Λουκούμια σύρου: κακά βιβλία

Μια απολογία …και μια συζήτηση

Ο φίλος του Βιβλιοκαφέ Βαγγέλης Ιντζίδης έθεσε μια εύλογη απορία για τη σκοπιμότητα της “ανάλωσης” σε βιβλία που δεν μου αρέσουν καθόλου. Η ερώτησή του ήταν ερεθιστική και γι’ αυτό τη συζητώ εκτενέστερα:

Aγαπητέ Πατριάρχη,

είμαι βέβαιος ότι κι εσύ όπως και οι φίλοι συνομιλητές-θαμώνες του βιβλιοκαφέ είναι σε θέση να διακρίνουν σε ένα πάγκο βιβλιοπωλείου το βιβλίο που τουλάχιστον δεν θα τους εξοργίσει. Κατά συνέπεια δεν μπορώ - πραγματικά- να καταλάβω γιατί αναλώνεσαι με βιβλία που δεν σου αρέσουν καθόλου.

Εκτός κι αν με αυτόν τον τρόπο - που τον βρίσκω ενδιαφέροντα - κάνεις μια μελέτη για την αντιλογοτεχνική γραφή ή δημιουργείς μια μετανεοτερική αισθητική κριτική. Οπότε - ε ναι - το εγχείρημα είναι πολλαπλώς χρήσιμον. Σε κάθε περίπτωση παραμένω άγρυπνος από τους καφέδες που επί σειρά πρόσφατων αναρτήσεων μας έχει κεράσει (frape sketo)!!!

Να είσαι καλά και να μην χάνεις την ώρα σου μιλώντας για αμίλητα βιβλία.

Bαγγέλης Ι.

Αγαπητέ Βαγγέλη,
σ’ ευχαριστώ για το θάρρος και την ευγένειά σου να επισημάνεις την πληθώρα μέτριων ή και κακών βιβλίων που παρελαύνουν από τα τραπεζάκια μου. Είναι βίτσιο μου; είμαι μαζοχιστής; Είμαι κακεντρεχής συγγραφέας που βρίσκει όλους τους άλλους κακούς; Ευτυχώς, δεν συντρέχει κανένας από τους παραπάνω λόγους.
Τότε; Πρώτα απ’ όλα διαβάζω, όπως ίσως φαίνεται, πάρα πολλά βιβλία, ειδικά ελληνικά, για να παρακολουθώ τη σύγχρονη παραγωγή. Στατιστικά λοιπόν τα “ανεπαρκή” (να τα ονομάσω έτσι) βιβλία είναι πάρα πολλά [παλαιότερα που είχα θέσει ένα τέτοιο δίλημμα (αν δηλαδή πρέπει ή όχι να αναρτώ γνώμες για κακά βιβλία), όλοι οι φίλοι του καφέ απάντησαν να γράφω και γι’ αυτά τη γνώμη μου και να μην περιοριστώ μόνο στα αξιόλογα].
Ως εκ τούτου, επειδή τα καλά βιβλία είναι λίγα –σε αντίθεση με ό,τι προβάλλεται από τις εφημερίδες-, τα κρατώ ως κόρη οφθαλμού και τα παρουσιάζω σκόρπια μέσα στα άλλα. Κι εδώ τίθεται ένα ακόμη θέμα: η ευκολία των κριτικών και κυρίως των βιβλιοπαρουσιαστών να εκθειάσουν το όποιο βιβλίο, κυρίως αν προέρχεται από τις Ιερές Αγελάδες της λογοτεχνίας μας, είναι απίστευτη. Συν το γεγονός ότι στις παρουσιάσεις μυθιστορημάτων ή διηγημάτων πριν από τις γιορτές (σε εφημερίδες και περιοδικά) συσσωρεύονται τόσα πολλά βιβλία, τόσα πολλά και καλά!!!, που απορεί κανείς γιατί ακόμα δεν έχουμε πάρει το τρίτο μας Νόμπελ, γιατί αυτοί οι κουτόφραγκοι συνεχίζουν και αδιαφορούν για μας…
Παράλληλα, ένα βιβλίο που το βρίσκω εγώ “ανεπαρκές” (αλλά όχι οι άλλοι) πυροδοτεί πολύ πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις, αφού η συζήτηση έχει έρεισμα, όπως στην περίπτωση λ.χ. του Μαμαλούκα. Είναι σαν την πολιτική: στο καφενείο συζητάνε όλοι με πάθος πάνω στα λάθη της κυβέρνησης. Χωρίς να θέλω να γίνει το Βιβλιοκαφέ …καφενείο, η συζήτηση με επιχειρήματα (όχι το κουτσομπολιό) είναι μερικές φορές εξίσου ελκυστική με την ανάγνωση ενός καλού έργου. Μπορεί να αλλάξω γνώμη, μπορεί να σκεφτώ πτυχές της λογοτεχνίας που δεν είχα ως τώρα δει, μπορεί να προκύψουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα…
Μερικές φορές πιάνω τον εαυτό μου να είναι σαν τους αναγνώστες των εκδοτικών οίκων: διαβάζουν πολλή σαβούρα, για να χαρούν το πραγματικά καλό βιβλίο. Δυστυχώς, νιώθω κι εγώ ώρες ώρες την ασφυξία …από τη δυσωδία των σκουπιδιών που εκδίδονται γύρω μας.

Ευχαριστώ για την αφορμή.

Πατριάρχης Φώτιος