“Ο αριθμός που ήθελε όνομα” της Αγνής Ερωτοκρίτου



Ποια είναι η Αγνή Ερωτοκρίτου; Και πώς ένα ψευδώνυμο έρχεται και ξανάρχεται καθώς διαβάζει κανείς το έργο, αφού η ανωνυμία της αφηγήτριας και η παιγνιώδης γραφή μέσα σε ένα «παιχνιδογράφημα» ερεθίζει και προβληματίζει παρά συγκινεί. 

Freddo cappuccino: Αγνή Ερωτοκρίτου “Ο αριθμός που ήθελε όνομα” εκδόσεις Γαβριηλίδη 2014

Ποια είναι η Αγνή Ερωτοκρίτου; Ποιος είναι αυτός που πίσω από ένα αληθοφανές ψευδώνυμο καταθέτει τις θεωρητικές-του απόψεις και γράφει ένα “περιμυθιστόρημα” εγκεφαλικό και διακειμενικό; Στην αρχή προσανατολίστηκα προς διάφορα ονόματα, πίστεψα ότι ίσως είναι ο ένας ή ο άλλος, αφού πολλές παραπομπές αφορούν στον Σεφέρη, ή ο τρίτος, καθώς ανήκει κι αυτός στο ίδιο πλαίσιο θεωρητικής αντιμετώπισης του μυθιστορήματος, ή ο δείνα, που έχει γράψει κι άλλα έργα με σκόπιμα παιγνιώδες ψευδώνυμο. Τελικά, καταλήγω (σε ένα παιχνίδι της σκέψης) ότι είναι ο Κρητιώτης, αυτός ο ψευδώνυμος συγγραφέας που καταπιάνεται με τον Ροΐδη και τις λαθροπαραπομπές-του, που γίνεται γνωστός με το “Μηνολόγιο ενός απόντος”, που έρχεται πολυπρόσωπος σαν άλλος Πεσόα να πολιορκεί τη λογοτεχνία με ορθόδοξους και ανορθόδοξους τρόπους [Βλ. τη συνέντευξη που του είχα πάρει ΕΔΩ].

Είτε έχω δίκιο είτε όχι, πρόκειται πάλι για έναν/μία συγγραφέα με θεωρητική κατάρτιση, με αναζητήσεις σε άλλα κείμενα, με διακειμενικές παραπομπές και με δοκιμιακό τρόπο γραφής. Η υπόθεση σχεδόν απουσιάζει, αφού στην ουσία έχουμε μια “συγγράφισσα” σε έναν μελλοντικό χρόνο, που δεν έχει όνομα, καθώς την εποχή της Απόρθωσης στην οποία ζει οι άνθρωποι διακρίνονται από έναν αριθμό ιδιοπροσωπίας, ο οποίος μάλιστα αλλάζει από εβδομάδα σε εβδομάδα. Στοχάζεται λοιπόν πάνω στον περιβόητο “θάνατο του συγγραφέα”, όταν το όνομα δεν παίζει κανέναν ρόλο και το ίδιο το κείμενο κυκλοφορεί αδέσποτο και αχειραγώγητο. Έχει υπόψιν-του/της τη Γιασμίνα Χάντρα, που γράφει ως γυναίκα ενώ είναι άντρας, αξιωματικός μάλιστα του αλγερινού στρατού, ή τη Ρόουλινγκ, που έγραψε ένα αστυνομικό με ψευδώνυμο αλλά πούλησε μόλις αποκάλυψε το πραγματικό-της όνομα.

Η σύλληψη του έργου στηρίζεται σε έναν διαρκή εγκιβωτισμό, καθώς με έντονα μαύρα γράμματα εντίθεται μέσα στο συνολικό έργο το μυθιστόρημα που περιέχεται στο βιβλίο που κρατάμε. Η “Αγνή Ερωτοκρίτου” γράφει ένα κείμενο όπου το νούμερο 115272930 (τυχαία αναφορά) συγγράφει ένα αλληγορικό ποίημα και ενδιαμέσως ένα μυθιστόρημα με έντονες αυτοαναφορικές αναφορές. Κι εμείς παρακολουθούμε τις διαδοχικές ερμηνείες που δόθηκαν γι’ αυτό.

Μοιάζει λίγο στο είδος της σύλληψης με “Το ακατέργαστόν-μου” της Αλίκης Ντουφεξή-Pope, όπου η συγγραφέας παίζει με την ταυτότητά-της και βάλλει κατά των ευπώλητων γυναικείων μυθιστορημάτων. Η εναλλαγή ταυτοτήτων, η ώσμωση του πραγματικού με τον μυθοπλαστικό κόσμο, η πλαστοπροσωπία, ο στοχασμός για την συγγραφική δυνατότητα σε μια μεταμοντέρνα κοινωνία που κινείται αμήχανα ανάμεσα στην αξία του κειμένου και στο προφίλ του συγγραφέα είναι βασικά θέματα που πραγματεύονται τέτοια βιβλία.

Επαναλαμβάνω ότι τέτοια παιχνίδια, όσο κι αν με συνεπαίρνουν, όσο κι αν με ερεθίζουν θεωρητικά, όσο κι αν περνάνε το κέλυφος του εγκεφάλου-μου με τις διαπεραστικές βελόνες-τους, είναι λιγότερο λογοτεχνία, είναι λιγότερο συναίσθημα, είναι πολύ λίγο ικανά να διεγείρουν το θυμικό-μου και να με συνεπάρουν συθέμελα.

[Ο πίνακας της κορυφής είναι έργο του PaiVerde με τίτλο “Αυτοποίητο παζλ” (www.paiverde.deviatart.com), οι φωτογραφίες που απλώνονται ανάμεσα στις λέξεις είναι παρμένες από τα: koreabizwire.com & jackmalcolm.com και ο τελευταίος πίνακας ανήκει στον Magritte’s “La Tentative de l’Impossible”]

Πατριάρχης Φώτιος