Δύο ποιήματα για την Ιθάκη

Έτος Καβάφη φέτος. Αλλά επειδή δεν θέλω ο Αλεξανδρινός να μονοπωλεί το ενδιαφέρον-μου, σκέφτηκα να τον συνδυάσω με νεότερους στίχους, οι οποίοι μάλιστα συνδιαλέγονται με τους δικούς-του.

Ιθάκη

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·
να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·
σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν. 

Και τώρα ένα ποίημα από την ποιητική συλλογή «Θούλη» του Κώστα Παπαποστόλου (Γαβριηλίδης 2012). Ευχαριστώ πολύ τον ποιητή για την προσφορά της συλλογής-του.

“Για την Ιθάκη”

Έτσι σοφός που έγινες θα το κατάλαβες

Ο αγώνας είναι στημένος
Το παιχνίδι χαμένο από την αρχή
Το ταξίδι ξεστράτισμα στην πλάνη
Άσκηση μοναξιάς και οδύνης
Η Ιθάκη ένα άδειο πουκάμισο
Μια έρημη χώρα γεμάτη φαντάσματα
Χωρίς μνήμη
Εκεί που θα φτάσεις δεν σε περιμένουν
Εκεί που θα ξεμπαρκάρεις δεν σε θέλουν
Δεν σε ξέρει κανείς
Ούτε ο σκοπός ούτε ο δρόμος
Θα σου χαρίσουν παρηγοριά
Μήτε το ταξίδι μήτε η Ιθάκη θα σε γλιτώσουν
Το τέλος πάντα είναι το ίδιο
Αναπότρεπτο

www.historum.com

            Με καβαφικούς και σεφερικούς απόηχους (κάπου εμφιλοχωρεί κι ο Έλιοτ), ο Παπαποστόλου μιλάει πεσιμιστικά για το ταξίδι που δεν καταξιώνει την προσπάθεια. Ούτε ο προορισμός ούτε ο πλους είναι ο γλιτωμός. Μια μεταμοντέρνα αίσθηση του μηδενός, που αν μη τι άλλο σε κάνει να αναθεωρείς τους στόχους και τις επιδιώξεις-σου.

Πατριάρχης Φώτιος