Αντώνης Γκόλτσος, “Οδηγός φόνων”

Μια συμπλοκή αστυνομικού μυθιστορήματος και αυτοαναφορικότητας οδηγεί όχι μόνο στο αναμενόμενο τέλος (ανακάλυψη του δράστη) αλλά και στην πραγμάτευση του πώς σκέφτεται ένας συγγραφέας για να φτάσει στη διαλεύκανση (εικασίες και αιτιώδεις συσχετισμοί).

Αντώνης Γκόλτσος “Οδηγός φόνων” εκδόσεις Μεταίχμιο 2019

Απ’ τη μία, περιμένει κανείς να βρει σε ένα αστυνομικό suspense. Να βρει δράση, έρευνα, υπόπτους, ποικίλες προοπτικές, ενδείξεις προς διερεύνηση. Απ’ την άλλη, όλα σχεδόν έχουν ειπωθεί.

> Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Απόφοιτος της Νομικής Αθηνών. Μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Εργάστηκε στον τραπεζικό τομέα, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από τον Απρίλιο του 2007, συντονίζει τη Λέσχη Αστυνομικής Λογοτεχνίας των εκδόσεων "Μεταίχμιο". Επιμελήθηκε τον τόμο διηγημάτων "Το τελευταίο ταξίδι - Έντεκα νουάρ ιστορίες" (εκδ. Μεταίχμιο, 2009), όπου με το προλογικό κείμενο και το διήγημα "Δεν είναι έτσι, αν έτσι νομίζετε" δημοσίευσε πρώτη φορά. Επιμελήθηκε επίσης τη συλλογή διηγημάτων "Είσοδος κινδύνου" (πρώτη εκδοτική προσπάθεια της ΕΛΣΑΛ), όπου συμπεριλαμβάνεται και το διήγημά του "Το σκοτάδι μόλις πριν από τους λόφους".

Το διήγημά του "Καφενείον "Των φιλάθλων"" δημοσιεύτηκε στη συλλογή διηγημάτων "Η επιστροφή του Αστυνόμου Μπέκα" (Καστανιώτης, 2012 / Επιμέλεια Αθηνάς Κακούρη και Κώστα Καλφόπουλου). Με επιμελητή τον Γιάννη Γαλανόπουλο εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα, "Η αφιέρωση" (Μεταίχμιο, 2016).

Ο Γκόλτσος ανήκει σ’ αυτή την ομάδα συγγραφέων που αντιλαμβάνεται ότι η αστυνομική λογοτεχνία έχει φτάσει σε ποικίλα αδιέξοδα. Επομένως, πρέπει να ανανεωθεί, να αλλάξει το επίπεδο της πίστας και να ξαναδεί τον εαυτό της. Στην εποχή του μετασχολιασμού, λοιπόν, γι’ αυτούς τους συγγραφείς το αστυνομικό μυθιστόρημα παίρνει τη μορφή αυτοαναφορικής αφήγησης, που αφενός αφηγείται την έρευνα, αφετέρου αφηγείται το πώς γράφεται. Γι’ αυτό τον στοιχίζω στην ίδια κατηγορία με τον Νεοκλή Γαλανόπουλο, καθώς κι οι δυο διερευνούν μέσα στα αστυνομικά τους τη θεωρία και την πρακτική της αστυνομικής λογοτεχνίας.

Στο παρόν μυθιστόρημα ένας άγνωστος “ενθουσιώδης αναγνώστης” παραγγέλνει από τον πρωταγωνιστή Αλκιβιάδη Πικρό ένα μυθιστόρημα σε συνέχειες. Για καθεμιά από τις τέσσερις συνέχειες θα λαμβάνει μέσω του εκδότη του Απόστολου 8000 ευρώ. Η συμφωνία κλείνει για μια συνέχεια κάθε τρεις μήνες και η υπόθεση του έργου θα αφορμάται από τη δολοφονία ενός ζευγαριού σε παραλία στον Σχοινιά. Ο Πικρός αποφασίζει τελικά να θεωρήσει το έγκλημα με αναισθητικό και σακούλα ως το πρώτο ενός serial killer και γράφει τη συνέχειά του σε μια παραλία στο Πόρτο Γερμενό…

            …ώσπου ένα ανάλογο έγκλημα συμβαίνει. Ο “ενθουσιώδης αναγνώστης” δηλαδή ακολουθεί το σενάριο που του δίνεται και εφαρμόζει όσα γράφονται από τον συγγραφέα.

Το παιχνίδι μεταξύ της γραφής που έπεται της πράξης και της γραφής που προηγείται της πράξης είναι ένα έξυπνο τέχνασμα που ξαναθέτει με αστυνομικό τρόπο το θέμα της σχέσης της τέχνης και της πραγματικότητας. Είναι ο συγγραφέας ηθικός αυτουργός στα εγκλήματα που γίνονται; Ή ο δολοφόνος παίζει με την ευφυΐα των εμπλεκομένων; Μπορεί ο συγγραφέας να κατευθύνει τον δολοφόνο έτσι ώστε να κάνει το μοιραίο λάθος; Ή ο αναγνώστης είναι πιο μπροστά από τον λογοτέχνη;

Τελικά, το μυθιστόρημα από τη μέση και μετά ισορροπεί την αυτοαναφορική του λειτουργία με την αστυνομική, με τη δεύτερη να δίνει ώθηση στη δράση, στην ένταση και την περιέργεια του αναγνώστη. Ο δράστης του πρώτου εγκλήματος δεν αποκαλύπτεται, αλλά φανερώνεται ποιος οργάνωσε τα υπόλοιπα. Ο συγγραφέας-αφηγητής αποδεικνύεται πιο λαγωνικό από τους αστυνόμους, καθώς οργανώνει με λογικές σκέψεις, όπως στα αστυνομικά έργα, τις υποθέσεις και τις εκτιμήσεις του. Οι οποίες αποδεικνύονται αποτελεσματικές, καθώς οδηγούν στον ένοχο.

Ένα αστυνομικό-γρίφος, που αναλύει εξ αρχής, πώς σκέφτεται ο συγγραφέας ενός τέτοιου είδους και οδηγεί σε ένα προσχεδιασμένο τέλος.

Πάπισσα Ιωάννα