Κωνσταντίνος Τζαμιώτης, “Σε ποιον ανήκει η κόλαση”

Μικρά διηγήματα. Ζυμωμένα με χιούμορ. Ανατροπές και προκλήσεις. Παραδοξότητες και αιφνιδιασμοί. Μερικά πολύ καλά. Μερικά πολύ ιδιαίτερα. Πολιτικά σχόλια και λοξή κοινωνική κριτική. 

 

Κωνσταντίνος Τζαμιώτης “Σε ποιον ανήκει η κόλαση” εκδόσεις Μεταίχμιο 2019

Διαβάζω στο οπισθόφυλλο “Σε κάποιους αναγνώστες θα φανεί” ως μια εξαιρετικά εκτενής και πιθανά παράδοξη συλλογή διηγημάτων, για τον συγγραφέα του ωστόσο είναι κατά κάποιο τρόπο ένα νέο είδος μυθιστορήματος”.

> Ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης γεννήθηκε στη Λάρισα το 1970 και σήμερα ζει στην Αθήνα. Σπούδασε κινηματογράφο. Εργάστηκε στην τηλεόραση, στη διαφήμιση και στον κινηματογράφο. Διηύθυνε την πολιτιστική έκδοση "Highlights". Έχει γράψει τα βιβλία: "Η συνάντηση" (νουβέλα, Ίνδικτος, 2002), "Βαθύ πηγάδι" (μυθιστόρημα, Ίνδικτος, 2003), "O βαθμός δυσκολίας" (μυθιστόρημα, Ίνδικτος, 2004), "Παραβολή" (νουβέλα, Καστανιώτης, 2006), "Η εφεύρεση της σκιάς" (μυθιστόρημα, Καστανιώτης, 2008), "Τερματικός σταθμός" (θεατρικό έργο, Εξάρχεια, 2015), "Η πόλη και η σιωπή" (μυθιστόρημα, Καστανιώτης, 2013), "Το πέρασμα" (μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2016), "Μια εξαιρετικά απλή δουλειά" (θεατρικό έργο, Εξάρχεια, 2017), "Ίσως την επόμενη φορά" (μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2017), και έχει λάβει μέρος σε συλλογικά, θεματικά λογοτεχνικά εγχειρήματα. Το πρώτο του θεατρικό έργο "Ουδέτερη ζώνη" απέσπασε Κρατικό Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου θεατρικού συγγραφέα. Το μυθιστόρημά του "Το πέρασμα" το βραβείο The Athens Prize for Literature του περιοδικού "(δέ)κατα", το 2017. Το θεατρικό έργο του "Μια εξαιρετικά απλή δουλειά" περιλήφθηκε στην Ευρωπαϊκή Ανθολογία Θεάτρου. Κείμενά του καθώς και άρθρα για θέματα πολιτισμού και σύγχρονης τέχνης έχουν μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες.

 

Μικρά διηγήματα 2-4 σελίδων κατά μέσο όρο. Ζυμωμένα με χιούμορ, ανατροπές, παραδοξότητες. Τα περισσότερα είναι μικρές βιογραφίες ασήμαντων ανθρώπων, οι οποίοι ωστόσο ξεφεύγουν από το κανονικό. Κάνουν ένα διανοητικό άλμα και μια παράξενη πράξη, ακολουθούν μια αλλόκοτη συνήθεια, ανατρέπουν το καθημερινό… Επομένως, μ’ αυτό το βλέμμα κάθε ιστορία αναμένεται με ενδιαφέρον, έστω κι αν δεν φτάνει πάντα στο ύψος των προσδοκιών.

Ξ ε χ ω ρ ί ζ ω:

“Μετά θάνατον αναγνώριση”: ο διάσημος ποιητής κερδίζει σε επαίνους, αφιερώματα και κριτικές για το έργο του, όταν πεθαίνει ο δίδυμος ομοζυγωτικός εαυτός του κι όλοι νομίζουν ότι πέθανε ο ίδιος. Αυτός απολαμβάνει τη διασημότητα, αλλά όταν πάει σαν αδελφός να εκδώσει και τα δικά του ποιήματα, συναντά τον εκδότη του, ο οποίος… Ο Τζαμιώτης παίζει με τον σωσία, και σε άλλα διηγήματά του, καθώς η αντικατάσταση του ενός με τον άλλο παράγει αποτελέσματα.

“Γυναίκες του καλοκαιριού”: δεν έχει χιούμορ όπως τα περισσότερα, αλλά διακρίνεται από συγκίνηση και νοσταλγία. Ο παππούς συγκεντρώνει πολλές γυναίκες εργάτριες για να μαζέψουν τα βαμβάκια. Κι ο αφηγητής, μικρό παιδί, κερδίζει απ’ αυτές φιλιά και χάδια, σαν να ήταν δικό τους παιδί. Αυτός απολαμβάνει –με μια δόση ερωτισμού αλλά κυρίως τρυφερότητας- την προσοχή τους και τώρα αναπολεί τον απολεσθέντα παράδεισο του τότε…

“Αποπληθωρισμός”: το ραντεβού με μια κοπέλα οδηγεί στον κινηματογράφο, όπου για να προβληθεί η ταινία χρειάζονταν οκτώ άτομα κι αυτή αγοράζει τα υπόλοιπα εισιτήρια, για να την απολαύσουν μαζί. Με μια δόση ανακούφισης, και ελάχιστης ειρωνείας, ο αφηγητής ομολογεί ότι τώρα το minimum είναι 4-5 άτομα κι επομένως η ευόδωση του έρωτα έρχεται πιο …φτηνά.

“Ο Πρίαμος στο Μάλεμε”: ένας ηλικιωμένος Γερμανός φτάνει στο ελληνικό χωριό και περιφέρεται ντυμένος με τις στολές των στρατιωτικών Ναζί, ώσπου ένας ήρωας του χωριού τού πιάνει κουβέντα, σεβόμενος την απώλεια του παιδιού του και δεχόμενος τα συλλυπητήριά του για τα δικά του παιδιά που έχασε. Ο Γερμανός σαν άλλος Πρίαμος…

Δύο άξονες αναδεικνύουν καλύτερα διηγήματα: αυτή που έχει αυτοαναφορικό περιεχόμενο κι αυτή με πολιτικό. Τόσο στην πρώτη όσο και στη δεύτερη κυριαρχεί το χιούμορ, το οποίο με τις ανατροπές του περνάει μηνύματα για την τέχνη και τους γελοίους θιασώτες της (“Το άκοπο αντίτυπο”) ή την απαξίωσή της από την κοινωνία, για την πολιτική αβελτηρία (“Λάθος φορά”) συχνά με σατιρικό χαρακτήρα για το πολιτικό ήθος της Ελλάδας (“Πολιτική αντιπαράθεση”). Η ματιά του Τζαμιώτη είναι ανατρεπτική, καθώς μέσα στα σοβαρά θέματα εμφιλοχωρεί το κωμικό, εμφιλοχωρεί το απλό αλλά παράχορδο που δείχνει ενίοτε ηλιθιότητα.

Θα μπορούσε να είναι ελαφρύτερη σε όγκο η συλλογή; Ναι, θα μπορούσε, αφού πολλά κείμενα είναι αδιάφορα ή άστοχα. Μερικά είναι προχειρογραμμένα, αφού είναι μπερδεμένα τα ονόματα (“Μουτζούρες”). Άλλα είναι καλά, και μερικά είναι πολύ καλά, σαν τα παραπάνω. Αλλά, νομίζω ότι ο Τζαμιώτης δεν θέλησε να αναδείξει μεμονωμένα διηγήματα, όπως έκανα εγώ η ριψοκίνδυνη, αλλά να δώσει ένα ενιαίο όλο, ένα πολύπτυχο, ένα εκατόφυλλο, που παρακολουθεί διάφορες πλευρές της ελληνικής ζωής. Όσο λοιπόν κι αν τα μέρη υστερούν, ίσως το σύνολο να αφήνει σημάδια. Στη θέση του συγγραφέα, εγώ θα διάλεγα μόνο 10-20 και θα εξέδιδα αυτά.

Πάπισσα Ιωάννα