν πεθαίνουν ποτέ, γίνονται σελίδες στην ιστορία, γίνονται θρύλοι στο στόμα των λαών, γίνονται πρότυπα και ορόσημα μνήμης. Κι ο θάνατος του Νέλσον Μαντέλα χθες τη νύχτα είναι απλώς η επισφράγιση και όχι το τέλος.

            Δεν χρειάζεται κανείς να ξαναδιαβάσει τη βιογραφία-του, αφού, τις επόμενες μέρες, δεν είναι δυνατόν να μην πέσει πάνω στα αφιερώματα του τύπου, έντυπου και ηλεκτρονικού, στο πρόσωπό-του. Αυτό που όλοι, ελπίζω, ξέρουμε είναι η δράση-του ως πρωτοστάτη του αγώνα απέναντι στο απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής, ενός καθεστώτος-απογόνου των ρατσιστικών πολιτευμάτων στις ΗΠΑ και στις άλλες αποικιοκρατικές δυνάμεις ανά τον κόσμο. Συνελήφθη, παρέμεινε στη φυλακή για 27 χρόνια, αλλά συνέχισε τον αγώνα, ώσπου το 1990 χάρη σ’ αυτόν δρομολογήθηκαν αλλαγές στο καθεστώς της χώρας και το 1994 έγινε ο πρώτος έγχρωμος πρόεδρός-της. Το 1993 κατέκτησε μαζί με τον προκάτοχό-του λευκό Πρόεδρο το Νόμπελ ειρήνης  «για τη συνεισφορά τους στον ειρηνικό τερματισμό του απαρτχάιντ και για τη θεμελίωση μιας νέας δημοκρατικής Νότιας Αφρικής».

            Γιατί ο Μαντέλα είναι προσωπικότητα της διεθνούς ιστορίας; Μα γιατί έθεσε τον εαυτό-του στην υπηρεσία της μαύρης φυλής-του, ώστε όλοι οι ντόπιοι πολίτες της χώρας να μπορούν να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους λευκούς επήλυδες. Έτσι έθεσε τον εαυτό-του στην υπηρεσία ολόκληρης της ανθρωπότητας, αφού όλοι είμαστε μαύροι όταν βασανίζονται οι μαύροι και όλοι είμαστε φυλακισμένοι, όταν κάποιος έχει στερηθεί την ελευθερία-του για ρατσιστικούς λόγους. Κι ακόμα περισσότερο επειδή μέσα στον πολιτισμένο 20ό αιώνα συνέβαλε στο καθάρισμα μιας «βρώμικης» γωνιάς του πλανήτη, βρώμικης από ηθικής, κοινωνικής και πολιτικής άποψης.

            Επειδή πίστευε ότι η εκπαίδευση είναι το καλύτερο όπλο για να αλλάξεις τον κόσμο με την ειρηνική επανάσταση που φέρνει ο φωτισμός του νου, μου θυμίζει τον Μαχάτμα Γκάντι παρά τις διαφορές των δύο ογκόλιθων. Πίστευε στην αξία της επιβολής επί των φόβων-σου, αφού ατρόμητος δεν είναι όποιος δεν φοβάται, αλλά όποιος νικά τις ανασφάλειές-του, πίστευε στην ελευθερία ως τρόπο ζωής που σέβεται την ελευθερία των άλλων, πίστευε στο μέλλον των παιδιών και στην ανάγκη να τους δώσουμε τις καλύτερες συνθήκες για να μεγαλώσουν…

Θα μπορούσε κανείς να συνεχίσει επ’ αόριστον αναζητώντας τα πιστεύω-του και τα ρητά που άφησε στην ανθρωπότητα. Η δράση-του και τα αποτελέσματά-της είναι πολύ σημαντικότερα από τις θεωρίες-του. Γι’ αυτό επιμένω πως, και τίποτα απ’ όλα αυτά κι αν δεν ξέρουμε, οφείλουμε να σταθούμε, έστω και τούτη την ώρα της απώλειας, και να σκεφτούμε πόσο αργά, με κόπο, με αίμα, με αγώνα αλλάζει η ανθρωπότητα και πόσο εύκολα γυρίζει σε βάρβαρες ιδεολογίες και πρακτικές, ακόμα και σήμερα που υποτίθεται έχουμε πλήρως εκπολιτιστεί.

Όταν λοιπόν αυτός ο άνθρωπος έδειξε ότι το αδύνατο είναι δυνατό, όταν έδειξε ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για ανθρώπινα δικαιώματα, αν οι διακρίσεις έχουν βιολογική υφή και χρώμα δέρματος, όταν άφησε πίσω-του παρακαταθήκη το μήνυμα της αγωνιστικής-του φύσης, τότε πώς μπορούμε να ανεχόμαστε τη Χρυσή Αυγή και τα απάνθρωπα μηνύματά-της, πώς μπορούμε και βλέπουμε τον άλλο (όχι μόνο τον μαύρο, αλλά και τον όποιο περιθωριοποιημένο συντοπίτη-μας) και κοιμόμαστε ήσυχοι ότι έχουμε ζεστό κρεβάτι και γεμάτη κοιλιά; Όταν ο Μαντέλα άλλαξε την ιστορία μιας χώρας και έβγαλε τη Νότιο Αφρική από τον χάρτη των ρατσιστικών χωρών, των τελευταίων κρατών που ξεχώριζαν λευκούς και μαύρους, τότε ας μην αφήσουμε τον ρου της ιστορίας να γυρίσει με χίλιους δυο τρόπους πίσω.

Ατόφυο υλικό για τον Μαντέλα, από λόγους και επιστολές μέχρι άρθρα και δοκίμια του ίδιου ή άλλων γι’ αυτόν, μπορεί κανείς να βρει ΕΔΩ.

 

[Το φωτογραφικό υλικό αντλήθηκε από: www.thefamouspeople.com (2), www.myhero.com, hqwallbase.com, www.theguardian.com και www.mybs.com]

Σιωπηλός και ευγνώμων

εκ μέρους της ανθρωπότητας

Πατριάρχης Φώτιος