Η ποιήτρια των μελετημένων λέξεων Έχω την αίσθηση ότι αν ρωτήσεις ποιος Έλληνας λογοτέχνης θα μπορούσε ποτέ να διακριθεί με μια υψηλή διεθνή διάκριση (τύπου βραβείου Νόμπελ ας πούμε), τότε η απάντηση θα ήταν η Κική Δημουλά. Κι αυτό αποδεικνύει –πέρα από την αξία της ως ποιήτριας- ότι η ποίηση γεννά ακόμα στην Ελλάδα πολύ ζουμερούς καρπούς παρά την παντοκρατορία του μυθιστορήματος.
Χαιρετίζουμε λοιπόν το αφιέρωμα του περιοδικού «Εντευκτήριο» (τχ. 83, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2008), έστω και καθυστερημένα, που συνέταξε ένα τεράστιο φάκελο προς τιμή της Δημουλά και έδωσε πλήρη στοιχεία (βιογραφικά, κριτικογραφικά, ερμηνευτικά κ.ο.κ.) γύρω από το άτομό της αλλά κυρίως γύρω από την ποίησή της. Η μύηση σε ένα τέτοιο έργο, η είσοδος σ’ αυτό από πολλές πόρτες, η προσέγγιση της επιφάνειας αλλά και του βάθους της ποίησής της ωφελεί και διδάσκει –με την γενικότερη σημασία της λέξης- όσους θα ήθελαν να έχουν επαφή με την ποίηση, αλλά νιώθουν τον φραγμό της γλώσσας, των αφανών νοημάτων της, των μύχιων ιδεών που εικονοποιούνται και συχνά δίνονται κρυπτικά αποθαρρύνοντας τον αναγνώστη.
Ο Δ. Δασκαλόπουλος εξηγεί πως τα ποιήματά της ισορ
ροπούν μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας, ενώ κύριο χαρακτηριστικό της είναι η πετυχημένη χρήση των λέξεων, από τις εύστοχες λέξεις της καθαρεύουσας στην ανοίκεια μεταχείριση των καθημερινών τύπων. Στα θέματά της εντάσσεται το καθημερινό, το οικείο και το οικιακό, τα οποία κουβαλάνε μνήμες, φροντίδες, οικογενειακές και διαπροσωπικές επαφές.Στο ίδιο αφιέρωμα –ανάμεσα σε άλλα- αναπαράγονται κριτικές που δέχτηκε το έργο της από το 1952 (Πέτρος Χάρης) μέχρι και το 2008 (Παντελής Μπουκάλας), αλλά και συνεντεύξεις της ίδιας της ποιήτριας σε διάφορους δημοσιογράφους.
Ο κόσμος της ποίησης κινείται παράλληλα με τον δικό μας, αλλά καμιά φορά τον τέμνει τόσο απόλυτα, τόσο κάθετα και αιχμηρά που συγκλονίζει τον άνθρωπο. Το ζήτημα βέβαια είναι πόσο ο σημερινός αναγνώστης, ακόμα και ο βιβλιόφιλος, έχει τον χρόνο, ή καλύτερα την εσωτερική υπομονή, να σταθεί πάνω του.
Πατριάρχης Φώτιος
14 comments:
δε μου λες ρε πατριάρχη. μπας και κάτω από τα ρασα είσαι ο Γιατρομανωλάκης? Γιατί ρε αδερφέ δε σε είχα για τσανακογλύφτη όπως τους εφημεριδάδες που βάφτισαν αυτή την παραλογοτεχνική αηδία ως εξαιρετικό μυθιστόρημα.
Άσε που βρίθει ορθογραφικών λαθών και απροσεξιών η έκδοση. Να χαίρονται τους επιμελητές τους εκεί στα Ε.Γ. Εγώ πάντως ούτε στη βιβλιοθήκη μου δε θέλω να έχω αυτή την παρωδία βιβλίου που αν την έγραφε κάποιος άσημος δε θα έβρισκε εκδότη ποτέ.
Ωπ, αρχίσανε οι κακιούλες, αν και το comment του ανώνυμου αναφέρεται στο προηγούμενο post.
Και να φανταστείς ότι διαβάζοντας όσα έγραψες για τη Δημουλά, έφερνα στο νου μου όλους εκείνους, που λένε ότι αντιγράφει τον Ελύτη κι άλλα τέτοια.
Το μόνο που μπορώ να πω, εγώ που δεν ξέρω και πολλά, είναι ότι τα λιγοστά δικά της που έχω διαβάσει μου άρεσαν.
Ποιήματα ψηφιδωτά...
ΥΓ. Αναρωτιέμαι ποιος να ναι ανώνυμος;
Μην τάχα κάποιος από τους διεκδικητές του τίτλου;
Vita,
δεν ξέρω αν αντιγράφει τον Ελύτη. Το ύφος της πάντως μού φαίνεται πολύ πιο εγκεφαλικό και εν μέρει διανοουμενίστικο (ενώ ο Ελύτης είναι πιο ανάλαφρος).
Άλλη αξία ο καθένας...
Προσωπικά τη βρίσκω πολύ καλά δουλεμένη και στη γλώσσα αλλά και στις εντυπώσεις που αφήνει.
Anonymous,
να δήλωνες όνομα, έστω και ψευδώνυμο, να μην έγραφες με λατινικό ερωτηματικό σαν δεκαπεντάχρονο που μόλις πήρε κινητό, να μη μιλούσες σαν χασαπόμαγκας, να σου απαντούσα... σε όσα συμφωνώ και σε όσα διαφωνώ.
Τώρα ασ' το καλύτερα!
Πατριάρχης Φώτιος
Η Δημουλά ναι είναι ενδιαφέρουσα ποιήτρια, αλλά είναι τόσο εγκεφαλικός και δουλεμένος ο λόγος της που δεν αφήνει περιθώρια για ψυχή και ανάσα (νομίζω). Από τα ποιήματά της μου λείπουν το χώμα, το αίμα, η ζωή. Προτιμώ ,πχ, τη Ρουκ.
Μαίρη,
καταλαβαίνω πολύ καλά τι λες και δεν μπορώ να διαφωνήσω. Προτιμάς μια ποίηση λυρική, που να αποπνέει συναίσθημα, που να αφήνει τη φαντασία να καλπάσει… Η Δημουλά δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτές τις προδιαγραφές. Αλλά μιλάει αλλιώς…
Πατριάρχης Φώτιος
Με τον τρόπο της Κ.Δ.
Πολλάκις διερωτήθηκα
πόσο μας εξαφάνισαν τα ενδύματα
ενίοτε και τα ροφήματα
Μια ευθεία να πας μέχρι τη δακρυσμένη δημοσιογράφο
από ένα στίχο σου
και να μη σε αφήνει η μαύρη γούνα σου για το ψύχος
να τρικλίσεις στην περιστρεφόμενη καρέκλα της συνέντευξης
Αυτή που σου παίρνει τις λέξεις
τεθλασμένες από παρανόηση
Κι όμως το ποίημα
αντιστέκεται στην ποίηση-θεσμό
Κι ας πρέπει να διασωθώ
κι ας διασώζομαι
το ποίημα αντιστέκεται στην ποίηση-θεσμό
Μια σοκολάτα - κι ίσως με γάλα -
παρακαλώ
Β.Ι.
υγ
για τον ανώνυμο
ανορθόγραφος και ο Σολωμός
άσε που άμα πάρεις και τα χειρόγραφα των δημωδών κειμένων του 16ου αι. θα είναι όλα ανορθόγραφα αλλά για τότε ορθογραφημένα.
Το αυγό με υ ή με β;
Και γιατί είναι ορθογραφία η παράνοια να βάζουμε τόνο πάνω στον ήχο του συμφώνου στη λέξη πεύκο όπου υ είναι φ.
Ανώνυμε
επειδή είσαι ανώνυμος
μπορώ και να σε προσφωνώ
ανόνοιμαι
έτσι
for a pleasant moment
B.I.
το σχόλιο εξαιρετικά αφιερωμένο στην συνέντευξη της ποιήτριας Κ.Δ. στη δημοσιογράφο Φλέσ(σ;)α της ΝΕΤ.
Vangeli,
afou eimai o Yatromanolakis, yati na to krivo pleon ;
Egrapsa mia autokritiki, autoepenethika, ti allo thelo ;
Ime kai tsanakogliftis san tous efimeridades, den sxoliasa alloste ta orthografika lathi (kapoia vevaia ine epiloges tou sigrafea, diladi dikes mou) kai echo loxa ...afou epimeno sta ellinika na vazo to elliniko erotimatiko. Mipos ime archaiopliktos ;
[pos sas fenete to elliniko erotimatiko sta agglika ;]
Patriarchis Fotios
[kata kosmon Yorgis Yatromanolakis]
Πατριάρχα Γεώργιε
Gia des tora kai to peri Kikis
Δημουλά
Δεν pio μετισάζ na γράφουμε αγγλοellinika;
Η ποίηση θεσμός και η ποίηση?
Ως Γ.Μ. που είσαι με ενδιαφέρει έτι περαιτέρω η γνώμη σου
Για να πούμε και τα δικά μας τώρα.
Βαγγέλης Ι.
υγ επί τη ευκαιρία τι είναι η τσανάκα;
Η τσανάκα είναι η πήλινη γαβάθα, a limine, ο κεσές από γιαούρτι.
Οσο για το γλύφτης και τσανακογλύφτης, δεν κατέω τη διαφορά, κι ας είμαι από τσι Αρχάνες.
Ιντζίδη, το πόνημα εξαίρετο.
Μήπως κρύβεσαι εσύ πίσω από την Κ.Δ;
@Φάρος ή μήπως Φαρός
Ευχαριστώ για την ετυμολόγηση.
όχι εγώ δεν κρύβομαι πίσω από την Κ.Δ. α λα μανιέρ ντε Κ.Δ. απλώς.
Και τώρα που το παρατηρώ
είμαι και ο μόνος επώνυμος (γέλια) μήτε ψευδώνυμος μήτε ανώνυμος
Καλό ΣΚ
Βαγγέλης Ι.
Aγαπητέ μου Πατριάρχα,
Αφού σου ευχηθώ χρόνια πολλά και έτι δημιουργικώτερα, να καταθέσω κάποιες σκέψεις μου περί Δημουλά.
Πρώτα απ’ όλα είναι εντυπωσιακή η μη ανταπόκριση σε αυτήν την ανάρτηση. Από τα 12 σχόλια τα μισά αφορούν το θέμα κι αυτό γιατί κάποιος ούτις δεν απάντησε στο σωστό ποστ. Από τα εντός θέματος σχόλια νομίζω ότι ο Β. Ι., με τον απολαυστικό του τρόπο της Κ. Δ., έθεσε τον δάκτυλο επί των τύπον των ήλων.
Στο έδαφος του ποιητικού του σχολίου, βλέπω να αναφύονται εν μέρει διακριτά ερωτήματα:
(α) Τι κάνει ο ποιητής όταν το έργο του αγγίζει την πλατειά μάζα του κοινού; Οργανώνει την πρόσληψή του, ακόμη και μέσα από την παρουσία του σε ατυχείς τηλεοπτικές εμφανίσεις ή παραμένει στη δημιουργική σιωπή του και προχωρά την τέχνη του;
(β) Μας ενοχλεί το γεγονός ότι η ποίηση αγγίζει το πλατύ κοινό; Πρέπει να τη θεωρούμε μία εξ ορισμού ερμητική γραφή, τα κλειδιά για την ερμηνεία της οποίας κατέχει μόνον το ιερατείο της κριτικής και το καλά μυημένο μικρό κοινό της; Το άνοιγμα στο πλατύ κοινό είναι καταδικασμένο να συνυφαίνεται με την παρανόηση και την παρερμηνεία των στίχων; Μπορούμε να οργανώσουμε μηχανισμούς για τη σωστή υποδοχή και πρόσληψη της ποίησης; Η μελωποίηση της ποίησης είναι ένας τέτοιος μηχανισμός;
(γ) Ή πάλι η εμπορική επιτυχία στην ποίηση είναι συνώνυμη της ευκολίας; Μήπως τότε ο ποιητής πέφτει στην παγίδα της μανιέρας, δεν εξελίσσεται και γράφει μόνον ό,τι το κοινό του θέλει να διαβάσει;Εχει υποπέσει σε αυτό το ολίσθημα η Δημουλά;
Τώρα που τα ξαναδιαβάζω, βλέπω ότι τα ερωτήματα δεν προσιδιάζουν μόνον στην ποίηση, αλλά στη λογοτεχνία εν γένει. Μπορεί και κάποια να είναι ψευδοερωτήματα και να μην αγγίζουν το μόνο πραγματικό ζήτημα, την αισθητική αποτίμηση των ποιημάτων.
ΥΓ1: Η εκπομπή με τη Φλέσσα δεν ήταν η καλύτερη. Για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν είναι η πρώτη ποιήτρια –έχουν προηγηθεί, απ’ ό,τι θυμούμαι, ο Τίτος Πατρίκιος και ο Μιχάλης Γκανάς- ούτε η πρώτη σημαντική προσωπικότητα που φιλοξενείται σε αυτήν.
ΥΓ2: Σε εκδήλωση προς τιμήν της ποιήτριας, και μάλιστα όχι στην Αθήνα, έχω δει να παρευρίσκονται μαθητές, έφηβοι που το σκάνε από την καταπίεση του φροντιστηρίου κι έρχονται να συναντήσουν τον/την φιλόλογό τους, καθώς και νοικοκυρές με τα ψώνια στο χέρι. Και μόνον η εικόνα αυτή σε κάνει να σαστίζεις.
Den exw diabasei poihmata ths Dimoula. Diabasa omws to 'Ektos Sxediou' (syllogi mikrwn istoriwn) kai eilikrina entypwsiastika apo ti dynami tis syggrafews "na ta leei ola" mesa se toses liges seires lekseis. Kai epipleon na to kanei toso lyrika kai aristotexnika.
Eimai enas aplos anagnwsths pou h grafi ths dimiourgou mu prosferei poly spanies stigmes. Epikinwnw me tis istories ths kai auto den einai eukolo oute mou symbainei syxna.
Auto ithela apla na pw.
Ilias/gl
Post a Comment