“Είμαστε ακόμα εδώ” του Δημήτρη Γιατρέλλη

Η τρομοκρατία ως θέμα δεν έχει τύχει εκτενούς ανάλυσης στη λογοτεχνία-μας, παρότι επιπολάζει στη ζωή και στα μέσα. Ψάχνω να βρω κείμενα γύρω από αυτήν και μένω σε ψίχουλα. Ο εκ Λέσβου καταγόμενος συγγραφέας βάζει τους ήρωές-του να εφάπτονται με την τρομοκρατία, αν και περισσότερο τον ενδιαφέρει η προσωπική-τους ψυχογράφηση μέσα στα προβλήματα του βίου-τους.

 

Mytilino: Δημήτρης Γιατρέλλης “Είμαστε ακόμα εδώ” εκδόσεις Ωκεανίδα 2014

 

            Πριν από τρία χρόνια ο Δημήτρης Γιατρέλλης μου έστειλε το βιβλίο-του ονόματι “Το τραγούδι του κούκου”,  που είχε ενδιαφέρουσα πλοκή και στρωτή αφήγηση. Τώρα ο συγγραφέας, αδιόρθωτος αφού μου ξαναστέλνει έργο-του, έρχεται ξανά στο λογοτεχνικό προσκήνιο με το “Είμαστε ακόμα εδώ” σε νέο εκδοτικό οίκο. Η Anagnostria μάλιστα, παραλήπτρια κι εκείνη του βιβλίου, μίλησε θετικά γι’ αυτό.

            Το βιβλίο έχει δυο τρία θεματικά κέντρα, σφηνωμένα σε ισάριθμα, ίσως λίγο περισσότερα, κεντρικά πρόσωπα. Ο Νίκος Πολίτης ανησυχεί για τη δουλειά-του, η Ελένη Καμπά δοκιμάζεται ως υποψήφιο μέλος σε μια τρομοκρατική οργάνωση, ο Βασίλης Σγουρός είναι αστυνόμος που διερευνά την τρομοκρατία, ο Σωτήρης Ιωάννου είναι ηγετική μορφή της τρομοκρατικής ομάδας… Τα θέματα, όπως φάνηκε, απλώνονται σε ένα ευρύ πεδίο με κέντρο όμως την τρομοκρατία και τη δυνατότητα που δίνει να ξεφύγει κανείς από τα προσωπικά-του αδιέξοδα. Η τρομοκρατία ως κοινωνική λύση ή μάστιγα δεν πολυερευνάται, αφού, απ’ ό,τι φαίνεται, κάθε πρωταγωνιστής παλεύει να ξεφύγει από ένα παρελθόν που τον δεσμεύει και μάχεται, με θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους, να ξαναδεί τον κόσμο και τη ζωή-του.

            Άρα, προσπερνάμε το θέμα “τρομοκρατία” και εστιάζουμε στα συμπλέγματα των προσώπων. Για να το πετύχει αυτό ο Γιατρέλλης, κάνει συχνές αναδρομές, τόσο για να δείξει το παρελθόν των χαρακτήρων και τα τραύματα που τους σημάδεψαν όσο και για να καταδείξει τις μεταξύ-τους σχέσεις. Νομίζω ότι αυτή η ειδολογική αμφιταλάντευση, ανάμεσα στο πολιτικό και στο ψυχογραφικό, δεν αφήνει τον αναγνώστη να χαρεί ούτε το ένα ούτε το άλλο.

            Τέλος, θα σταθώ λίγο περισσότερο στη γλώσσα και στο ύφος, γιατί η πολύ φίλη Anagnostria ζήτησε, και με το δίκιο-της, διευκρινίσεις. Αν ο συγγραφέας έχει στο κέντρο της προσοχής-του την ιστορία και όχι την αφήγηση, τότε η λογοτεχνία υποχωρεί μπροστά στη “δημοσιογραφία”. Αν ο συγγραφέας, γράφοντας το βιβλίο-του, στρώνει το χαλί της γλώσσας για να το σκεπάσει με έπιπλα και με ανθρώπους, τότε το χαλί εξαφανίζεται και η λογοτεχνία ωχριά. Ακόμα κι εγώ, που ρίχνω πολύ το βάρος της σκέψης-μου στην υπόθεση, αντιλαμβάνομαι πως από τις πρώτες σελίδες μπορεί κανείς να καταλάβει τη μεγάλη λογοτεχνία (δυνητικά), αν δει το ύφος να στέκεται αυτόνομο και να στιγματίζει το κείμενο. Αν δηλαδή το εντυπώνει στο μυαλό-σου σαν κάτι ιδιαίτερο και ξεχωριστό, κομμάτι της συγγραφικής διάνοιας του συγκεκριμένου και μόνο λογοτέχνη.

            Ο Γιατρέλλης συνεχίζει στον ίδιο άξονα με το προηγούμενο έργο-του: μυστήριο, δυσκολίες που οδηγούν σε αλλαγές, ψυχογραφικές παρατηρήσεις για τους ήρωές-του κ.ο.κ. Αν όλο αυτό το υλικό το δούλευε με σκαπάνη και με σμίλη, θα προχωρούσε πέρα από την υπόθεση και τις καμπές-της σε μια πιο αισθητική χρήση του μυθιστορήματος και των ιδεών-του. Τον ευχαριστώ ούτως ή άλλως που με εμπιστεύεται. 

[Συνόδευσα την ανάρτηση με εικόνες που βρήκα στα: latestnewssyria.wordpress.com, www.autoblog.com, styleanorak.com και www.tampabay.com]

Πατριάρχης Φώτιος